Hoe nu verder na het geklapte Landbouwakkoord? Politiek commentator Joost Vullings legt uit

Er werd ruim een half jaar onderhandeld over perspectief voor de boeren, dat moest leiden tot een Landbouwakkoord. Maar gisteravond trok LTO zich terug. Ze gaan niet akkoord. Hoe nu verder? Politiek commentator Joost Vullings beantwoordt vragen.

1. Waarom is het overleg over het Landbouwakkoord geklapt?

"LTO zegt dat de overheid te veel van de sector vraagt in het Landbouwakkoord, en dat LTO er weinig voor terugkrijgt. En dat was de reden om de stekker eruit te trekken."

"Wat opvallend is, is dat het persbericht met het nieuws al een half uur nadat LTO er echt uitstapte naar buiten kwam. Ze gingen dus voorbereid naar binnen."

"Wat hier in Den Haag wordt gezegd is dat LTO het gewoon niet aandurfde, door de verdeeldheid in de achterban. LTO-voorzitter Sjaak van der Tak zegt dat er een gebrek aan vertrouwen was. Dat is hard aangekomen bij minister Adema; je kunt het niet eens zijn, maar als iemand na een half jaar zegt dat er geen vertrouwen is, komt dat wel aan."

2. Wat stond of staat er in het Landbouwakkoord?

"Dat weten we niet. We krijgen, als het goed is, het akkoord maandagavond te zien. Maar wat ik hier intern hoor van mensen met inside informatie, is dat LTO het goed voor elkaar had. Dat ze echt een eind zijn gekomen en dat het echt jammer is dat het is misgelopen. En dat het niet zeker is of ze dat nu nog steeds krijgen."

"Het lastige is: de achterban van LTO is erg verdeeld. Eigenlijk net zoals bij de partijen hier in Den Haag. Je ziet dat er radicalere flank-partijen zijn bij LTO en dat er binnen de club mensen zijn die niet willen of durven meebewegen."

3. Kwam het sneuvelen van het Landbouwakkoord onverwacht?

"Dat hangt er vanaf aan wie je het vraagt. Maar voor de kabinetsdelegatie, onder leiding van landbouwminister Piet Adema, kwam het gisteren toch wel onverwacht. De vorige keer waren ze met huiswerk uit elkaar gegaan, om allebei verbeteringen aan te brengen. En toen nam gisteravond Sjaak van der Tak van LTO als eerste het woord. En hij zei dat ze er niet meer in geloofden."

"Ze hebben toen nog geprobeerd te praten, maar het standpunt van Van der Tak stond vast. En daarmee was het in één keer afgelopen."

4. Hoe reageert de oppositie?

"De oppositie reageert verschillend. Caroline van der Plas van BBB zegt te begrijpen dat LTO zich terugtrekt. Ze zegt dat er geen goed verdienmodel in het akkoord staat. Ze heeft genoeg bronnen in de sector die weten wat er speelde. Zij heeft het kritisch gevolgd en wel altijd gezegd dat ze hoopte dat er een Landbouwakkoord kwam."

"Het linker deel van de oppositie kijkt er natuurlijk anders naar. Het idee van een Landbouwakkoord kwam van Johan Remkes, maar dat is dus mislukt. Dus nu zegt Laura Bromet van GroenLinks bijvoorbeeld dat de coalitie eruit moet komen en dat er teveel verdeeldheid is binnen de coalitie. De coalitie heeft er vertrouwen in dat het ze wel lukt. Maar ik spreek ook mensen op de ministeries die zeggen dat het een hele zware dobber kan worden voor het kabinet, nu er weer zoveel druk komt te liggen op het vinden van een oplossing."

5. Hoe reageert de coalitie?

"Bij de coalitie is er vertrouwen dat het gaat lukken. De stemming is daar goed. Er is bij de coalitie ook vertrouwen in minister Adema. Ze vinden niet dat hij iets heeft verprutst.'

"En dan heb je natuurlijk nog het CDA. Die partij wilde eerste een Landbouwakkoord en daarna verder praten en het regeerakkoord openbreken. Maar dat Landbouwakkoord is er nu dus niet. Dus wat het CDA wil gaat nog wel even duren. Partijleider Wopke Hoekstra zegt dat hij eerst vrijdag nog eens in de ministerraad gaat praten."

6. Hoe nu verder?

"De onderhandelingen zijn nu gestaakt en de Tweede Kamer gaat volgende week met het kabinet in debat. Maar minister Adema heeft ook gezegd dat het kabinet nu zelf gaat kijken naar een pakket met maatregelen voor de stikstofuitstoot in de agrarische sector."

"Maar al met al gaat het allemaal nog wel een tijd duren. Ik denk dat we hier nog de hele zomer mee bezig zijn."