Autisme, anorexia, een depressie, een compulsieve stoornis, PTSS, een paniekstoornis en een angststoornis. Het zijn alle labels die Hannah (24) in haar leven zijn opgeplakt. En die maken haar 'te complex' om goed behandeld te worden.
Daarom heeft ze nu het stempel 'uitbehandeld' gekregen. Ondanks dat ze de hulp keihard nodig heeft, krijgt ze geen enkele behandeling. "Iedereen heeft zoiets van: wij weten het niet."
Niet praten over wat echt aan de hand is
Al jaren heeft Hannah het gevoel van het kastje naar de muur te worden gestuurd. Op haar 8ste komt ze voor het eerst in aanraking met hulpverlening. "Ik was erg teruggetrokken en werd naar een sociaal werkster gestuurd. Zij stuurde me door naar een jeugdpsychiater en later volgde ik meerdere sociale vaardigheidstrainingen." Ze heeft er geen baat bij. "Daar werd mij ingeprent: je mag het niet hebben over wat er echt aan de hand is. Dat bepalen wij."
Wat er echt aan de hand is, is dat Hannah een seksueel jeugdtrauma heeft. Van haar 5de tot haar 12de wordt ze regelmatig misbruikt. "Maar ik mocht en kon het daar met niemand over hebben. Toen ik dat wel wilde, hoorde ik: dit is daar niet de plek voor."
'Je wilt niet beter worden, zeiden ze'
Als ze 15 is, ontwikkelt ze een eetstoornis. "Ik wilde niets meer. Dus at ik niet meer, want ik wilde niet meer leven." Ook doet ze op dat moment aan zelfverminking en heeft ze suïcidale gedachten. Voor haar eetstoornis komt ze op intake bij een ggz-instelling. "Maar na het gesprek zeiden ze: jij wilt helemaal niet beter worden. Toen was het einde intake. Terwijl ik gewoon een bang meisje van 15 was, die enorm in de war was."
Ze raakt zo ondervoed dat Hannah moet worden opgenomen in het ziekenhuis, daarna kan ze terecht bij een anorexiakliniek. "Maar daar konden ze alleen helpen met mijn eetstoornis, maar niet met mijn andere problemen. Als je ondervoed bent, kan je toch nergens over nadenken, was dan het argument."
Levenseindekliniek
Zo gaat Hannah al jarenlang van intakegesprek naar intakegesprek. Echt goed geholpen wordt ze nooit. "Ik heb op zoveel wachtlijsten gestaan, heb zoveel intakes gehad. En elke keer is het: we behandelen dit, maar niet dat. De combinatie van twee dingen gaat eigenlijk niet."
Al zo vaak vertelt ze over haar situatie, dat het haar inmiddels gevoelloos heeft gemaakt. "Maar daardoor heb ik zelfs meegemaakt dat iemand zei: je vertelt je verhaal wel heel gevoelloos. Is wat je zegt wel echt gebeurd?" Nu ze is uitbehandeld, kreeg ze zelfs eens de suggestie om de Levenseindekliniek te bezoeken. "'Heb je daar aan gedacht?', vroegen ze. Dan denk ik: wil je me dood? Ik zit al met suïcidale gedachten. Daardoor ga je wel denken: is het beter als ik er niet meer ben?"
Bijna 100.000 mensen op een wachtlijst
Op dit moment staan 90.000 mensen op een wachtlijst voor een behandeling binnen de ggz. Verwacht wordt dat dat aantal in 2020 zal oplopen naar 100.000. Het zorgsysteem is ingewikkeld en is opgedeeld in zorgvuldig afgebakende 'zorgpaden'. Maar, veel mensen hebben meerdere problemen naast elkaar. Op welk pad hoort iemand met een depressie, maar ook een verstandelijke handicap? Of iemand met anorexia en een vorm van autisme?
Veel van deze mensen met complexe problemen komen op een wachtlijst te staan. Na enkele maanden blijkt dat soms ook nog de verkeerde wachtlijst te zijn. Momenteel is er veel aandacht voor deze en meer problemen binnen de ggz en jeugdzorg door het manifest Lijm de Zorg, dat al meer dan 60.000 keer werd ondertekend.
Een pingpongballetje
Nu heeft ze alleen een begeleidster vanuit de Wmo (Wet maatschappelijke ondersteuning). "Maar echte hulp krijg ik op dit moment niet." Dit terwijl ze juist wil dat haar grote, onderliggende probleem wordt aangepakt. "Ik wil het allerliefst dat iemand mij door mijn jeugdtrauma heen helpt. Maar dat ligt inmiddels nog complexer dan in mijn jeugd. Van mijn 19de tot mijn 22ste ben ik ook nog mishandeld."
Dat ze steeds maar weer afgewezen wordt voor hulp, laat zijn sporen na. "Je voelt je een pingpongballetje. Het lijkt alsof je een last bent, want 'ik ben complex'. Je voelt je op een gegeven moment ook geen persoon meer. Ik ben een dossier."
Marktwerking in de ggz
Sinds de introductie van marktwerking 2006 is de ggz geëxplodeerd. In 2006 maakte 2,5 procent van de Nederlanders gebruik van de ggz, nu is dat 7 procent. De kosten zijn gestegen van 2,5 miljard naar 7 miljard euro per jaar. Volgens psychiater Jim van Os, verbonden aan UMC Utrecht, is het door de marktwerking nu interessanter voor veel ggz-professionals om patiënten te behandelen met een lichtere zorgvraag. "In het businessmodel van marktwerking is het beste en meest winstgevende om mensen te behandelen die vanzelf beter worden. Dat betekent dat je weinig inspanning hoeft te leveren, en je krijgt hele goede resultaten."
Daarbij zijn er de afgelopen jaren in de ggz superspecialisaties ontwikkeld, een soort ggz-winkeltjes waar iedereen zijn eigen patiënten selecteert. Hierdoor vallen kwetsbare patiënten zoals Hannah volgens Van Os volkomen onterecht tussen wal en schip.
'Voor vriendinnen duurden wachtlijsten te lang'
Alle wachtlijsten in de ggz maken Hannah moedeloos, en niet alleen om zichzelf. "Zoveel mensen hebben zo hard hulp nodig. Ik heb al veel vriendinnen verloren omdat de wachtlijsten te lang zijn. En het doet me iedere keer zo veel pijn als ik weer een bericht krijg dat iemand er niet meer is."
Er moet volgens Hannah iets wezenlijk veranderen. "Er wordt heel erg vanuit een boekje gewerkt. Maar ik ben geen boekje: ik ben een persoon. Iedereen is uniek en dat zijn hun problemen ook. Je kunt niet maar één richtlijn nemen en alles zo behandelen. Dat gaat niet."
Denk jij aan zelfmoord of maak je je zorgen om iemand anders? Bel 0900-0113 of chat via 113.nl.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.