3 maanden na containerramp Wadden: 'Het lijkt schoon, maar dat is het allerminst'

De Tweede Kamer gaat vandaag in gesprek over de containerramp met de MSC Zoe. Het is meer dan 3 maanden nadat 342 containers overboord sloegen ten noorden van de Wadden, en de gevolgen daarvan zijn nog altijd groot.

Bij de hoorzitting komen onder andere bestuurders en natuurorganisaties aan het woord. Wat moet er gebeuren om een ramp als deze in de toekomst te voorkomen, of er beter op te reageren?

'Ongelooflijk veel op de bodem'

Ellen Kuipers gaat vandaag namens de Waddenvereniging naar de hoorzitting in de Tweede Kamer. De hoeveelheid plastic afval die aanspoelt is veel minder geworden, vertelt ze. "Vanuit bepaalde windrichtingen spoelt er nog wat aan. Dat wordt gelukkig snel opgeruimd."

Het betekent alleen niet dat het gebied ook echt schoner wordt. "Er ligt nog ongelooflijk veel op de bodem, en veel is ondergestoven door het zand." De Waddenvereniging is bang dat het gebied nog jaren geteisterd gaat worden door het afval. "Het lijkt nu schoon, maar dat is het allerminst. Bij een volgende storm kan door de dynamiek en de stromingen van het gebied weer heel veel vrijkomen."

Geen gegevens over lading

Het frustreert Kuipers dat de vrachtlijst van de MSC Zoe in verband met privacyregels niet wordt vrijgegeven. Daardoor weet niemand precies hoeveel afval er bij de ramp overboord sloeg. "We weten dat er nu zo'n 1,9 miljoen kilo is geruimd. Maar met een grove berekening denken we dat het schip een lading van 10 miljoen kilo had."

Helaas blijft het bij schattingen: hoeveel plastic nog moet worden opgeruimd, is een raadsel. "Er gebeurt op dat gebied niks", verzucht Kuipers. "Maar het is ontzettend belangrijk dat we weten hoeveel er overboord gegaan is. Dan pas weet je of iets volledig is opgeruimd."

'De overheid liet het afweten'

De eerste weken na de ramp kwam het opruimen moeilijk op gang. Het heeft volgens Kuipers te maken met het aantal partijen dat iets over de Wadden te zeggen heeft. "Iedereen doet zijn stinkende best, maar iedereen heeft zijn eigen terrein. Daardoor krijg je nooit een goede crisisbestrijding."

Een Waddenautoriteit, een 'tussenpersoon' tussen de eilanden en de overheid, was er niet. Toch staat in het regeerakkoord dat die er moet komen. "We hebben zo vaak gedacht: was er maar iemand die de regie nam. Er waren vooral vrijwilligers bezig in de eerste weken, zonder echte organisatie. De overheid heeft het laten afweten."

Lessen uit het buitenland

Haar gedachten hierover brengt ze vandaag naar Den Haag. Kuipers schreef een plan voor Rijkswaterstaat op het gebied van vrijwilligersmanagement. Hoe kan de officiële bestrijding de vrijwilligers zo goed mogelijk inzetten? "In het buitenland doen ze dat al. Die lessen heb ik doorvertaald. Daar kan je zo mee beginnen."

Kuipers hoopt dat het ervoor zorgt dat in de toekomst sneller gehandeld wordt. "Want hoe langer iets in zee ligt, hoe moeilijker het weg te krijgen is."