COA komt afspraken volgens gemeenten niet altijd na, wat opvang asielzoekers moeilijker maakt

In het hele land zoekt het COA naar opvangplekken voor asielzoekers, een zoektocht die nog niet wil vlotten. Volgens de burgemeester van Nijmegen en de wethouder van Rijssen-Holten helpt het niet mee dat het COA zich niet aan de afspraken houdt.

Hubert Bruls, burgemeester van Nijmegen en wethouder Bert Tijhof van de gemeente Rijssen-Holten uitten hun onvrede over de afspraken die ze hebben gemaakt met het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). In Nijmegen zou een noodopvang sluiten, maar dat is nog niet gebeurd. En in Rijssen-Holten zouden ze juist een opvang openen, maar dat gaat niet volgens de afspraak.

Werkzaamheden zonder vergunning

De gemeente Rijssen-Holten kocht in oktober het vakantiepark De Lindenberg in Holten, dat nu verhuurd wordt aan het COA. Er zouden 250 vluchtelingen moeten komen, maar door een periode van beroep en bezwaren waar de gemeenten nu in zit, zal het nog even duren voor dat gebeurt. Het COA is al wel begonnen met werkzaamheden die ze zonder vergunning mogen uitvoeren.

"Direct binnen een week gingen er twee dingen fout bij de start van de werkzaamheden op het park. Zonder te communiceren met de buurt", zegt Tijhof. De organisatie heeft verschillende - volgens de wethouder goed bruikbare - spullen uit de huisjes weggegooid.

'Het ging in een grote container'

"Messen, vorken, stoelen, gordijnen kwamen in de container", vertelt Tijhof. "Terwijl we met elkaar hadden afgesproken: spullen die niet gebruikt worden en goed hergebruikt kunnen worden, bieden we aan kringlooporganisaties. Aan mensen die het wel nodig hebben." Dat gebeurde niet, volgens de wethouder. "Het ging in een grote container. Er hoefde maar één persoon toevallig langs te lopen en een foto te maken, en het stond breed uitgemeten in de krant", legt hij uit.

Daarnaast heeft de organisatie ook veel groen weggehaald, zoals struiken en heggen. "Er mocht gesnoeid worden van 3 meter tot 1 meter hoog, maar het ging bijna 10 centimeter onder de grond eraf. Een soort kaalslag", zegt de wethouder.

Het vertrouwen breekt af

Het helpt volgens de wethouder niet mee aan het vertrouwen van de mensen die in de omgeving wonen. "Je gaat met een bosmaaier door zo'n groenstrook en net zo snel als een boompje omgaat, breek je het vertrouwen af", zegt hij. "En het kost net zoveel tijd om het vertrouwen weer op te bouwen."

Er zijn gesprekken geweest met het COA hierover, en hoewel het vertrouwen een deuk heeft gehad, hoopt de wethouder in de toekomst goed samen te kunnen werken. "Dat er daar af en toe wat fout gaat, dat laat ook zien dat ook bij het COA gewoon mensen werken", zegt hij. Hij ziet ook dat de organisatie een enorme klus heeft aan het vinden van goede plekken.

Een moeilijke puzzel

Volgens Tijhof wordt er al hard gewerkt om de opvang te openen. Zo zijn nu alle huisjes leeg en worden ze aangepast voor de opvang. "Het zijn zaken die al gedaan kunnen worden zonder vergunning. Daarna kunnen we starten met de vergunningsplichtige werkzaamheden", vertelt hij. "En dan is het de stap naar het operationeel maken. Maar daar zit natuurlijk wel nog een periode in van bezwaar, beroep en dat soort zaken."

De wethouder denkt dat het misschien nog een jaar gaat duren voordat de opvang open kan. "En dan is er nog niets opgevangen." Tijhof vindt het een moeilijke puzzel. "Hoe doe je dit in de goede balans en hoe heb je voldoende aandacht en ruimte, ook voor de omwonenden?"

Al twee keer langer open

In Nijmegen is sinds april vorig jaar een van de grootste noodopvanglocaties in gebruik op sportpark Winkelsteeg. Het COA heeft al twee keer toestemming gekregen om de locatie langer open te houden dan in eerste instantie was afgesproken. 'Onder grote druk van de landelijke problemen in de opvangketen', zegt het college van burgemeester en wethouders. Nijmegen maakt al jaren veel en vaak ruimte voor de opvang van asielzoekers.

Maar op de Winkelsteeg moeten woningen worden gebouwd. De werkzaamheden daarvoor moeten in mei van start gaan, omdat de woningen anders niet op tijd opgeleverd worden. 'Uitstel zal onder geen enkele voorwaarde of omstandigheid meer worden verleend', staat in de brief aan het COA. Aan de Nijmeegse gemeenteraad laat het college weten dat ze denken dat het op tijd leeg krijgen van het park het COA veel moeite zal kosten, aangezien de problemen in de opvangketen nog steeds groot zijn.

Nog lang niet leeg

Het COA is bezig met het verplaatsen van asielzoekers vanaf de Winkelsteeg, maar het terrein is nog lang niet leeg. Dat komt omdat er structureel te weinig opvangplaatsen in het land zijn, volgens een woordvoerder. Burgemeester Bruls merkt dat het voor het COA steeds moeilijker wordt om afspraken na te komen.

"Dat is een hele gevaarlijke ontwikkeling", zegt hij. Omdat gemeenten als Nijmegen volgens hem ruimhartig willen meewerken aan het beleid. "Als die niet helemaal kunnen vertrouwen op de afspraken, dan gaat er al iets fout."

Maanden van vertraging

"Je kan best wel eens hebben dat het een paar dagen of een week vertraagt. Maar niet maanden", vertelt de burgemeester. "Dat kun je één keer hebben met goede redenen, maar dat kun je niet twee keer halen, want dan gaat inderdaad dat vertrouwen snel weg."

Hiermee bedoelt hij de zoektocht van het COA naar een tweede opvangplek om de Winkelsteeg sneller leeg te krijgen. "Dat duurt maanden, waarbij van alles moet worden uitgezocht." Dat straalt volgens hem geen urgentie uit. "Dus aan de ene kant zegt men dat wij moeten helpen, want we hebben een crisis." Maar aan de andere kant vindt Bruls dat het COA te langzaam en ouderwets met de regels omgaat. "Dat gaat niet samen."

'We vragen het niet voor niets'

Een woordvoerder van het COA reageert op de uitspraken van burgemeester Bruls van Nijmegen: "We vragen niet voor niets naar noodopvang. Wij vinden het echt naar, maar we hebben gewoon géén plekken om mensen naar toe te brengen."

Volgens de woordvoerder zetten ze alles op alles om andere, alternatieve opvanglocaties voor asielzoekers beschikbaar te krijgen.