Tv-uitzending EenVandaag 09-05-2016

Strafrechtadvocaat Jan Boone klaagt namens één van zijn cliënten de gevangenistandarts van de PI Over-Amstel aan vanwege zware mishandeling. Het gaat om gedetineerde Marcus Z., die bijna een jaar lang in voorarrest zit in de gevangenis. 

Z. zou de gevangenis binnen zijn gekomen met gebitsproblemen die te verhelpen waren. Binnen de PI Over-Amstel zou Z. echter de medische zorg die hij nodig had zijn ontzegd, waardoor onlangs al zijn tanden moesten worden getrokken. “Als je ziet dat iemand met een gebit dat voor 900 euro te repareren is elf maanden later niets meer in zijn mond heeft, dan is dat pure foltering,” zegt Boone daarover in EenVandaag.

Tandvleesontsteking

Hij had al wat gebitsproblemen, toen hij een jaar geleden in voorarrest kwam. Marcus Z. Was vlak voor hij werd opgepakt nog naar de tandarts geweest, en die had een tandvleesontsteking bij hem geconstateerd. Niets onoverkomelijks, zo had zijn tandarts vastgesteld: met de juiste behandeling zou de ontsteking verholpen kunnen worden en zou Z.’s gebit te redden zijn geweest. 

Dat Marcus Z. Amper twaalf maanden later al zijn tanden kwijt is en door de aanhoudende infectie in zijn kaken niet meer kan eten, had hij nooit kunnen voorzien. Eenmaal in detentie – Marcus Z. zit zijn voorarrest uit in de PI Overamstel, ook wel de Bijlmerbajes genoemd – zou hem stelselmatig medische zorg zijn ontzegd, waardoor hij inmiddels zijn gebit kwijt is. Maandenlang verzocht Z. de tandarts in de gevangenis om hulp, want zijn tandvleesontsteking verergerde en de pijn in zijn mond was ondraaglijk.

De tandarts scheepte hem keer op keer af met een dosis paracetamol, maar stelde geen behandelplan op. Hij liet geen foto’s maken van Z.’s kaak, gaf hem geen antibiotica, en zou hebben geweigerd hem naar een kaakchirurg buiten de gevangenis door te sturen.

Als Z. na maandenlang aandringen toch naar een tandarts in het VUmc wordt gestuurd, blijkt het al te laat. Zijn gebit is dan dusdanig weggerot, dat al zijn tanden per direct getrokken moeten worden. Ook dat gaat niet vlekkeloos, en tot op de dag van vandaag blijft Z. daarom achter met een infectie in zijn mond. “Het is echt een lijdensweg zonder einde. Ik ben verminkt en invalide achtergebleven,” zegt de aangeslagen Z. in EenVandaag.

We leggen in EenVandaag het medisch dossier van Z. voor aan onafhankelijk tandarts Peter van Koppen, die zich verbijsterd uit over de manier waarop de gevangenis-tandarts met Z.’s klachten is omgesprongen.

Met een kluitje het riet in

Emeritus hoogleraar Strafrecht Anton van Kalmthout hekelt daarnaast het feit dat Z. keer op keer officiële beklagschriften indiende, maar dat de Commissie van Toezicht niets met zijn klachten deed. “Deze man werd continu van het kastje naar de muur gestuurd. Hier zijn steken laten vallen.” Deze gang van zaken is voor Van Kalmthout niet nieuw; hij ziet vaker dat gedetineerden met een kluitje het riet in worden gestuurd.

“Ze  weten niet hoe en waar ze een medische klacht in moeten dienen. Er is geen vrije artsenkeuze in detentie. Bij het indienen van een klacht zijn gedetineerden al snel bang om een arts tegen zich in het harnas te jagen.” 

Medicijnvoorraad

Tweede Kamerlid Marith Volp (PvdA) signaleert dat er grote onderlinge verschillen zijn wat betreft de medische zorg in gevangenissen. Zo geeft zij het voorbeeld van de medicijnvoorraad – in de ene gevangenis is die op peil, bij de ander zijn er grote tekorten. Dat kan problemen opleveren als er een gedetineerde wordt binnengebracht die acute medicatie nodig heeft.

“Bovendien gaat het hier om een populatie met meer zorgbehoefte dan de doorsnee Nederlander. Problemen vroeg signaleren heeft een preventieve functie,” aldus Volp.

Van Kalmthout en Volp uiten kritiek op het toezicht op de medische zorg in gevangenissen. Zowel de Inspectie van Veiligheid en Justitie (IVenJ) als de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) zouden hierop moeten toezien, maar zouden momenteel te veel langs elkaar heen werken.