Dit is waarom treinconducteur Wisse zijn werk neerlegt

Conducteur Wisse van de Velde had het zich zo anders voorgesteld toen hij in 1977 begon. Medewerkers bij de NS konden rond hun 55ste uitstromen. Tijden zijn veranderd. "Ik had al drie keer met pensioen kunnen gaan, nu mag ik 10 jaar langer doorgaan."

In het hele land wordt gestaakt in het stads- en streekvervoer. Een actie van de vakbonden voor een beter pensioenstelsel. Wisse is een van de mensen die het werk neerleggen. Zijn doel: de pensioenleeftijd bevriezen op 66 jaar.

Langer doorwerken en onregelmatige diensten

De pensioenleeftijd bevriezen is ook een van de eisen van de stakers. Verder willen ze dat mensen met een zwaar beroep eerder kunnen stoppen. Wisse is nu 64 jaar en wil liever vandaag dan morgen met pensioen, hoewel hij begrijpt dat niet iedereen bij een zwaar beroep denkt aan het vak van conducteur.

Voor Wisse is het een optelsom geworden; de onregelmatigheid, de fysieke klachten en beloftes dat hij veel eerder met pensioen kon. Wat hem het zwaarst valt zijn de onregelmatige diensten, die nou eenmaal bij een treinrooster van 24 uur horen. "De ene ochtend gaat de wekker om half 4, de volgende dag om half 8 en dan kan je ook nog een middagdienst hebben die om 5 uur begint. Dat houdt niemand vol tot zijn 67ste."

Schouderproblemen en slechte knieën

Ook eist het werk fysiek zijn tol. Wisse onderging bijvoorbeeld al een operatie aan zijn schouder, want jarenlang de schuifdeur tussen de coupés openschuiven leverde hem flinke klachten op.

En neem de gevolgen van de schommeling van de trein. Het lijkt niets voor te stellen, maar een conducteur is de hele tijd bezig om die schommeling op te vangen door zich schrap te zetten. "Je zet jezelf onder spanning om te kunnen blijven staan, een plotselinge wissel levert een klap op. Ik heb collega's met een knie uit de kom en erger." Vooral dubbeldekkers die bovenin zwaarder schommelen zijn berucht onder conducteurs.

Agressie en zelfmoord

Dan zijn er nog de extremen. Hoe ga je om met agressie, of met mensen die zelfmoord plegen door voor de trein te springen? Als er iemand voor de trein springt om zelfmoord te plegen, moet de conducteur als eerste de trein uit om te kijken wat de situatie is. "Het is absoluut geen pretje om de gevolgen te zien van een persoon die voor de trein gesprongen is."

Wisse vergelijkt het werk van de conducteur met dat van een politieagent. "Die staan ook midden in de maatschappij en maken van alles mee. Zo kunnen mensen ook opeens agressief worden. Wij hebben hier alles: gekken, noem maar op. Je weet nooit of het niet hebben van een kaartje kan leiden tot geweld."

'We staken niet voor onszelf'

Wisse beseft dat zo'n landelijke vervoersstaking irritatie opwekt, dat er onbegrip is, dat niet iedereen ziet dat het vak van conducteur ook een zwaar beroep is. Met reizigers die hem hierop aanspreken gaat hij dan ook in gesprek. "Ik leg ze zoveel mogelijk uit waarom we staken en merk dat ze het begrijpen."

En wat hem betreft doet hij het niet alleen voor zichzelf of zijn collega's, maar ook voor de mensen met wie hij in gesprek gaat. "Ik zeg er ook bij dat we niet voor onszelf staken. Iederéén zou op z'n 66ste met pensioen moeten kunnen."