Emma voert actie tegen seksueel geweld in OV: 'Ik ben ook teleurgesteld in de NS'

Maandag is een 19-jarige vrouw 40 minuten lang aangerand in de trein tussen Alkmaar en Amsterdam. De verbazing over dat dit seksueel geweld zo lang kon doorgaan, is groot. Vooral slachtoffers die eerder al aan de bel trokken, zijn ontgoocheld.

Hoe gruwelijk moet het geweest zijn: als je geen kans hebt om weg te komen en er geen conducteur is die je kan helpen. Emma de Miranda startte SAY NO MORE. Het platform 'streeft naar een samenleving waarin een veilige reis met het OV normaal is voor iedereen'. Maar ondanks haar inspanningen en die van anderen, is er nog altijd een lange weg te gaan.

'Wij zijn een afspiegeling van de maatschappij'

De NS laat in een reactie weten dat er cameratoezicht is op stations en in (nieuwere) treinen. Ze wijzen ook op een noodnummer dat per app bereikt kan worden bij onveilige situaties (06 13 18 13 18). "Aan de andere kant denk ik ook van: 'Dat het nu toevallig in de trein gebeurt'", zegt NS-woordvoerder Elvira van der Vis.

"Wat er buiten in de samenleving gebeurt, dat gebeurt ook bij ons. Wij zijn een afspiegeling van de maatschappij. Het moet niet de suggestie wekken dat de trein onveilig is."

'Teleurgesteld in de NS'

En precies die reactie vindt Emma niet acceptabel. Begin dit jaar protesteerde ze bij Utrecht Centraal samen met honderden anderen tegen seksuele intimidatie en seksueel geweld in het openbaar vervoer. "We hadden ook allerlei oplossingen en verbeterpunten voor de NS, maar die mochten we dan mailen. Daar is niks meer mee gedaan."

En nu weer dit voorbeeld. "Wat afschuwelijk, waar moet zij doorheen zijn gegaan? Ik ben ook teleurgesteld in de NS."

Zowel verbaal als fysiek

De aanranding is zeker niet de eerste keer dat het misgaat in het OV. Emma wijst op eerdere meldingen die bij haar binnenkwamen: "We hebben begin dit jaar heel veel meldingen ontvangen van vrouwen over onveilige situaties. En na dit verhaal staat het weer roodgloeiend", zegt ze, wijzend op haar Instagram-platform.

"Het is blijkbaar een probleem dat kan blijven bestaan omdat er niet tegen opgetreden wordt. De meldingen die we binnenkrijgen, lopen uiteen van het ongevraagd een hand op iemands been leggen tot echt seksuele handelingen of mannen die hun geslachtsdeel tonen. Het kan zowel verbaal als fysiek zijn."

NS ontving genoeg tips

"Wij hebben maanden geleden contact gezocht met de NS toen we verhalen binnenkregen", legt Emma uit. "Eén van de dingen die zou kunnen helpen, is het beter opleiden van personeel. Over hoe bijvoorbeeld te handelen in een situatie van seksueel geweld. De zichtbaarheid en bereikbaarheid van een noodnummer moet beter, je zou ook aan een soort noodknop kunnen denken."

"Maar als je breder gaat kijken, je wil natuurlijk zaken voorkomen in plaats van achteraf ingrijpen. Je moet gewoon zorgen dat iemand die dit gedrag vertoont nooit meer de trein in mag. En werk bijvoorbeeld met posters op perrons, meer voorlichting op stations zelf." Maar de NS gebruikte de tips dus niet.

Victim blaming

Emma ziet ook nog altijd dat het slachtoffer vaak de schuld krijgt. "Zelf zit ik natuurlijk wel in een bubbel waarin dit wordt gezien als 'niet oké'. En ik zie ook wel dat mensen sneller met hun verhaal naar buiten komen. Want de meeste mensen vinden gelukkig wel: 'Blijf met je poten van anderen af'."

"Maar als je dan weer reacties leest onder zo'n bericht, dan zie je toch weer mensen die de schuld bij het slachtoffer leggen. Die zeggen: 'Als het een knap iemand was, dan was het niet erg'."

Beter niet in je eentje reizen

De Miranda beschrijft ondertussen hoe vrouwen reizen en dat je altijd waakzaam moet zijn, ook bij treinreizen. Ze gaat niet zo snel in haar eentje 's avonds met de trein. "Je kan natuurlijk niet weg. Je moet echt wachten tot je bij de volgende halte komt. Dat geeft je een opgesloten gevoel."

"En stel je zit in zo'n 'twee-zitter' en iemand komt naast je zitten, dan is ook je uitgang meteen geblokkeerd. Dat zorgt er ook wel voor dat ik in mijn eentje reizen liever niet zou doen."