Nederlandse F-16-piloot spreekt over zijn actie in Irak waarbij burgerdoden vielen: 'Een misselijkmakende gedachte'

De missie op 20 september 2015 was duidelijk: het bombarderen van een IS-hoofdkwartier in de Irakese stad Mosul. De missie leek een succes, maar gaandeweg kwam de piloot van de Nederlandse F-16 erachter dat hij geen IS-strijders maar burgers heeft gedood.

Het doel was IS uitschakelen, een missie waar hij volledig achter stond. Beelden van de massaslachtingen die de terreurgroep aanrichtte onder onschuldige burgers, onder vrouwen en kinderen, gaven genoeg motivatie om in actie te komen. "Het waren zulke vreselijke dingen, dat het voor mij en voor iedereen die daar heen ging vrij helder was."

'Dit gaan we stoppen'

"Dit gaan we stoppen en dan gaan we er alles aan doen om dat te bereiken", was de gedachte en hij voerde talloze acties uit. Acties waarbij tegenstanders 'uitgenomen' werden. Uitgeschakeld, gedood. "Dat gaat zeker om honderden mensen uiteindelijk", erkent hij.

De piloot, die uit veiligheidsoverwegingen niet bij naam genoemd wil worden, praat naar aanleiding van de bevestiging van het kabinet dat Nederland betrokken was bij de aanval in Mosul op 20 september 2015 en het nieuwe boek 'Missie F-16' van Telegraaf-journalisten Silvan Schoonhoven en Olof van Joolen, dat verhaalt over deze mislukte missie.

Burgerslachtoffers

Bij de luchtaanval in Mosul zou het volgens inlichtingen gaan om een hoofdkwartier van IS. Dat er iets mis was, kon hij nog niet vermoeden. "Het leek een prima missie." Tot hij een paar weken later een telefoontje kreeg vanuit Nederland dat er toch iets was misgegaan. En dat er in Amerika onderzoeken waren gestart naar het bombardement.

Het is het enige dat hij te horen kreeg. "Voor mij was toen nog niet duidelijk wat er aan de hand was. Alleen dat er eventueel iets fout was gegaan en er een onderzoek was gestart", vertelt hij. In de maanden erna wordt langzaamaan duidelijk dat er een fout was gemaakt 'in het selectieproces van het doel' en er mogelijk burgerslachtoffers waren gevallen. Een jaar later werd duidelijk dat het echt mis was.

Jonge kinderen

Het is een interview in de New York Times met Basim Razzo dat hem voor het eerst confronteert met een van de slachtoffers van zijn actie. Bassim verliest meerdere familieleden bij het bombardement, onder wie zijn vrouw, dochter en broer. "Dat is heel confronterend, want je bent daar met het idee mensen te bevrijden."

Zo leest hij dat ook jonge kinderen bij het bombardement zijn omgekomen. "Dat is een misselijkmakende gedachte. Het druist zo in tegen waarom je daar bent. Aan de andere kant moet je realistisch zijn. Het is daar volop oorlog." Toch zegt hij dat hij er dagen van wakker heeft gelegen.

Alles om burgerslachtoffers te voorkomen

De piloot benadrukt tegen EenVandaag dat de acties zorgvuldig worden voorbereid. "Je maakt een soort van choreografie, een ballet in de lucht dat van te voren minutieus tot op de seconde wordt voorbereid.

Maar als het doelwit niet blijkt te kloppen heeft zo'n precieze voorbereiding weinig zin en staat de piloot machteloos. "We doen er alles, maar dan ook alles aan om burgerslachtoffers te voorkomen", benadrukt hij. "We hebben meer dan 2000 keer wapens ingezet, waarbij vier gevallen zijn waarbij met grote waarschijnlijkheid burgerslachtoffers zijn gevallen. Maar elk slachtoffers is er een te veel."