In het Groningse Krewerd willen bewoners herstel van aardbevingsschade zelf oplossen, maar zijn ze de wanhoop nabij

De oprichter van het burgerinitiatief Krewerd stopt ermee. Tom Roggema werkte 20 uur per week voor herstel van aardbevingsschade in het dorpje, maar raakte de afgelopen 4 en een half jaar zo gefrustreerd door ambtelijke tegenwerking dat hij nu opgeeft.

Experiment Krewerd: het is het dorpje van 43 woningen waar het allemaal anders zou gaan. Niet de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) zou de schadeafhandeling na de aardbevingen regelen, de inwoners zouden het zelf doen. Zelf kijken wie er met welk huis welk schadeherstel nodig had, zelf een architect zoeken en een begroting laten maken zoals de NCG dat bij zo velen doet, en zelf het herstel laten doen.

4 ton uitgegeven

Vorig jaar bezocht EenVandaag Krewerd. Iedereen was toen enthousiast over het idee, ook de NCG. Dat is nu wel anders. Krewerd is een moeilijk dossier geworden. De NCG weet ook niet precies meer wat ze ermee moet en de initiatiefnemer geeft er de brui aan.

"Er is al ruim 4 ton uitgegeven en er is nog niks van te zien in het dorp", zegt Tom Roggema, die nu dus na 4,5 jaar opstapt.

'Mensen bij NCG zitten er voor zichzelf'

Het werd bijna een levenswerk voor initiatiefnemer Tom Roggema: samen met de bewoners van zijn dorp in een coöperatie de versterkingsoperatie regelen, zodat je niet telkens op de NCG hoefde te wachten. "We wilden de regie zelf in handen. Wij weten ook veel beter wat we nodig hebben, dan de mensen op zo'n kantoor", vertelt hij.

Soepel heeft 'Experiment Krewerd' nooit gelopen. Vorig jaar al kregen inwoners van Krewerd het idee dat de mensen van de NCG daar niet zitten voor hen, maar voor zichzelf. "Je krijgt het idee dat ze daar denken, het zal mijn tijd wel duren. Ik heb een baan en als een aanvraag niet exact past binnen wat ik volgens de regels kan goedkeuren, dan stuur ik het terug. Die mensen beslissen daar op kantoor over onze levens, terwijl ze zelf eind van de dag gewoon naar huis rijden. Voor ons geldt dat niet, wij zijn hier de hele dag mee bezig. Ik leg het bijltje er daarom bij neer", vertelt Roggema.

Gedoe over de BTW

De afgelopen maanden waren een worsteling voor Roggema. De samenwerking met de NCG vertraagt namelijk telkens met maanden, zonder dat dat nodig lijkt. De afspraak is dat de NCG de kosten betaalt die Krewerd maakt. Ook de kosten van bijvoorbeeld architecten. Daar ontstond discussie. Mocht Krewerd bij het terugvragen van die kosten de BTW wel doorrekenen aan de NCG, die op de factuur stonden?

"De NCG zei van niet, zei dat ze zonder BTW zou betalen, maar Krewerd had recht op dat geld. We hebben er accountantsadviezen over in moeten winnen en uiteindelijk wist de belastingdienst uit te vogelen voor wie de BTW-kosten waren: voor de NCG. Kijk, op die manier staat de versterking maandenlang stil", vertelt Roggema.

'Onbetrouwbare partner'

Luuk van Schaik, sinds 2 jaar bestuurslid van de coöperatie Krewerd, noemt de NCG "een onbetrouwbare partner, die zijn afspraken niet nakomt." Van Schaik blijft nog wel bestuurslid, maar ook bij hem zijn de frustraties groot. Er worden ingewikkelde bouwkundige vragen gesteld door de NCG en wanneer Krewerd vraagt om verduidelijking, weet de NCG zelf niet meer wat ze bedoelde te vragen, zegt Van Schaik.

"Op die manier blijven we heen en weer mailen en blijft er tijd verloren gaan. Mensen raken het vertrouwen kwijt en de NCG is niet duidelijk. Dat maakt de NCG voor ons een onbetrouwbare partner om mee samen te werken. Ze komen hun afspraken niet na."

NCG: 'Voor ons ook een experiment'

Maar wat vindt de NCG er eigenlijk zelf van? De NCG herkent de moeilijkheden rondom Krewerd. Maar, zo stelt Roelof Hupkes van de NCG, het is voor hen ook een experiment. "Wij moeten bij Krewerd ook bij elke stap kijken hoe we het kunnen inpassen in de regels. En die regels veranderen regelmatig."

Hupkes werkt nu 4 jaar voor de NCG en daarmee is hij een van de langst zittende medewerkers. Hij geeft toe dat veel van zijn collega's relatief snel vertrekken: moe gestreden, gefrustreerd en met burn outs. Zelf zegt hij vol te houden, omdat hij weet waar hij het voor doet. De afwijkende aanpak schuurt. "We moeten alles voortdurend plooien naar standaardprocessen die gericht zijn op de versterking. Daar past zo'n afwijkende aanpak altijd moeilijk in."

Voor de bewoners lijkt het alsof de NCG tegenwerkt

Net als voor de bewoners, ziet Hupkes van de NCG dat het ook een worsteling is voor zijn organisatie. "Omdat we afwijken van generieke regelingen, moet alles bekeken en gewogen worden. Intern is daar dan ook discussie over, we moeten mensen er intern ook van overtuigen dat deze aanpak verantwoord is."

Dat gevoel is ook wat er leeft bij de bewoners van Krewerd. Zij hebben soms het idee dat ze worden tegengewerkt door de NCG, waar inderdaad intern voortdurend discussie bestaat over de aanpak. Ondertussen wacht Krewerd af. Deze maand zijn na een jaar, veel langer dan beloofd, alle begrotingen voor de versterkingen van de verhuizingen goedgekeurd en kunnen de architecten de definitieve ontwerpen gaan maken voor de daadwerkelijke versterkingsoperatie.

Mogelijk nieuwe boringen

Terwijl Krewerd reikhalzend uitkijkt naar de echte versterking, neemt de kans op nieuwe boringen toe. Dinsdag 9 november schreef minister Blok van Economische Zaken aan de Tweede Kamer dat de gaskraan mogelijk toch weer wat verder opengaat, omdat er een dreigend tekort is.

Een week later, dinsdag 16 november, bleek dat er die nacht weer een aardbeving was in Groningen, in Garrelsweer. Dit was de zwaarste beving in 3 jaar en minister Blok snelde zich daarom vorige week zelf naar Groningen om met bewoners te spreken. Hij zegde een onderzoek naar de aardbeving toe en benadrukte dat het belangrijk is dat de boringen stoppen. De kans dat de gaskraan weer wat verder open moet, hangt ondertussen af van de temperaturen komende maanden.