De NAM wil niet langer betalen. Nu de gaswinning in Groningen veel eerder is gestopt dan was gepland, vindt het bedrijf dat ook de jaarlijkse betalingen om het winningsgebied er weer bovenop te helpen, eerder kunnen stoppen.

In 2018 werd afgesproken dat de Nederlandse Aardgas Maatschappij (NAM) in totaal 500 miljoen euro zou bijdragen aan de 'verbetering van de economische, sociale en ecologische omstandigheden' in Groningen. Het bedrijf zou 4 jaar lang jaarlijks 75 miljoen euro betalen ter compensatie van leed veroorzaakt door gaswinning. En daarna nog elk jaar 25 miljoen euro tot 2030,

Betaald tot dichtdraaien gaskraan

Vorig jaar heeft de NAM echter maar de helft van dat geld overgemaakt en dit jaar nog helemaal niets. NAM-directeur Martijn van Haaster laat aan de Volkskrant weten dat dit komt doordat de gaskraan in Groningen vroegtijdig is dichtgedraaid.

"De betalingen voor perspectief voor de regio zijn in 2018 gekoppeld aan de winning uit het Groningenveld. Die zou doorlopen tot 2030, maar de winning is per 1 oktober 2023 gestopt", zegt hij tegen de krant. "NAM heeft alle bedragen tot dat moment voldaan, in totaal ruim 343 miljoen."

'Zo kennen we de NAM'

Bewoners en bestuurders zijn woedend op het besluit van de NAM om de compensatiebetalingen stop te zetten. "Wij worden hier wel weer heel verdrietig van", reageert de Groningse gedeputeerde Susan Top.

"Het zou naïef zijn om te zeggen dat ik verbaasd ben, want zo kennen we ze", gaat ze verder. "Maar dat de NAM zich weer op deze manier zo naar buiten laat komen, daar heb ik eigenlijk geen woorden voor."

Herstel duurt lange tijd

Volgens Top suggereert NAM met dit besluit dat door het stoppen van de aardgaswinning, de problemen in de provincie zijn opgelost. "Maar we zijn hier nog lang niet klaar", benadrukt ze.

"Er is hier decennia gas gewonnen en heel veel geld verdiend door de olies", vertelt de gedeputeerde. "Wij zijn echt nog wel een hele tijd bezig om over de hele linie die schade weer opgeruimd te krijgen."

'Volstrekt verkeerd idee'

Daarbij gaat het niet alleen om de fysieke schade die de gaswinning heeft aangericht, maar ook de mentale schade bij de inwoners van het winningsgebied, zegt Top. "Gewoon de hele leefbaarheid van deze provincie."

"De economische schade, daar zijn we echt nog een hele tijd mee bezig", verwacht de provinciebestuurder. "Dus het idee dat op het moment dat die gaskraan dicht is de problemen voorbij zijn, is natuurlijk een volstrekt verkeerd idee."

Perspectief voor jongeren

Ook staatssecretaris Eddie van Marum, die vanuit de landelijke politiek verantwoordelijk is voor de afhandeling van de bevingsschade in Groningen, is niet te spreken over de beslissing van de NAM. Hij noemt het zelfs 'moreel verwerpelijk'.

"Er is in de afgelopen jaren heel veel gebeurd wat het perspectief van heel veel jonge mensen ontnomen heeft, ook oudere mensen natuurlijk, maar vooral onze jongeren", legt hij uit. "We hebben een programma opgezet om dat perspectief weer te bieden en het is zeer teleurstellend dat NAM en haar aandeelhouders dit zo doen."

Afspraken naleven

"Maar wij laten natuurlijk niks gewoon gebeuren", gaat de staatssecretaris verder. Volgens hem zijn er duidelijke afspraken tussen de overheid en de NAM en die moeten worden nageleefd door het bedrijf.

Van Marum spreekt van een 'geschil'. "We hebben een werkvorm afgesproken over hoe we die geschillen benaderen, en we zullen kijken of we ook dit onderdeel van dat geschil kunnen laten zijn."

'Herstel gaat gewoon door'

De landelijke overheid heeft zelf beloofd om de komende 30 jaar 7,5 miljard euro te investeren in Groningen. Maar dit bedrag is gebaseerd op de afspraken die in 2018 met de NAM zijn gemaakt.

De vraag is nu of deze investering van het Rijk nog steeds door kan gaan. Van Marum zegt van wel: "Wat betreft schadeherstel en versterking: dat gaat gewoon door, dat maken we gewoon af", belooft hij.

Uitonderhandelen

"We gaan gewoon verder met de programma's die er lopen en aan de achterkant zullen eventuele geschillen gewoon op de manier uitgevochten worden of uitonderhandeld worden zoals we dat gewend zijn", benadrukt de staatssecretaris.

"Wij gaan vanuit het Rijk kijken hoe wij hier verder mee omgaan", zegt hij tot slot. "Hier hebben we de geëigende procedures voor en die gaan we oppakken."

In 2024 kozen bijna 10.000 Nederlanders voor euthanasie, 10 procent meer dan in een jaar eerder. Toch zitten er strenge voorwaarden aan verbonden. In deze video leggen we uit hoe het proces precies werkt en waarom veel verzoeken afgewezen worden.

Na de arrestatie van de vermoedelijke Rotterdamse serieschutter, Sendric S., reageerde de buurt opgelucht. Toch voelen sommige wijkbewoners zich na de 3 moorden nog altijd angstig, ziet de stadsmarinier. "Dat gevoel van onveiligheid gaat nog lang door."

Door 3 fatale schietpartijen in nog geen 2 weken tijd stond eind december het leven in het Rotterdamse stadsdeel IJsselmonde even stil. Uit het niets werden 3 mannen op straat neergeschoten. Het zorgde voor een uitzonderlijk advies: 'Ga bij voorkeur niet alleen naar buiten, vermijd donkere plekken.'

Meer ernstige incidenten

Stadsmarinier Wieke van de Haterd was betrokken bij het opstellen van dat advies. Een stadsmarinier is een ambtenaar die vanuit de gemeente werkt aan de veiligheid in de buurt. Van Haterd's werkterrein is IJsselmonde, waar de schietpartijen waren. Een wijk waar de afgelopen jaren het aantal ernstige incidenten is toegenomen, zegt ze.

Na de eerste schietpartij, was nog helemaal niet duidelijk wat er aan de hand was. "Wat maakt dat deze man specifiek is uitgekozen of is het toevallig?" Er werd tegelijkertijd ook onderzoek gedaan naar het wapen. "Toen is ook het tweede slachtoffer gevallen", vertelt ze. Er werden beelden vrijgegeven, maar het leidde nog niet tot de schutter. Het derde slachtoffer viel opnieuw in hetzelfde gebied. "Toen is de link gelegd: het gaat om dezelfde dader."

'Er was echt gevaar'

De politie schaalde volgens Van de Haterd snel op waardoor alle capaciteit beschikbaar was om de schutter snel te pakken. "Omdat er echt gevaar was dat hij weer zou toeslaan." De gemeente en politie kwamen samen tot het advies niet alleen naar buiten te gaan. "Daar hebben we lang over getwijfeld", zegt ze. "Want uiteindelijk gaat het ook uit van een maakbaarheid dat het niet kan gebeuren."

Maar de situatie was uitzonderlijk. "Het was duidelijk wat zich in IJsselmonde afspeelde, er leek echt een verband", legt ze uit. En veel was ook onzeker. Er was veel politie, zichtbaar en onzichtbaar in de wijk. Ook was er veel aandacht voor. "Wat doet dat met zo'n verdachte? Escaleert het meer, wordt de situatie gevaarlijker? Daar moet je toch rekening mee houden."

Bewoners ondersteunen

Na het derde slachtoffer gaat het ineens snel. Er wordt een duidelijke foto vrijgegeven en na een klopjacht kan de politie hem inrekenen. Beelden van de inval circuleren al snel via social media, het gaat om een flat in de buurt van de schietpartijen. De 24-jarige Sendric S. werd er aangehouden, die niet officieel woont in het gebouw. De opluchting is groot. "Omdat je echt bang bent dat er nog andere slachtoffers gaan vallen."

De strafzaak tegen S. begint, over een motief is niets bekend. Wijkmarinier Van de Haterd is nog erg bezig met het organiseren van de nazorg in de wijk. "Het effect van dat gevoel van onveiligheid dat gaat heel lang door", vertelt ze. "We zijn met z'n allen druk bezig om te kijken wat we kunnen doen om de bewoners hierin te ondersteunen".