De brexit is inmiddels drie maanden van kracht. Nu de breuk tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie definitief een feit is, wordt steeds meer duidelijk waar de pijn zit en hoe groot de gevolgen zijn. Hoog tijd om de eerste balans op te maken.
In de eerste weken van dit jaar is de handel tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie dramatisch ingestort. Dat gebeurde ondanks het nieuwe handelsakkoord, dat afgelopen december nog op het nippertje werd gesloten om een harde brexit te voorkomen.
Verlies van bijna 6 miljard
Uit de eerste handelscijfers na de daadwerkelijke brexit is de economische pijn vooralsnog het meest zichtbaar aan de Britse zijde. De export van goederen van het Verenigd Koninkrijk naar de EU kelderde met maar liefst 38 procent.
Een verlies dat goed is voor bijna 6 miljard euro. Ook de import van goederen vanuit de EU naar het VK zakte flink weg, met een daling van 16 procent ten opzichte van het jaar ervoor.
Economische realiteit
"Zelfs als je dit bekijkt vanuit puur een economische context zijn dit enorme verliezen die zeer ongebruikelijk zijn, we zien nu echt voor het eerst eindelijk de economische realiteit van de brexit", vertelt Thomas Sampson, econoom en brexit-expert van de London School of Economics.
"Dit is overduidelijk een eerste rekening van de brexit. Het is voor het eerst in bijna 50 jaar dat er barrières zijn aan de grens. Deels zal dit misschien tijdelijk zijn, maar ik verwacht ook dat een deel van de schade permanent zal zijn."
Officieel verliet het Verenigd Koninkrijk al op 31 januari 2020 de Europese Unie. Er werd een overgangsperiode ingesteld tot 1 januari 2021 om zo ruimte te geven om te onderhandelen over een nieuwe handelsrelatie.
Op 1 april zouden opnieuw een hele reeks nieuwe importregels en grenscontroles van kracht gaan. Maar om nog meer problemen te voorkomen, besloot de Britse regering deze maatregelen voorlopig uit te stellen. De extra controles gaan nu op 1 oktober en 1 januari van kracht. Ook de extra eisen en controles die per 1 juli in zouden gaan, zijn uitgesteld naar 1 januari of 1 maart 2022.
Extra kosten voor export voedsel
Als voorbeeld noemt Sampson de gezondheidscertificaten voor voedsel die nu verplicht zijn voor elke afzonderlijke zending. Voor alle export van voedsel moet een document zijn toegevoegd en dat moet gecontroleerd worden, voor inkomende en uitkomende vracht, met alle kosten van dien. Dat betekent dus voor bedrijven flink extra kosten.
"De EU is heel streng als het gaat om vereisten voor de handel in voedsel en vee en dit gaat in de toekomst echt niet veranderen. Dus voor ondernemingen betekent dit een permanente financiële last. Je ziet dan ook dat sommige bedrijven er noodgewongen voor kiezen om helemaal geen zaken meer te doen met de EU."
'Ik had last van paniekaanvallen'
Een van de Britse ondernemers die de pijn van de brexit voelt, is Andrew Moss. Met zijn bedrijf verkoopt hij marketingattributen zoals giftboxes, stands, displays om producten in winkels mee aan te prijzen. Meer dan de helft van zijn handel heeft Europa als eindbestemming.
"In de eerste dagen na de brexit heb ik last gehad van paniekaanvallen. In eerste instantie was ik opgelucht toen er eind vorig jaar een nieuw akkoord werd gesloten, maar in werkelijkheid stapelden de problemen zich voor ons op. Het was bijna onmogelijk om nog te kunnen leveren aan onze Europese klanten. Ik heb er serieus over nagedacht om helemaal te stoppen met mijn onderneming."
Naar Waalwijk
Toch wilde Andrew niet meteen de handdoek in de ring te gooien. Er waren nog drie scenario's over om zijn bedrijf te redden. Helemaal stoppen met zijn handel met de EU, de overheid geloven in dat het gaat om opstartproblemen en hopen dat het vanzelf goed zal komen, of zelf een onderneming oprichten binnen de EU.
Hij besloot voor de laatste optie te gaan en sinds een paar weken is hij eigenaar van een bv en zijn persoonlijke distributiecentrum in Waalwijk. "Het kost ons nog steeds heel veel geld, maar het werkt wel. 13 jaar geleden ben ik mijn bedrijf begonnen en onze eerst klant was afkomstig uit Spanje. Dus wij hebben Europa gewoon in ons DNA zitten."
VK stelt nieuwe controles voorlopig uit
Het zal nog jaren duren voor alle gevolgen van de brexit duidelijk zijn om echt te weten wat de totale schade is voor de Britse economie. Maar econoom Sampson is pessimistisch. "De grote vraag is of bedrijven die het nu moeilijk hebben door de brexit zich kunnen aanpassen of dat ze echt gaan omvallen met het daarbij behorende verlies aan banen.
"Ik denk eerlijk gezegd niet dat we snel veel vooruitgang zullen boeken", zegt Sampson. "De relatie tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk is overduidelijk bekoeld op dit moment."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.