De Groningse boeren zijn het zat. “Als Den Haag niet naar Groningen komt, dan komen wij wel naar Den Haag”, aldus Berend Jan Westerdijk. De 78-jarige agrariër uit Zeerijp doet met zijn zoon en kleinzoon mee met het boerenprotest in Den Haag. Met trekkers rijden ze vanaf het Malieveld naar de Hofvijver. Al vroeg zijn de boeren vertrokken uit Groningen, de trekkers op diepladers volgen in colonne. Ze hebben hun collega-agrariërs in de rest van het land opgeroepen zich bij hun protest aan te sluiten.
“Wij als boeren hebben veel last van de aardbevingen. Niet alleen scheuren in de huizen, maar ook in de mestkelders, en schade aan het land”, aldus Berend Jan. “De landerijen hebben verzakkingen en plasvorming. De schade loopt al gauw op”.
Gevolgen van de gaswinning: wonen in een container
Ook Margreet Kraak uit Garrelsweer rijdt mee met de trekker. Samen met haar man heeft ze een akkerbouwbedrijf. Ook zij zijn hard getroffen door de aardbevingen. Hun huis heeft zoveel schade dat ze nu al anderhalf jaar in een containerwoning wonen. Niet alleen hun huis, maar ook hun bedrijf raakte beschadigd. Het land heeft schade en het drainagesysteem is stuk. “We zitten al drie jaar in de schade-afhandeling en het zit muurvast. We kunnen nergens heen”. Marjan vreest dat hun zaak voor de rechter komt. Over het nieuwe schadeprotocol dat minister Wiebes presenteerde is ze sceptisch: “Eerst zien, dan geloven. Ik geloof niet dat de NAM hier ooit tussenuit gaat.”
Partijen wijzen vooral naar elkaar
Ze steunt het protest enorm. “De boeren zijn belangrijk voor Nederland. We zijn een belangrijke sector. En we moeten ons als Groningers laten zien. Op 19 januari hadden we een fakkeltocht waar 12.000 mensen aan meededen en het haalde niet eens de voorpagina van de Telegraaf. We laten ons niet meer wegzetten.”
Of de hoorzitting in de Tweede Kamer wat oplevert weet ze niet: “Ik hoop dat Shell en NAM met miljarden komen. Die 12 miljard die nu genoemd wordt als totale schadebedrag is veel te weinig. Maar ik vrees dat alle partijen vooral naar elkaar gaan zitten wijzen”.
Nieuw schadeprotocol: Groningers kunnen schade direct melden
Minister Wiebes van Economische Zaken presenteerde woensdag het nieuwe schadeprotocol. Het belangrijkste punt daarin is dat de Groningers hun schade direct bij een onafhankelijke commissie kunnen melden. De staat zal, bij erkenning van de schade, deze schade betalen en die later verhalen bij de NAM. De NAM is dus geen partij meer in de schade-afhandeling.
Dagblad Trouw meldde eerder deze weej dat Shell door middel van een juridische constructie de NAM op afstand had gezet en de NAM verantwoordelijkheid maakte voor alle aansprakelijkheid voor bevingsschade. Marjan van Loon, president-directeur van Shell Nederland, weerlegde dat later in het programma Jinek. Daar stelde ze dat de Groningers hun schade vergoed krijgen, ongeacht het bedrag.
GroenLinks en PvdA: ‘Shell, NAM en ExxonMobil moeten aansprakelijkheid erkennen’
De Kamerleden Henk Nijboer (PvdA) en Liesbeth van Tongeren (GroenLinks) vinden dat Shell, ExxonMobil en NAM hun aansprakelijkheid nu echt moeten erkennen. Zeker nu uit de geheime stukken van de ondertekening van de concessie in 1963 openbaar zijn gemaakt door Dagblad van het Noorden. Van Tongeren: “Shell, Exxon, Nam en de Staat zijn alle 4 aansprakelijk. Hun handtekening staat in die stukken. Ze zijn gewoon aansprakelijk”. Nijboer onderschrijft dat: “NAM en de staat moeten gewoon betalen”.
Wat het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) betreft gaat de gaskraan verder dicht en wordt de gaswinning gehalveerd naar 12 miljard m3 per jaar. Dit in verband met de veiligheid voor de Groningers. De Gasunie stelt juist het tegenovergestelde: gaskraan niet dicht, maar pompen tussen 14 miljard m3 en 27 miljard m3 voor de leveringszekerheid. De vraag is nu welk advies minister Wiebes van Economische Zaken opvolgt.
Den Haag verbiedt protest van de boeren
Burgemeester Krikke van Den Haag verbiedt de demonstratie van de Groningse boeren. De boeren zijn met een dertigtal tractoren op diepladers op weg naar Den Haag, om daar vanaf het Malieveld met de trekkers naar de Tweede kamer te rijden. Burgemeester Krikke wil geen dertig trekkers in de binnenstad in verband met de verkeerssituatie en bood als alternatief een lopende demonstratie aan, vooraf gegaan door één tractor. De boeren gaan daar niet mee akkoord en vervolgen hun tocht naar Den Haag. Daarop verbood de burgmeester de boeren de toegang tot de stad.
De boeren zijn des duivels. Hans Warrink, raadslid van Loppersum Vooruit, die helaas niet mee kon met de demonstratie, noemt het ongehoord. “Het is een schande dat we geen toegang krijgen. We komen vanuit Groningen en we mogen Den Haag niet eens in. We worden gekleineerd”. Hij ziet het handelen van de burgemeester als toonbeeld van hoe het westen met Groningen omgaat. “Deze actie is olie op het vuur gooien. We worden vergeleken met hooligans. We zijn nette boeren, met dure machines en willen gewoon vreedzaam naar de Tweede Kamer rijden met de tractoren”, aldus Warrink.
Wiebes sluit gaswinlocaties Loppersum
Minister Eric Wiebes (Economische Zaken) gaat het advies om de gaswinning in Groningen te verlagen naar 12 miljard kubieke meter per jaar zo snel mogelijk opvolgen. Hoe lang dat dan precies gaat duren kon de minister nog niet zeggen. Eind maart wil hij de Tweede Kamer informeren hoe hij de gaswinning gaat terugschroeven.
Volgens de toezichthouder, het Staatstoezicht op de Mijnen, moet de gaswinning dus zo snel mogelijk naar beneden, van de huidige 21,6 miljard kubieke meter naar 12 miljard. Het SodM heeft in zijn advies echter enkel naar de veiligheid van de Groningers gekeken. De zogenoemde leveringszekerheid is buiten beschouwing gelaten, maar Wiebes zal die wel moeten wegen.
De Gasunie, die het gasnetwerk beheert, gaf donderdag aan dat een forse verlaging op korte termijn niet mogelijk is. Voor een jaar met een zachte winter is er nog 14 miljard kubieke meter nodig, en bij strenge winters zelfs 27 miljard. Of dat betekent dat ‘zo snel mogelijk’ nog jaren kan duren, liet Wiebes in het midden. "Dat betekent zo snel als mogelijk is. En ik ben nu aan het kijken wat mogelijk is'', aldus Wiebes.
Het SodM adviseert om op korte termijn tenminste de gaswinlocaties rond Loppersum te sluiten. Wiebes geeft aan dat advies meteen op te volgen. Daarnaast wil de minister naar aanleiding van het advies ook de schommelingen in de winning in het cluster Bierum beperken tot maximaal 20 procent. Ook de winning in Bierum heeft invloed op de bodem in Loppersum.
Lees hier de volledige brief van minister Eric Wiebes
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.