Hoe gaan ze in het zwaar getroffen Brazilië om met het onduidelijke coronabeleid? 3 Nederlanders over de situatie daar

In Nederland vlakt de coronacurve af, maar in Brazilië is daar bepaald geen sprake van. Het Zuid-Amerikaanse land staat wereldwijd op de tweede plaats wat besmettingen betreft. Drie Nederlanders, die er al jaren wonen, delen hun ervaringen.

Op 13 juli stond de teller in Brazilië op 1.864.681 coronabesmettingen. En dat zijn alleen de geregistreerde gevallen, in werkelijkheid zijn waarschijnlijk veel meer mensen ziek door COVID-19.

Voedselpakketten

Journalist en documentairemaker Elise Roodenburg komt al 13 jaar in Rio de Janeiro en kocht 7 jaar geleden een huis in een van de duizend favela's - armere wijken - in de miljoenenstad. Op dit moment is ze tijdelijk in Nederland, maar ze volgt de situatie in Brazilië op de voet.

Vanuit Nederland werkt Elise voor een ngo in de favela Mangueira. "Normaal gesproken begeleiden we kinderen bij hun huiswerk en organiseren we sportactiviteiten, maar dat kan door corona niet." In plaats daarvan deelt de organisatie nu voedselpakketten uit.

Werk ligt stil

Helaas zijn die hard nodig: veel Brazilianen uit de favela's verloren de afgelopen tijd hun baan. De meesten hadden een informele baan, zoals strandverkoper of schoonmaker. Dat werk ligt vanwege corona stil.

Geen baan betekent geen inkomen, maar ook de hele dag thuiszitten. En dat is bepaald niet comfortabel als je in een favela woont. Elise: "Het is gebruikelijk om met een gezin van elf twee kamers te delen. Normaal gesproken is dat al lastig, maar als je werkloos bent en er is een lockdown wordt het er niet beter op."

Onduidelijk beleid

In Brazilië verschillen de corornamaatregelen per deelstaat; de ene gouverneur is strenger dan de andere. Een landelijk beleid om het virus te bestrijden is er niet. Ondanks de vele besmettingen en doden, reageert president Jair Bolsonaro onverschillig op de pandemie. Hij noemde corona meerdere malen 'een griepje'. Dat hij nu zelf positief is getest, verandert daar weinig aan.

Wat de president betreft, gaat iedereen zo snel mogelijk weer aan het werk, om de economie draaiende te houden. Al sinds het begin van de crisis is Bolsonaro tegen de strikte coronamaatrdegelen, die de gouverneurs willen handhaven.

Publieke zorg slecht

Hoewel de publieke zorg in Brazilië voor iedereen gratis is, is de kwaliteit niet overal even hoog. Wie de particuliere zorg niet kan betalen, gaat naar een publiek ziekenhuis. "Wat daar op dit moment gebeurt, is dramatisch", vertelt Elise, die regelmatig contact heeft met een verpleegster in Rio de Janeiro. "De overleden mensen liggen tussen de levenden."

Een van haar Braziliaanse vrienden lag een maand met corona in zo'n ziekenhuis en het was kantje boord. "Pas toen hij via via iemand binnen het ziekenhuis bleek te kennen, kreeg hij de juiste zorg. En dan zijn er al die zieke mensen die niet eens een poging doen om naar het ziekenhuis te gaan, omdat ze ervan uitgaan dat ze toch niet worden geholpen."

Particuliere zorg goed

Dat de verschillen in Brazilië groot zijn, blijkt wel uit de ervaringen van Eric Jansen. De Nederlander emigreerde in 2011 naar Canoa Quebrada, een toeristendorpje in deelstaat Ceará in het noordoosten van Brazilië.

Toen hij een aantal weken geleden in een particulier ziekenhuis in de stad Fortaleza belandde met een kleine tumor in zijn blaas, kreeg hij nauwelijks iets mee van de crisis. "Het was er rustig, ik had een luxe kamer met flatscreen. Van de crisis waar je over hoort in de publieke ziekenhuizen was hier absoluut geen sprake."

Toegangsweg geblokkeerd

Anderhalve maand geleden vertelde Eric EenVandaag over hoe zijn dorpsgenoten de toegangsweg naar Canoa Quebrada met hekken hadden geblokkeerd, om zo het coronavirus buiten de deur te houden. Ze namen zelf het heft in handen, omdat de president en gouverneur verschillende signalen afgaven over de maatregelen.

Hij maakt zich druk over de slechte informatievoorziening vanuit de overheid. "De 82-jarige oma van mijn partner Clélia heeft geen televisie en begrijpt niet wat er aan de hand is, waarom ze niet naar buiten mag. In Nederland heb je Rutte, die uitleg geeft op tv. Hier gaat de berichtgeving alle kanten op."

Strandtent weer open

De strandtent die Eric en Clélia samen runnen, mag nog niet open, maar ze hebben goede hoop voor augustus. Het is ook nodig, want de subsidie die ze in mei en juni ontvingen om het personeel door te kunnen betalen, valt binnenkort weg. Dan zijn ze 4 maanden dicht. "Waarschijnlijk mogen de restaurants vanaf volgende maand overdag open, voor onze strandtent is dat gunstig."

Eric heeft geld kunnen lenen van zijn broer in Nederland, maar hij realiseert zich dat lang niet iedereen die luxe heeft. Hij maakt zich dan ook zorgen om de collega-ondernemers in zijn omgeving.

Moedeloos gevoel

Pieter Lekkerkerk, die inmiddels 13 jaar in miljoenenstad São Paulo woont, in het zuidoosten van Brazilië, is tijdelijk naar Nederland 'gevlucht', vertelt hij. De strenge lockdown, die maanden in zijn deelstaat gold, is opgeheven en alles lijkt weer 'normaal'. "Daardoor voelde ik me juist onveilig. Het is niet zo dat het aantal besmettingen afneemt.

Ook hij irriteert zich aan de verschillende signalen die de overheid van zijn thuisland afgeeft. "Veel mensen nemen de maatregelen daardoor niet serieus, dat maakt me moedeloos. Lockdown is een paardenmiddel, maar het heeft in Europa wel geholpen. Tot nu toe in ieder geval." In augustus hoopt Pieter weer terug te gaan naar São Paulo.