Vanaf vrijdag moeten we meer gaan zelftesten als we coronaklachten hebben, want de GGD kan de drukte niet meer aan. Maar is zo'n zelftest wel betrouwbaar? "Mensen die veel virus bij zich dragen, worden er zeker uitgepikt."
We kennen allemaal de spotjes van Rijksoverheid: blijf thuis bij klachten en laat je testen bij de GGD. De zelftest, die je kunt gebruiken voordat je bij iemand op bezoek gaat, staat bekend als niet altijd betrouwbaar. Toch zijn er volgens specialisten goede redenen om meer in te zetten op zelftests.
GGD aan maximumcapaciteit
Doordat de GGD met zo'n 100.000 tests per dag aan de maximale testcapaciteit zit, is het de bedoeling dat we ons ook bij klachten vooral zelf gaan testen. Het OMT heeft dat geadviseerd en het kabinet nam het advies over.
Het advies om jezelf te testen geldt alleen voor niet-kwetsbare personen. Is je zelftest positief, dan moet je alsnog naar de GGD. Zo blijft er zicht op de verspreiding van het virus. Het is de bedoeling dat kwetsbare en ernstig zieke mensen zich wél bij de GGD laten testen. Dat geldt ook voor degenen die nauw contact met deze groep hebben.
Welkome aanvulling
Uit cijfers van het RIVM blijft dat 35 procent van de Nederlanders zich helemaal niet laat testen bij coronaklachten. Arts-microbioloog in het Wilhelmina Canisiusziekenhuis in Nijmegen, Bert Mulder, hoopt dan ook dat de zelftest de drempel om te testen verlaagt.
"Als je op deze manier voor elkaar krijgt dat meer mensen zich laten testen, vind ik zo'n zelftest aan te raden", zegt Mulder. "Ook als je anders 2 dagen moet wachten voordat je bijvoorbeeld pas terecht kunt bij de GGD."
Betrouwbaarheid
Er is inmiddels veel onderzoek naar de sneltesten gedaan, ook door Mulder. De betrouwbaarheid is volgens hem niet zo'n groot probleem. "Met een PCR-test zul je altijd meer vangen. Maar elke bijdrage om een besmet iemand van de straat te houden is positief", licht hij toe.
"Mensen die veel virus bij zich dragen worden er zeker uitgepikt met een zelftest. En dat wil je natuurlijk, omdat vooral zij besmettelijk zijn voor anderen."
Meer besmette mensen opsporen
Ook arts-microbioloog in het Tilburgse Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis, Joep Stohr, deed onderzoek naar de zelftest. Bij het onderzoek werd de afgelopen weken aan zo'n 2.000 mensen die zich bij de GGD met een PCR-test lieten testen op corona, gevraagd om ook een zelftest te doen. 80 procent van de mensen die een positieve PCR-test terugkregen, hadden ook een positieve zelftest.
"Dat is een prima resultaat", zegt Stohr. "We weten dat sneltesten nu eenmaal minder nauwkeurig zijn in het opsporen van het virus dan PCR-testen, maar als de testbereidheid door de toegankelijkheid van thuistesten toeneemt, zullen er uiteindelijk veel besmette mensen worden opgespoord."
Weinig verschil
Opvallend: het maakt niet veel uit of een sneltest door een professional wordt uitgevoerd (bij een van de vele commerciële testbureaus, of via Testen Voor Toegang) of dat iemand die test bij zichzelf doet. De professionele sneltesten detecteerden negen van de tien besmette COVID-besmettingen, tegenover acht op de tien bij een zelftest.
Testbereidheid
Beide artsen hopen dat de testbereidheid in elk geval omhoog gaat door de zelftest en het wegvallen van de drempel om naar de GGD te gaan. Mulder: "Ik doe het zelf ook, voordat ik naar een verjaardag ga, dan mailen we even: testen, testen, testen. Je zit dan toch wat meer ontspannen aan tafel. Wel met voldoende afstand natuurlijk. En als er dan iemand besmet blijkt en die blijft thuis, dan scheelt dat weer."
Wel is het zaak om de test bij jezelf goed af te nemen. Mulder: "Hier geldt: hoe dieper hoe beter. Als een geoefend iemand het doet is de uitslag net iets betrouwbaarder, want die gaat iets dieper dan je het zelf doet. Maar je wilt ook voorkomen dat de swapstaafjes afbreken in je keel of neus. Dus hopen dat dat goed gaat."
Niet gratis
De zelftest is niet gratis, hij kost bij een drogist al gauw zo'n 4 euro. Die kosten kunnen snel oplopen als het hele gezin zich meerdere malen per week gaat testen. Het OMT pleit ervoor om de zelftest gratis ter beschikking te stellen.
Mulder ondersteunt dat pleidooi. Afhalen bij de drogist lijkt hem de beste plek, omdat daar ook goede uitleg kan worden gegeven. Maar het kabinet heeft besloten dat alleen voor scholen en mensen die op het sociaal minimum zitten de test gratis is.
Doneren sneltests aan voedselbank
Het ministerie van Volksgezondheid doneert sneltests aan de Voedselbank Nederland en aan het Armoedefonds. Deze twee organisaties moeten ervoor zorgen dat ze op de juiste plek terechtkomen.
Een woordvoerder van het ministerie beaamt dat de kans bestaat dat mensen die niet zelf voor een test willen betalen, zich toch gratis bij de GGD laten testen.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.