De meeste mensen vinden het een goed plan om alcohol en tabak zwaarder te belasten, zoals waarschijnlijk wordt aangekondigd op Prinsjesdag. De meningen zijn verdeeld over het compenseren van de duurdere benzine- en dieselprijs.
Dat blijkt uit het jaarlijkse Prinsjesdag onderzoek van EenVandaag onder 27.000 mensen. Het demissionaire kabinet komt op Prinsjesdag met een miljardenpakket om de koopkracht van de laagste- en lagere middeninkomens te verbeteren. Dit geld zou deels komen uit het verhogen van de accijns op alcohol en tabak.
Roken ontmoedigen voor gezondheid
Bijna driekwart van alle ondervraagden (72 procent) staat achter een prijsverhoging van sigaretten en andere rookwaren. Een pakje van twintig sigaretten zou dan waarschijnlijk ruim 10 euro gaan kosten. Voorstanders vinden het prima om roken te ontmoedigen: "Niet alleen voor de kas, maar meer nog voor de gezondheid", licht iemand toe.
Rokers zelf zijn helemaal niet blij met dit plan: 78 procent is tegen. Ze hebben moeite met de voortdurende overheidsbemoeienis: "Ik vind niet dat ik gekort moet worden om armoede te bestrijden. We zijn geen melkkoe. Laten ze dat geld eens ergens anders vandaan halen", schrijft een roker.
Bier en wijn duurder
Zes op de tien deelnemers (62 procent) vinden het verhogen van de belasting op alcohol in principe een goed plan. Ook hier wordt vaak het argument gegeven dat het beter is voor de volksgezondheid. Hoeveel duurder alcohol precies wordt, is nu nog onduidelijk.
De groep die zelf regelmatig een glaasje drinkt, is verdeeld. De helft is voor (49 procent) en de andere helft (44 procent) tegen. "Ik wil met mijn lage inkomen ook nog weleens een biertje kunnen pakken op een terrasje", motiveert een drinker die tegen is.
Hogere inkomens kunnen het betalen
Ook zouden de hogere inkomens in de gelekte kabinetsplannen over een iets groter deel van hun inkomen het hoogste belastingtarief - 49,5 procent - gaan betalen. Hier is veel steun voor (70 procent). "Die kunnen dat makkelijk betalen", is het meest gehoorde argument.
Sommigen vinden het oneerlijk dat juist de groepen die het minst te besteden hebben geraakt worden door het verder belasten van roken en drinken. Zij verwachten dat de hogere inkomens geen moeite zullen hebben met die extra kosten en er niets om laten staan.
Belasting brandstof omhoog
Het lijkt erop dat het demissionaire kabinet de hogere brandstofprijzen niet langer gaat compenseren. Dit zou honderden miljoenen kosten. De belasting op benzine en diesel was tijdelijk verlaagd vanwege de hoge energieprijzen, maar gaat per 1 januari weer omhoog. Het kabinet lijkt de beslissing hierover bij de Tweede Kamer te leggen.
De deelnemers zijn verdeeld over de vraag of zo'n compensatie er zou moeten komen. Ook als er daardoor elders bezuinigd moet worden. De helft vindt van wel (54 procent). In deze groep zitten relatief veel automobilisten, 60 procent van hen is voor.
Zelf opdraaien voor auto
Een deel wijst erop dat veel gewone mensen van hun auto afhankelijk zijn om naar hun werk te gaan. Die betalen dan ten onrechte de hoofdprijs, vinden zij. "Dan wordt de rit naar mijn werk onbetaalbaar. Ik doe daar een half uur over, maar met het openbaar vervoer anderhalf uur, dat is geen optie", zegt iemand.
Maar de andere helft vindt die compensatie niet nodig of weet het niet. Wie een auto neemt moet daar zelf voor opdraaien, denken tegenstanders.
Steun voor koopkrachtpakket
De deelnemers kunnen zich wel vinden in de meeste uitgelekte plannen uit het koopkrachtpakket voor de lagere inkomens. Zowel voor het verhogen van de huurtoeslag (53 procent), compensatie voor groepen die problemen hebben met de energierekening (65 procent) en een belastingkorting voor werkenden (74 procent) is een meerderheid.
Ze vinden het goed dat het kabinet maatregelen neemt om te voorkomen dat er grotere groepen in armoede belanden. Maar de ondervraagden met een lager inkomen zelf denken dat die hen onvoldoende zullen helpen. En modale middeninkomens vrezen juist dat ze net buiten al deze regelingen vallen.
Over het onderzoek
Het onderzoek is uitgevoerd van 5 tot 14 september 2023. Aan het onderzoek deden 27284 leden van het EenVandaag Opiniepanel mee.
De uitkomsten zijn gewogen en representatief voor zes variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur, gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2021. Het Opiniepanel bestaat uit ruim 80.000 leden.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.