'Je wordt sociaal doodverklaard als je eruit stapt', ex-Jehova Henri spant samen met anderen rechtszaak aan tegen zijn voormalige geloofsgemeenschap

Een groep voormalige Jehova's getuigen in Nederland gaat de strijd aan met de Christelijke Gemeente Jehovah's Getuigen. "Het beleid is discriminerend en een sociaal doodsoordeel."

Dat doen ze in navolging van een groep Belgische ex-Jehova's die naar de rechter stapten. De rechter besliste dat de Getuigen van Jehovah's 96.000 euro boete moeten betalen wegens aanzetten tot discriminatie en haat of geweld tegen voormalig Jehova's in België.

Sociaal doodverklaard

En dat gebeurt ook in Nederland, zeggen ex-Jehova's getuigen. Iedereen die de organisatie verlaat of wordt uitgezet, wordt volgens hen 'sociaal doodverklaard'. Ex-leden zouden 'vermeden moeten worden als de pest' en familie en vrienden mogen geen contact meer zoeken.

In de praktijk betekent dit dat ex-Jehova's hun sociale contacten kwijtraken. Hun hele leven speelde zich immers helemaal af binnen de gemeenschap.

Geïndoctrineerd

Voormalig Jehova Henri Dahlem (50) kan hierover meepraten. Hij groeide op in een pleeggezin binnen De Waarheid, zoals de Nederlandse Jehova's hun geloofsgemeenschap noemen. "Je wordt geïndoctrineerd. Constant wordt er gezegd dat er buiten het Wachttorengenootschap geen waarheid is."

Henri somt op wat hij vroeger heeft moeten missen. "Op school mocht ik niet meedoen aan buitenschoolse activiteiten, toneel en Sinterklaas. En ook carnaval was uit den boze. Net als het vieren van verjaardagen. Als een ander kind trakteerde mocht ik geen traktatie aannemen."

'Barstjes in mijn geloof'

Als kind ging Henri met zijn pleegouders langs de deuren om 'de waarheid' te verkondigen. "Maar al op jonge leeftijd vond ik het hoogmoedig dat onze waarheid de enige waarheid was. Toen al verschenen de eerste barstjes in mijn geloof."

En er ontstonden er steeds meer. Toen Henri op een dag thuiskwam van school, bijvoorbeeld, met een speldje van Nelson Mandela op zijn shirt. "Mandela zat toen in de gevangenis in Zuid-Afrika, met het speldje wilde ik mijn steun uitdragen. Mijn pleegouders waren woedend. Als Jehova's getuigen mag je je niet bezighouden met politiek. Ze eisten dat ik een keuze zou maken. Toen ben ik weggegaan."

Angstcultuur

Henri mocht bij zijn geschiedenisleraar logeren. Maar zijn vertrek bij de waarheid zat hem niet lekker. "Een ouderling had me gezegd dat ik een geestelijke inzinking zou krijgen, dat ik overgeleverd was aan de duivel en dat 10 procent van de mensen die weggaan zelfmoord plegen. Het is een pure angstcultuur."

"Op mijn 17e was ik helemaal alleen. Ik had thuis psychisch en fysiek geweld meegemaakt, maar ik ben toch teruggegaan. Ik dacht: ik ga keihard werken. Maar het lukte niet, kreeg een inzinking."

'Ik werd met de nek aangekeken'

In april 2010 brak Henri definitief met de Jehova's Getuigen en dat was niet zonder gevolgen.

"Toen mijn oma stierf groette niemand mij op de begrafenis. Ik werd met de nek aangekeken. In Arnhem kwam ik een ouderling tegen met een groep gelovigen. Hij zei dat ze mij niet mochten groeten, omdat ik afvallig ben. Een uitgetreden persoon wordt sociaal doodverklaard."

Rechtszaak

De rechtszaak in België, die werd aangespannen door een groep uitgetreden Jehova's, inspireerde Henri. Hij zocht contact met initiatiefnemer Patrick Haeck en richtte met negen anderen een werkgroep op.

De werkgroep bereidt een zaak voor tegen de Christelijke Gemeente Jehovah's Getuigen in Nederland vanwege het discriminerende uitsluitingsbeleid ('shunning') richting voormalig Jehova's getuigen. "Het zal een grote opluchting zijn als we in het gelijk worden gesteld."

Kantelpunt

Emeritus hoogleraar religie en recht aan de Rijksuniversiteit in Groningen Fokko Oldenhuis was aangenaam verrast door de Belgische uitspraak. "De kern van de uitspraak was dat mensen niet sociaal doodverklaard mogen worden."

Hij wijst op geluidsfragmenten waarin een ouderling zegt dat ex-Jehova's 'gemeden moeten worden als de pest'. "Dat is wat mij betreft een kantelpunt. Als je ex-gelovigen als de pest beschouwt ga je over de scheef."

Democratische kernwaarden

Volgens Oldenhuis worden ex-Jehova's in hun grondrecht geschonden om een menswaardig bestaan te leiden. De Belgische rechter heeft gezegd dat een beroep op Bijbelse teksten niet volstaat en ze heeft daar gelijk in, vindt hij.

"De Bijbel is geen fort waarachter je je kan terugtrekken. Democratische kernwaarden moeten ook door kerkgenootschappen gerespecteerd worden."

'Gebaseerd op Bijbelse principes'

In een reactie zegt een woordvoerder van de Jehova's Getuigen in Nederland dat 'iemand die de morele normen van de Bijbel overtreedt nooit automatisch wordt uitgesloten.' "Maar als een gedoopte Getuige er een gewoonte van maakt om deze normen te overtreden en niet bereid is te veranderen, zal hij of zij worden uitgesloten en gemeden."

Dit is op Bijbelse principes gebaseerd, zegt de woordvoerder. "Alle Getuigen van Jehova stemmen ermee in om volgens die normen te leven wanneer zij de weloverwogen keuze maken om zich te laten dopen. Iedere individuele Getuige handelt naar zijn of haar persoonlijk religieus geweten in het toepassen van de Bijbelse raad om de omgang met een uitgesloten persoon te beperken of te beëindigen."