Al jaren worden lokale partijen bij de gemeenteraadsverkiezingen gezamenlijk de grootste en dit jaar lijken ze nog verder te stijgen; in totaal zegt 47 procent bij de gemeenteraadsverkiezingen half maart zeker of misschien op een lokale partij te stemmen.
Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag en Ipsos dat is gehouden in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen die op 14, 15 en 16 maart in 334 Nederlandse gemeenten plaatsvinden.
Lokale stemmers
Het aantal mensen dat bij de gemeenteraadsverkiezingen op een lokale partij stemde, neemt gestaag toe. Van 24 procent in 2010 tot 29 procent bij de laatste gemeenteraadsverkiezingen.
Nu zegt 19 procent zeker op een lokale partij te gaan stemmen, nog eens 28 procent overweegt dat.
Coalitiepartijen hofleverancier
Het grootste deel van de mensen die nu zeker of wellicht op een lokale partij gaat stemmen, koos bij de Tweede Kamerverkiezingen nog voor de VVD (20 procent), D66 (15 procent), het CDA (12 procent) of op op de PVV (10 procent).
De mensen die een lokale partij overwegen, komen daarmee vooral van partijen die nu in de coalitie zitten.
Teleurgestelde kiezers
Alledrie de coalitiepartijen partijen staan op verlies in de landelijke zetelpeiling. Vooral het CDA is kiezers verloren sinds maart vorig jaar. Veel van die weggelopen kiezers zijn nu erg kritisch over het huidige kabinet.
Bij de VVD speelt tegelijkertijd ook mee dat veel mensen landelijk voor de partij kiezen omdat Mark Rutte aan het roer staat. Op lokaal niveau doet hij niet mee.
Meer oog voor lokale problemen
Een andere vaak genoemde reden om een lokale partij te overwegen, zijn lokale onderwerpen als de bouw van een windmolenpark, overlast in de buurt of vliegtuigoverlast. Voor de meerderheid (65 procent) van de mensen die op een lokale partij wil stemmen, speelt de lokale politiek een grote rol bij die keuze. De meeste mensen die op een afdeling van een landelijke partij willen stemmen, laten zich juist voor een groot deel leiden door Den Haag.
Lokale partijen richten zich alleen op de gemeente
Panellid dat op een lokale partij wil stemmen
Veel mensen hebben het gevoel dat lokale partijen meer oog hebben voor de problemen in de buurt dan afdelingen van landelijke partijen. "Ik denk dat alleen lokale partijen zich echt inzetten voor de gemeente omdat ze zich nergens anders op richten", zegt een deelnemer. Iemand anders zegt: "Bij een lokale partij weet je waarop je stemt en waar ze voor staan. De partijen die ook in de Tweede Kamer zitten, kijken wat ze van hun landelijke afdeling moeten zeggen en dat is vaak niet in het belang van de gemeente."
Landelijke partijen doen niet overal mee
Een andere belangrijke redenen om op een lokale partij te stemmen is dat voor veel mensen de partij van hun (landelijke) eerste voorkeur niet mee aan die verkiezingen. Zo staat BBB over twee weken op geen enkel stembiljet, JA21 alleen in Amsterdam en de de PVV in 31 gemeenten.
Veel van die mensen gebruiken hun stem op een lokale partij als signaal richting Den Haag; uit een onderzoek onder het Opiniepanel blijkt dat een derde (34 procent) van de mensen die op een lokale partij willen stemmen, aangeeft dat hun stem is bedoeld als protest tegen het kabinetsbeleid.
Over het onderzoek
De uitslagen over de komen uit een onderzoek van Ipsos onder een representatieve steekproef van 1.025 stemgerechtigde Nederlanders. De gegevens zijn verzameld van 25 februari tot en met 1 maart 2022. Het onderzoek is gewogen op leeftijd, geslacht, opleiding, regio, werkzaamheid en stemgedrag bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen. De redenen om op die partijen te stemmen komen uit onderzoeken onder het Opiniepanel, die op 14 en 15 februari en op 25 en 26 februari 2022 zijn gehouden. Die onderzoeken zijn na weging representatief voor zes variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2021. Het Opiniepanel bestaat uit 70.000 leden.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.