Het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) eist opheldering van de Belastingdienst over een vernieuwd convenant tussen de dienst en de Nederlandse politie. Daarin is vastgelegd dat de Belastingdienst belasting mag innen met behulp van opsporingstechnieken van de politie.
In het convenant, dat vorige week pas werd gepubliceerd door het ministerie van Veiligheid en Justitie, staat dat de Belastingdienst toegang krijgt tot de gegevens die de politie verzamelt met behulp van ANPR-kentekenscanners.
Daar waar de politie deze gegevens gebruikt om boeven te vangen, wil de Belastingdienst controleren of mensen bijvoorbeeld privé in hun lease-auto rijden. En dat gaat volgens critici veel te ver.
Vraagtekens
Het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) vraagt zich af of het zo massaal verzamelen van deze gegevens wel mag en wil zo snel mogelijk in gesprek met de Belastingdienst.
Wilbert Tomesen, collegelid en plaatsvervangend voorzitter van het CBP zet zijn vraagtekens bij de gegevensverzameling: 'Niet elke leaserijder is een fraudeur en niet elke Nederlandse automobilist tilt de Belastingdienst.'
De gegevens van al deze mensen worden nu wel opgeslagen en de vraag is of dat gerechtvaardigd is. Volgens dit convenant krijgt de Belastingdienst automatisch al deze gegevens en we vragen ons af of dat niet veel te ver gaat'.
Camera's van de politie die automatisch kentekens vastleggen liggen al langer onder vuur. Nu deze gegevens ook met andere overheidsdiensten worden gedeeld vindt het CBP dat er een principiële discussie moet worden gevoerd.
Tomesen: 'Moeten we op deze manier een sleepnet door Nederland halen? Er rijden 9 miljoen auto's op straat, en er staan er miljoenen in parkeercentra. Is het verzamelen van al deze gegevens noodzakelijk om je taak als Belastingdienst uit te voeren. Dat vragen wij ons af'
Tweede Kamer
Minister van Justitie Ivo Opstelten schreef in augustus de Tweede Kamer dat er mogelijkheden waren om de kentekencamera's ook voor andere doeleinden te gebruiken. Wat hij de Tweede Kamer niet vertelde was dat politiechef Patricia Zorko rond datzelfde moment een convenant ondertekende met de Belastingdienst.
Daarin is vastgelegd dat de Belastingdienst toegang krijgt tot de ANPR-data van de politie. Beide partijen concluderen in de overeenkomst dat efficiency-overwegingen de belangrijkste reden zijn van de samenwerking.
'Convenant gaat te ver'
Voorzitter Bas Filippini van Stichting Privacy First maakt zich ontzettend druk over de samenwerking. "Hier is het ANPR-systeem nooit voor bedoeld. Dit convenant gaat veel te ver. Deze kentekenscanners zijn een opsporingsmiddel van de politie, bij de verdenking van een strafbaar feit.
De overheid scant nu alle kentekens en kijkt daarna of er ergens iets niet klopt, ook als je niet verdachte bent in een zaak. Wij vragen ons af of dit wettelijk door de beugel kan en overwegen hierover een rechtszaak te beginnen tegen de Nederlandse Staat'.
Volgens bestuurskundige Charlotte van Ooijen past de maatregel in een trend die al langer bezig is. Zij promoveerde vrijdag met haar proefschrift 'Het risico van de mobiele burger' aan de Tilburg University waarin ze de relatie tussen overheid en burger onder de loep nam.
Van Ooijen: 'De overheid gebruikt informatie van mobiele telefoons en GPS te veel om mogelijke gevaren op te sporen. De kansen om ook positieve informatie uit deze gegevens te halen, blijven vrijwel liggen'.
Van Ooijen keek voor haar onderzoek in het bijzonder naar het ANPR-systeem en mocht achter de schermen meekijken met de inwinning en verwerking van verkeersgegevens door de Nationale Databank Wegverkeergegevens (NDW). 'De legitimering van wat ze doen met ANPR is aan de magere kant. Wat belangrijk is, wat mag en wat niet, dat is slecht omschreven, ben ik achter gekomen'.
Bewaartermijn
Een jaar geleden bleek dat de De Landelijke Eenheid, een onderdeel van de Nationale Politie, alle kentekens die het vastlegt met zogenoemde anpr-camera’s op te slaan in een centrale database. Volgens het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) is dat illegaal het CBP eis te dan ook direct dat deze werden verwijderd. Het ministerie van Justitie werkt aan een nieuwe wet die de opslag van ANPR-data mogelijk maakt tot vier weken.
Privacy First maakt zich zorgen over de mogelijkheid die de Belastingdienst heeft om deze gegevens langer te bewaren dan vier weken. In het wetsvoorstel wordt gesproken over een bewaartermijn van vier weken voor de politie. De Belastingdienst mag echter aan haar verstrekte gegevens veel langer, tot in sommige gevallen 7 jaar bewaren. 'Als blijkt dat dat gebeurt is het hek van de dam' zegt Bas Filippini van Privacy First. 'Dan heeft dit convenant voor de politie één heel groot voordeel, namelijk dat men tot wel 7 jaar terug bij mobiliteitsgegevens van burgers kan. Dan wordt het systeem misbruikt en moet de Kamer ingrijpen'.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.