Dit was het doel van president Zelensky bij zijn bezoek aan Nederland: 'Hij heeft heel goed door dat oorlogsmoeheid toeslaat'

De Oekraïense president Zelensky bezocht vandaag ons land. Zijn boodschap: Oekraïne heeft meer wapens nodig en er moet een tribunaal komen tegen Rusland. Gaat hij dat ook allebei krijgen? "Zelensky wil niet zoeken naar een compromis, hij wil aan de slag."

"We willen allemaal een andere Vladimir zien hier in Den Haag. Degene die het verdient om veroordeeld te worden voor zijn acties, hier in de hoofdstad van het internationale recht", zo sprak Zelensky vandaag, doelend op de Russische president Poetin.

De doelen van Zelensky

Volgens oorlogsverslaggever Hans Jaap Melissen diende het bezoek van Zelensky aan het strafhof vandaag twee doelen. Naast de oproep voor een tribunaal vroeg hij dus ook om meer militaire steun: "Hij heeft geavanceerde wapens en gevechtsvliegtuigen. Zelensky heeft heel goed door dat er in dit tweede oorlogsjaar gewenning en oorlogsmoeheid gaan toeslaan."

"Zelensky wil niet zoeken naar een compromis, hij wil aan de slag", zegt Melissen. "Hij wil de Russen van zijn terrein verjagen. Het is dus goed om je te laten zien bij de landen die voor jou willen pleiten." Dat geldt volgens Melissen ook juist voor een land waar internationaal recht een belangrijke rol speelt, zoals ons land. "Andersom is het ook goed voor Nederland, dat zich zo op de kaart zet."

'Oekraïne wil vaart achter tribunaal'

Nederland is een van de aanjagers van een tribunaal waar de verantwoordelijken van de oorlog zouden moeten terechtstaan. Dit zou dan plaatsvinden in het Internationaal Strafhof in Den Haag. Op dit moment zit er ook voor de derde keer een ploeg van Nederlandse marechaussees in Oekraïne, die onder de vlag van het strafhof zoeken naar bewijzen van oorlogsmisdaden.

Maar komt er ook echt een apart tribunaal waar Vladimir Poetin terecht zal staan? Volgens hoogleraar internationaal strafrecht Geert Jan Knoops heeft de EU dat wel voor ogen. "Ook minister Hoekstra maakte vorig jaar duidelijk dat Nederland openstaat om zo'n tribunaal in Den Haag te huisvesten. Zelensky brengt vandaag duidelijk naar voren dat Oekraïne hier echt vaart mee wil maken."

Hoe ziet een tribunaal eruit?

"Toch zal dat het proces niet versnellen, want het is heel complex om zo'n tribunaal op te zetten." Volgens Knoops is vooral de vraag in welke vorm een tribunaal er komt en welke landen dat zullen steunen. "Het grote probleem zal zijn: wie gaat het doen? Uit welke landen komen de rechters? En wie gaat het betalen?"

Een tribunaal kan gesteund worden door de VN Veiligheidsraad, maar dat lijkt Knoops onwaarschijnlijk omdat Rusland er een veto heeft. Een tribunaal kan ook door de Algemene Vergadering van de VN worden gesteund, maar dan moet een tweederde meerderheid daar wel vóór zijn. "Blijft over een regionaal tribunaal, dat door een groot Europese landen kan worden opgezet. Maar dan zal de juridische basis wel op kracht inboeten."

F16's

Ook Hans Jaap Melissen ziet dat een tribunaal nog lang kan gaan duren. Daarom ligt de prioriteit van Oekraïne volgens hem bij wapens. "De Oekraïners willen nu gerechtigheid, dus ze willen meer wapens. Eerder vroeg Oekraïne al aan bondgenoten om F16's om het land te verdedigen tegen Rusland. Nederland is daarover aan het nadenken, maar heeft nog geen beslissing genomen."

"Zelensky hoopt dat er in de tussentijd al Oekraïense piloten opgeleid kunnen worden, zodat die gelijk aan de slag kunnen als de F16's worden geleverd. Ik verwachtte wel dat hij daar vandaag over zou beginnen."

'Er is meer nodig'

"Er is natuurlijk al veel steun gegeven. Wat Nederland doet is internationaal gezien ook best heel redelijk", zegt Hans Jaap Melissen. "Maar er is meer nodig, dat hoor ik ook in het veld."

Juist daarom bezoekt Zelensky andere landen, zoals nu Nederland, maar binnenkort bijvoorbeeld ook Duitsland. "Het is een enorm kostbare oorlog op allerlei manieren. Daarom is Zelensky ook zo aan het benadrukken dat die steun moet blijven. Want we kijken ook weer heel gauw de andere kant op."