Hoe kan Nederland meedoen aan Europees vredesplan voor Oekraïne? 'We zijn een land van legeronderdelen'

Onder leiding van het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk wordt gewerkt aan een Europees vredesplan voor Oekraïne. Maar hoe gaat een Europese vredesmacht eruit zien? "We missen bepaalde militaire zaken in Europa."

Gisteren kwamen de leiders van de Europese NAVO-landen, Oekraïne en Canada samen in Londen om te praten over een vredesplan, waarmee de oorlog in Oekraïne beëindigd kan worden. Na afloop liet premier Dick Schoof weten dat het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk binnenkort met een plan komen en dat Nederland zich daarbij zal aansluiten. Andere beloftes wilde Schoof nog niet doen.

Land van de legeronderdelen

Volgens universitair docent internationale veiligheidssamenwerking aan de Nederlandse Defensie Academie Sabine Mengelberg zal de bijdrage van Nederland voornamelijk technologisch zijn. "Dat is ook de expertise die de Nederlandse defensiebedrijven Damen en Thales leveren, die zetten heel erg in op drones."

"Wij zijn meer een land van de legeronderdelen", vertelt Mengelberg. Nederland maakt zelf geen wapens en importeert voornamelijk wapens uit andere NAVO-landen. Dat is anders dan Duitsland en België, waar grote wapenfabrikanten gevestigd zijn.

Coalition of the willing

De Britse premier Keir Starmer vertelde na de gesprekken in Londen dat een coalitie van bereidwillige landen (Coalition of the willing) heeft afgesproken Oekraïne militair te blijven steunen en beschermen. Welke landen er bij die coalitie horen, wilde hij niet zeggen. Dat moeten de landen zelf doen. Wel is zeker dat het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk het voortouw nemen.

Dit Europees vredesplan is een alternatief voor een mogelijk vredesplan tussen de Verenigde Staten en Rusland over Oekraïne. NAVO-baas Mark Rutte sprak van 'een goed gesprek', waarin duidelijk werd dat Oekraïne geholpen moet worden. Hij zei ook dat de defensie-uitgaven omhoog moeten.

'Europa heeft ook veel te bieden'

Of een Europese 'afschrikkingsmacht' gaat werken is nog maar de vraag, volgens Mengelberg. "We missen bepaalde militaire zaken in Europa", legt ze uit. "We hebben beperkte nucleaire capaciteit, verdeeld over twee landen (Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk, red.). Dus er is niet één iemand die op de knop kan drukken."

Maar Europa heeft ook veel te bieden. "De meeste landen die nu meepraten in de coalitie trainen al heel lang met elkaar." Als voorbeeld noemt Mengelberg het Duits-Nederlandse legerkorps, dat al sinds de jaren 90 een gezamenlijke eenheid vormt.

'Niet één iemand die op knop kan drukken'

Als er Europese soldaten naar Oekraïne gaan, weet de universitair docent niet of Nederland ook troepen zal sturen. Er zijn volgens haar nog te veel vragen. "Wat komt er allemaal in dat bestand? Wie zijn de partijen? Wat speelt er op korte en lange termijn?"

Bij het sturen van Nederlandse troepen ziet Mengelberg ook andere uitdagingen. "Waar we grote problemen mee hebben, is de voortzetting van de strijd", vertelt ze. "De meeste militairen zitten ergens een half jaar en worden daarna afgewisseld. Maar een operatie in Oekraïne kan wel jaren duren. Het is dus de vraag of we dat kunnen volhouden."

'We zullen moeten samenwerken'

Na de bijeenkomst in Londen zei voorzitter van de Europese Commissie Ursula Von Der Leyen dat Europese landen meer moeten investeren in defensie. Het ministerie van Defensie laat weten zich al voor te bereiden op toekomstige dreigingen en te willen groeien. Hiervoor is het volgens het ministerie belangrijk dat ook de defensie-industrie groeit.

Maar het is niet iets wat Nederland alleen kan, volgens Defensie. "We zullen moeten samenwerken met onze bondgenoten om de noodzakelijke schaal te bereiken." Dit wordt al voor sommige industriële orders gedaan, zo laten Nederland, Duitsland, Roemenië en Spanje samen Patriot-raketten maken.