Libanon dreigt te bezwijken onder honger, corruptie en werkloosheid: 'Het is erop of eronder'

Dertig jaar geleden vluchtte journalist Danny Ghosen met zijn familie vanuit Libanon naar Nederland, aan het einde van een lange, bloedige burgeroorlog. Nu staat het kleine land alweer op omvallen. "Het is nu echt erop of eronder."

Terwijl de wereld in de greep was van de coronacrisis, belandde Libanon in een diepe economische en politieke crisis die al lange tijd sluimerde. Een halfjaar eerder gingen mensen massaal de straat op om te demonstreren tegen de corrupte regering. Een strenge corona-lockdown bracht daar een einde aan, maar inmiddels zijn Libanezen uit wanhoop toch weer op de been.

'Of dood aan corona of van de honger'

"Corona was slechts één probleem bovenop alle andere problemen die Libanon heeft", zegt Danny Ghosen. "Het virus kon er nog wel bij. Mensen dachten dat ze of dood zouden gaan van de honger, of van corona. Ze hadden niks te verliezen en dachten, als je toch dood gaat kan je ook weer massaal de straat op gaan."

Inmiddels kampt Libanon met een enorme inflatie waardoor zelfs boodschappen doen voor velen onmogelijk wordt. Ghosen heeft begrip voor de woede van de Libanese bevolking die onder deze omstandigheden lijdt: "Heel veel mensen hebben honger. Er is schaarste aan eten, aan elektriciteit, aan alles. Als je een kind hebt en je moet luiers kopen, kostte dat vroeger een paar euro. Nu is dat 40 euro. Dat kan je je hier bijna niet voorstellen."

Van krijgsheer naar politicus

De problemen in Libanon hebben volgens Danny Ghosen grotendeels te maken met het sektarische systeem waar het land al te lang aan vasthoudt. "Een soenniet stemt op een soenniet, een sjiiet stemt op een sjiiet, een christen op een christen. Ze moeten elkaar gaan zien als Libanezen en niet als soennieten, sjiieten en christenen. Dat moet een keertje afgelopen zijn."

Zelfs een aantal van de huidige politici waren tijdens de burgeroorlog die ruim veertig jaar geleden begon krijgsheren van verschillende religieuze milities. "Mensen waarvoor ik bijna dertig jaar geleden uit Libanon vluchtte zijn nog steeds aan de macht. Ze hebben hun uniform uitgedaan en een pak aangetrokken. De bevolking wil daar nu vanaf. Genoeg is genoeg."

'Nog nooit eerder zo'n eensgezind protest'

Toen de grote protesten begonnen had Danny Ghosen net een tweeluik afgerond, De Slag om Libanon. Hij keerde terug om een derde aflevering te maken. "Ik zag iets wat ik nooit eerder heb meegemaakt: de soennieten, de sjiieten, de christenen en druzen waren eensgezind aan het demonstreren tegen de machthebbers. Dat was nog nooit eerder voorgekomen."

Ghosen blikt terug op het gevoel dat hij had toen hij zelf getuige was van de demonstrerende mensenmassa's: "Ergens was ik trots. Ik dacht, dit is de dag waarop Libanezen eindelijk van de corrupte politici gaan komen. Maar ik wist toen ook al: van dit soort mensen kom je niet zo makkelijk af. Die hebben zoveel te verliezen en zoveel macht."

Uit wanhoop naar de wapens grijpen

Nu de economische, politieke en sociale omstandigheden nog erger zijn dan een halfjaar geleden, betwijfelt Ghosen hoe lang de regering de bevolking nog in bedwang kan houden. "Ze hielden mensen jarenlang rustig door ze net genoeg te geven dat ze wel hongerig bleven en continu afhankelijk zouden zijn van de politici." Nu een groot deel van de bevolking écht honger heeft, is hij bang dat mensen uit wanhoop naar de wapens zullen grijpen.

De wanhoop is bij sommigen al zo groot geworden dat er een golf aan zelfmoorden is in het land. "Mensen voelen zich zo ellendig dat ze midden op straat zelfmoord plegen. Ze kunnen niet meer voor hun familie zorgen. Een man liet een briefje achter waarop stond dat hij geen slecht mens is maar gewoon honger heeft."

Van Parijs naar het Venezuela van het Midden-Oosten

Danny Ghosen vindt het zwaar om vanuit Nederland te zien wat er in zijn land gebeurt. "Toen ik vroeger tegen mensen zei dat ik uit Libanon kwam zeiden ze wow, dat is het Parijs van het Midden-Oosten, een prachtig land. Ik vrees dat mensen het over een tijdje het Venezuela van het Midden-Oosten gaan noemen. Helaas is dat de kant waar we opgaan."

Ghosen heeft nog wel hoop voor Libanon, maar daarvoor moeten de corrupte politici volgens hem voor eens en altijd weg gaan. "Heel veel mensen die de straat op gaan geloven nog in een Libanon zoals ik die ook graag zie. Een Libanon waar welvaart is, waar eerlijke kansen zijn en er geen corruptie is. We hebben zoveel creativiteit in het land en mensen staan te trappelen om het mooiste van Libanon te maken."