Meer slachtoffer-dadergesprekken na The Voice, ook Sonja sprak haar verkrachter: 'Ik ben oké met hem'

Steeds meer zedenslachtoffers vragen om bemiddeling met 'hun' dader. Ook Sonja ging in gesprek met de man die haar bijna 20 jaar geleden verkrachtte. "Ik voel meer rust", zegt ze. "Ik kan hem nu tegenkomen op straat."

Afgelopen jaar ontmoette Sonja de man die haar 20 jaar geleden verkrachtte toen ze onderweg naar huis was. "Hij sprong ineens voor mijn fiets", vertelt ze. Hij vroeg hoe laat het was. "Ik heb uit mijn binnenzak mijn telefoon gepakt en toen ik omhoog keek zag ik dat hij een mes in zijn hand had."

Doodsangsten

"Ik besefte me al heel snel, dit is geen grap", zegt ze. "Ik moest met hem meelopen een stuk van de weg af. Er stond een container, ik moest mijn fiets neerleggen. En daar heeft hij me verkracht." Sonja stond doodsangsten uit. "Het grootste verlies wat ik daar geleden heb, is dat je niet weet wat iemand gaat doen. Ik was bang dat ik het niet zou overleven."

"In mijn hoofd nam ik afscheid van mijn familie en van mijn vriend en vriendinnen. Ik dacht dat ze me zouden vinden. Ik heb heel erg geprobeerd op hem in te praten om hem op andere gedachten te brengen." Toen de man klaar was, gaf hij Sonja haar kleding terug. "Hij vroeg of het verder goed ging en is weggelopen."

30 maanden cel en tbs

In shock raapte ze haar spullen bij elkaar. Thuis kwamen alle emoties. "Toen ben ik gaan gillen en schreeuwen." Haar moeder hoorde haar al vanuit de verte aankomen. Ze wist direct dat er wat aan de hand was. "Ik was ook heel bang met fietsen dat hij alsnog achter me aankwam."

De politie kamde het gebied volledig uit, maar vond de verkrachter niet direct. De man werd gepakt nadat hij nog een slachtoffer maakte. "Hij had haar telefoon gepakt en ging ermee bellen." Hij werd uiteindelijk veroordeeld tot 30 maanden cel en tbs. Het bleek te gaan om een man met een gezin. "Er waren ook collega's van hem bij de rechtszaak aanwezig, die hadden het ook niet aan zien komen", vertelt Sonja.

Nachtmerries

Ze kreeg last van de gebeurtenis, zo kreeg ze bijvoorbeeld nachtmerries. "Ik schaamde me er ook heel erg voor. Ik woonde in een klein dorp, iedereen wist wat er gebeurd was. Ik werd soms aangesproken." 's Nachts durfde ze niet meer naar de wc. Ze was bang dat hij in de kamer zou staan als ze terugkwam.

"Ik heb me ook heel lang onveilig gevoeld om mijn haar los te dragen", zegt ze. De man die haar verkrachtte vond haar mooier als het los zat, zei hij. Met een mes sneed hij het elastiekje kapot. "Ook heb ik lang geen lichte kleding te dragen om niet op te vallen." Sonja is na al die jaren nog steeds alert: "Als ik ga hardlopen in de avond, ga ik op de doorgaande weg. Ik heb altijd mijn telefoon bij me."

'Als mens zien'

Tijdens haar studie begint Sonja na te denken over waarom mensen slechte dingen gaan doen. Na al die jaren wilde ze hem als mens zien. "Hij is lang een monster geweest in mijn nachtmerries. Ik heb angst gehad om hem weer tegen te komen. Angst dat hij nieuwe slachtoffers zou maken."

Ze wilde 'de lading' van hem afhalen. "Ik heb veel over hem geschreven en gesproken, maar nooit met hem." Ze was ook benieuwd hoe het hem vergaan was. "En ik wilde vertellen hoe het mij vergaan was, maar ook dat het voor mij oké was. En dat als ik hem op straat zou tegenkomen dat ik dan oké met hem was. Dat ik hem gedag zou kunnen zeggen. Dat ik hem als mens zie."

'Nu had ik de regie'

Het was doodeng, vertelt Sonja over de ontmoeting. "Maar het was ontzettend goed voorbereid door de bemiddelaar, zij was heel zorgvuldig", zegt ze. Ze ging er met vertrouwen in. "De 20-jarige Sonja reageerde. Je gaat iemand zien die zoveel overhoop geschopt heeft, zoveel narigheid veroorzaakt heeft. Niet alleen in mijn leven, maar ook in mijn directe omgeving."

Ze koos zelf het moment dat ze naar binnen kon lopen en bepaalde hoe de ruimte eruit moest zien. Ze had gevraagd om veel licht. "Ik had de regie, hij was mijn leven ingekelderd met een mes. Nu had ik de regie om de kamer binnen te stappen. Dat vond ik heel fijn." Ook haar broertje was meegekomen en bleef in de buurt. Haar haar droeg ze los.

'Betekende veel voor mij'

Haar verkrachter vond het heel spannend. "Ik heb hem een hand gegeven, hij was heel open, hij was er echt voor mij", vertelt ze. "Hij was daar vrijwillig, dat betekende veel voor mij. Hij nam de verantwoordelijkheid om vragen te beantwoorden." Ze spraken 2,5 uur met elkaar. "Hij had echt spijt."

"Ik wilde echt van mens tot mens een gesprek voeren", blikt Sonja terug. "De eerste jaren had ik het niet gekund, ik was boos en wilde hem wat aandoen. Toen had ik het niet op deze manier kunnen doen." Lang zag ze hem als monster, kon zijn straf niet hard genoeg zijn. "Maar op een gegeven moment ben ik dat anders gaan bekijken."

Van hart tot hart

Uiteindelijk spreekt ze uit dat ze hem een knuffel wilde geven. "Omdat het zo'n puur gesprek was, in wat hij voor mij in dat gesprek betekend had en de openheid die hij gaf", legt ze uit. "Met een knuffel zitten de harten dicht bij elkaar, voor mij voelde het goed om dit zo te doen." Ze kan zich voorstellen dat niet iedereen dit zo voelt. "Ik ben er naartoe gegroeid."

"De eerste paar jaar stond ik vol boosheid en angst in het leven, pijn en woede. Dat is een energie die laag is en mij niets oplevert, hoe begrijpelijk het ook is. Maar op de lange termijn denk ik dat de energie van liefde en anders naar mensen kijken meer oplevert en mij rust geeft." Ze had zich altijd afgevraagd of hij boos zou zijn of voor de deur zou kunnen staan. Na het gesprek was de angst weg, ze voelde rust. "Ik merkte dat de cirkel echt rond was en het voor mij goed is."

'Ik ben oké met hem'

Een deel van haar omgeving begreep het gesprek niet, ze waren veroordelend. "Daardoor ging ik zelf ook twijfelen, is het raar dat ik dit wil? Moet ik het wel doen?" Ze waren bang dat het slecht zou uitpakken. "Ze begrepen het helemaal niet, maar ik wilde een andere manier vinden om naar hem te kijken zodat ik met een andere blik verder kon leven." Nu ze zien wat heeft het opgeleverd, zijn ze blij dat Sonja het wel gedaan heeft.

"Slachtoffer en dader hebben onvermijdelijk een relatie met elkaar", zegt Sonja. "Die is anders dan met je vriend of vriendinnen, maar het slachtoffer kan niet zonder de dader." Het is strijd en conflict, maar die strijdbijl moet begraven worden. "Niet tegenover elkaar, dan kan een gesprek lucht en ruimte bieden."