De persconferentie van vanavond: met deze 4 dilemma's worstelt het kabinet

Het virus bestrijden én de economie zoveel mogelijk draaiende houden. Dat was tot nu tot nu toe de basis van het Nederlandse coronabeleid. Maar dat komt nu in de knel. Pijnlijke keuzes zijn nodig, zal blijken tijdens de aankomende persconferentie.

Politiek commentator Joost Vullings schetst vier dilemma's waar het kabinet de afgelopen 72 uur, voorafgaand aan de persconferentie van vanavond, mee worstelde.

1. Virus bestrijden en ook de economie draaiende houden?

"Het kabinet wil het virus maximaal inperken, tegelijkertijd de economie draaiende houden en het sociale leven van de Nederlander zo aangenaam mogelijk houden. Het moment is daar, dat er pijnlijke keuzes gemaakt moeten worden. Het is zo goed als zeker dat vanavond wordt aangekondigd dat alle horeca minimaal twee weken dicht moet. Net als tijdens de lockdown in het voorjaar. Ongetwijfeld gaat dit bedrijven veel geld kosten, precies wat het kabinet steeds probeert te voorkomen. Maar dat kan Nederland zich niet meer permitteren."

2. Hoe strenger de regels, hoe makkelijker de handhaving

"Hoe meer je toelaat, hoe moeilijker het is om te handhaven. Strenge maatregelen zijn helderder, want je maakt dan geen uitzonderingen. Het leidt ook niet tot scheve gezichten. 'Waarom mag hij wel open en ik niet?" Ook scheelt het bij de handhaving. Als het kabinet kiest voor de optie om de horeca tot 18:00 open te houden, vraagt dat wel om controle. Twee weken of langer dicht, is eenvoudiger te handhaven. Bovendien communiceert 'streng zijn' beter: het klinkt urgenter en het is helder. Dingen mogen domweg niet meer, ook niet een klein beetje. Dat geldt ook voor verplichtingen zoals het dragen van een mondkapje. Toch is de kans klein dat het kabinet dat verordonneert, want de coronawet is nog niet door de Eerste Kamer. Dat maakt het juridisch ingewikkeld om een draagplicht af te kondigen."

3. Welke toon gebruik je?

"Dreigen met een totale lockdown heeft geen zin, dat irriteert en werkt eerder averechts. Maar hoe zorg je er dan voor dat zoveel mogelijk Nederlanders de maatregelen naleven? Hoogstwaarschijnlijk zullen Rutte en De Jonge de ernst van de situatie uitentreuren herhalen. Een hoge mate van urgentie communiceren, is het doel. Ook zal de toon minder vrijblijvend zijn, dus niet 'het dringende advies om een mondkapje te dragen', maar 'draag een mondkapje'. Daarnaast zal het kabinet ook oog moeten hebben voor de mensen die hard geraakt worden door de nieuwe maatregelen."

4. Hoever kijk je vooruit?

"Als je nieuwe maatregelen oplegt, moet je er ook bij vertellen hoelang die zullen gelden en wat je verwacht van de toekomst. Er moet perspectief zijn. Tijdens de eerste golf gebruikte het kabinet de routekaart, om aan te geven wanneer bijvoorbeeld de horeca of de sportscholen weer open mochten gaan. Voorspelbaarheid van beleid is nodig, zegt corona-minister De Jonge telkenmale. Voor de tweede golf wil het kabinet een nieuwe routekaart maken naar het Ierse model. In Ierland hebben ze een routekaart waar ze in elk geval het komende halfjaar mee vooruit kunnen. De kaart bevat onder andere vijf levels. Level 1 betekent een lage besmettingsgraad, er zijn dan weinig maatregelen. Level vijf betekent een hoge besmettingsgraad en de daarbij horende lockdown. Zo weet je precies wat je kan verwachten bij een bepaald aantal besmettingen. Het kabinet hoopt vanavond de Nederlandse variant op het Ierse model te presenteren."