Inmiddels is helft van Nederlanders te zwaar, kinderarts maakt zich zorgen: 'Obesitas begint bij de kinderen'

De helft van de volwassen Nederlanders is te zwaar, blijkt uit cijfers van het CBS. Ook is het aantal mensen met obesitas toegenomen. Kinderarts Erica van den Akker wil snel meer maatregelen om een nieuwe generatie obesitaspatiënten te voorkomen.

Vorig jaar had meer dan de helft van de volwassen Nederlanders (51 procent) overgewicht, terwijl dit aan het begin van de jaren 80 nog een derde was. 16 procent van de 20-plussers heeft zelfs ernstig overgewicht, oftewel obesitas. Dat is drie keer zoveel in vergelijking met zo'n 40 jaar geleden.

Volle spreekkamer

Wat kinderarts Erica van den Akker van het Erasmus MC in Rotterdam betreft laat deze trend zien hoe belangrijk het is om (ernstig) overgewicht bij de bron aan te pakken. "Bij de cijfers van het CBS denk ik als kinderarts natuurlijk al snel: wanneer is dat begonnen?"

Van den Akker zit al meer dan 20 jaar in het vak en ziet het antwoord terug in haar spreekkamer. Die zit namelijk steeds voller met kinderen en hun ouders. "En onderzoeken laten zien dat als een puber obesitas heeft, de kans dat diegene een volwassene met obesitas wordt 80 tot 90 procent is."

Diabetes bij kinderen

"Obesitas is een ziekte die je hormoonsysteem verstoort en daardoor gaat je lichaam anders werken", legt de kinderarts uit over de verstrekkende gevolgen van ernstig overgewicht. "Je lichaam gaat in de vetopslagstand en daarom is het ook zo moeilijk om daar weer vanaf te komen."

Bovendien kan het tal van andere ziektes veroorzaken, waarschuwt ze. Zo zien kinderartsen steeds meer kinderen met suikerziekte type 2: "Toen ik begon zagen we dat eigenlijk nooit. Nu zie ik regelmatig kinderen van 13, 14, 15 jaar met diabetes type 2. De jongste was 6 jaar oud. Dat is voor mij als kinderarts echt heel bijzonder, omdat we dit type suikerziekte eigenlijk als ouderdomsziekte zagen."

Vervetting van lever

Maar het is niet alleen diabetes type 2 dat Van den Akker tegenwoordig ook bij kinderen en jongeren moet vaststellen. "We zien ook hart- en vaatziekten. Die vetopslag is niet alleen maar in de buik of onderhuids, maar vindt ook plaats in organen."

Een van de organen waar zulke vetopslag wordt gezien is de lever, vertelt de kinderarts. "En daar kan het uiteindelijk leiden tot verlittekening in de lever." Het gevolg: een lever die minder goed werkt en dus minder goed stoffen uit het lichaam afbreekt.

Brief aan informateur

Als een kind eenmaal obesitas heeft, is het voor hem of haar heel erg moeilijk om weer op een gezond gewicht te komen, vertelt Van den Akker. Daarom is het ook zo belangrijk dat wordt voorkomen dat kinderen te zwaar worden.

Er ligt al sinds 2018 een Nationaal Preventieakkoord en daar moet Den Haag mee aan de slag, vindt de kinderarts. Met een aantal anderen schreef ze daarom een brief aan de informateur namens Overgewicht Nederland, een samenwerkingsverband waarin verschillende partijen zitten, waaronder de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde.

'Overheid moet durf tonen'

"Het is belangrijk dat de overheid durf gaat tonen en een aantal maatregelen gaat doorvoeren", zegt Van den Akker. "Zoals bijvoorbeeld een suikertaks, een belasting op suikerhoudende producten. Daarnaast zou je de belasting op groente en fruit juist moeten verlagen."

Ook marketing die gericht is op kinderen moet worden aangepakt, vindt ze. "Er wordt 1,6 miljard euro per jaar besteed aan marketing voor voedselproducten en dan gaat het voor 80 procent om ongezonde producten." In de strijd tegen overgewicht moeten kinderreclames daarom tegengegaan worden, bepleit de kinderarts tot slot.