Ketamine in neusspray-vorm is goedgekeurd voor de Amerikaanse markt. Wordt het ook in Nederland beschikbaar? Oud-huisarts Harry Jaspers (72) wacht niet af. Al 3 jaar zweert hij bij ketamine in de strijd tegen zijn depressies.
"Het grootste verschil merkte ik bij traplopen. Op de pieken van mijn depressies was me dat veel te zwaar. Nu heb ik daar fysiek geen probleem meer mee." Voormalig huisarts Harry Jaspers startte op eigen houtje met het innemen van ketamine. Sinds de zomer van 2016 neemt hij twee keer per week een aantal druppels.
Direct verandering
Samen met zijn broer, een wetenschapper, zocht hij naar formele en informele publicaties over nog niet wetenschappelijk aangetoonde middelen tegen depressieve klachten. Hij hoorde regelmatig over de mogelijke positieve werking van ketamine.
De eerste keer dat Harry ketamine nam zag zijn broer direct een verandering: zijn gelaatstrekken werden milder. Ook Harry merkte verschil. "Die eerste keer duurde het een uur of 2 voordat mijn lichaam gewend raakte aan het effect."
Wachten voor de EU
Jaspers is overtuigd van de positieve werking van ketamine bij therapie-resistente depressie. In de Verenigde Staten zal de ketamine-neusspray worden verkocht onder de merknaam Spravato. Het mag alleen worden gebruikt door een arts of in een medische kliniek. De Belgische farmaceut Janssen legt het medicijn nu ook voor aan het Europese Medicijnen Agentschap (EMA). Het kan nu een aantal jaren duren tot dat de EMA en de verschillende EU-landen dit middel accepteren.
Paardenmiddel en partydrug
De chemische samenstelling C13H16ClNO, oftewel ketamine, werd ontdekt in 1926. In eerste instantie werd het middel gebruikt bij dieren, onder andere paarden. In de jaren 60 werd ketamine een serieus alternatief voor de verdoving van mensen. Ketamine blokkeert de NMDA-receptor wat er voor zorgt dat het centrale zenuwstelsel minder goed werkt. Het voordeel ten opzichte van andere narcotica is dat de patiënt wakker lijkt, maar niet reageert op pijnprikkels.
Ketamine verdooft in principe zonder de luchtwegen te verlammen. Om die reden werd ketamine populair bij de behandelingen van slachtoffers in de Vietnamoorlog. Zo konden militairen, ook met zware verwondingen, zich toch nog verplaatsen. Het middel hoort tegenwoordig bij de standaardinventaris van Nederlandse ambulances. Het kan worden geslikt, gesnoven of geïnjecteerd en is de afgelopen jaren populair als partydrug. Al sinds begin deze eeuw lopen er onderzoeken naar de werking van ketamine op depressies.
Geen hosanna
Met de komst van de neusspray krijgen de Amerikanen voor het eerst in meer dan 30 jaar de beschikking over een nieuw soort antidepressivum. De Depressie Vereniging staat op zich positief tegenover de neusspray. Wel vindt directeur Nathalie Kelderman dat men niet voorbij moet gaan het aan complexe karakter van depressie. "We vinden het belangrijk met welke beloftes het op de markt gebracht wordt."
"Wat je vaak krijgt bij zo'n nieuw middel dat er soort 'heilige graal'-gevoel om heen komt. Daarvoor is depressie een te complex onderwerp", zegt Kelderman. "We moeten de context blijven zien: het is én-én. Je kunt zo'n nieuw middel proberen, maar er zijn altijd andere manier om beter te worden, bijvoorbeeld therapie of aanpassing van je leefstijl."
Spravato vs. Prozac
De Depressie Vereniging wijst erop dat er met een middel als Prozac al vaker is gedacht dat hét medicijn tegen depressies was ontdekt. Inmiddels blijkt uit vele onderzoeken dat de huidige anti-depressie-medicijnen bij mensen met een lichte depressie niet goed aanslaan en dat de bijwerkingen heftig kunnen zijn. Kelderman: "Je ziet dat mensen met een depressie soms radeloos zijn."
"Als er dan een communicatiestrategie van de farmaceut zegt: 'dit gaat je helpen' en dat dan niet gebeurt, dan kan dat heel schadelijk zijn", zegt Kelderman. Farmaceut Janssen verwacht dat Spravato sneller aanslaat en minder bijwerkingen heeft dan huidige bestaande anti-depressiva.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.