Hoe moet het verder met de formatie? 3 vragen aan politiek commentator Joost Vullings

Vandaag bespreken partijleiders en Kamervoorzitter Khadija Arib hoe het verder moet met de formatie. Op dit moment zit die in elk geval muurvast, zegt Joost Vullings. 3 vragen aan de politiek commentator.

1. Wat wordt er vandaag besproken in de Tweede Kamer?

"Vanochtend bespraken de leiders van alle 17 partijen met Kamervoorzitter Khadija Arib wat de volgende stap wordt in de formatie. Ze boekten hiervoor de Rooksalon, de kamer waar ze een dag na de verkiezingen ook bij elkaar kwamen. Na dit overleg werd bekend dat ze PvdA'er Herman Tjeenk Willink (79) voordragen als nieuwe informateur."

"De keuze voor Willink verrast me niet. Hij heeft de gewenste afstand tot de huidige generatie politici. Sinds de jaren 70 is hij betrokken geweest bij meerdere formaties en Willink staat bekend als een oude en wijze man. 'Als hij het niet kan, kan niemand het', is het devies. Zijn voornaamste opdracht zal zijn om te kijken of en hoe het vertrouwen in elkaar hersteld kan worden."

2. Welke kanten kan het nog op met de formatie?

"Het wordt lastig, dat is zeker. Als de VVD vasthoudt aan Mark Rutte - en daar heeft het alle schijn van - is het de vraag of er partijen zijn die terugkomen van hun standpunt dat ze niet met Rutte willen regeren. Tot nu toe lijkt dat nog niet het geval, maar CDA en D66 hebben nog niet definitief gezegd Rutte uit te willen sluiten. Het wordt gelijk een stuk eenvoudiger als Rutte per direct opzij stapt, maar die kans acht ik nagenoeg nihil."

"Tijdens de kabinetten Rutte zijn veel akkoorden gesloten op basis van goed vertrouwen, met partijen binnen en buiten de coalitie. Er zijn weleens botsingen geweest, denk aan de bed-bad-broodruzie tussen VVD en PvdA tijdens Rutte II, maar de persoonlijke verhoudingen waren eigenlijk altijd goed. Na vorige week is dat veranderd. Er komen nu emoties, prestige en trots bij kijken. Dat maakt deze formatie extra ingewikkeld."

3. Behoren nieuwe verkiezingen tot de mogelijkheden?

"Als blijkt dat de formatie vast blijft zitten en er geen opties meer zijn, worden er mogelijk nieuwe verkiezingen georganiseerd."

"Misschien nog wel meer dan anders is 'tijd' een belangrijke factor. Persoonlijke relaties tussen partijleiders zijn flink beschadigd en dat herstellen kost tijd. Maar die tijd is er eigenlijk niet. We zitten middenin de coronacrisis en hebben een missionair kabinet nodig dat beslissingen kan nemen. Er liggen uitdagingen genoeg. Dat legt dus veel druk op de formatie."