radio LIVE tv LIVE
meer NPO start
EenVandaag Opiniepanel

Zijn de hoge boodschappenprijzen echt onvermijdelijk? Ruim 8 op de 10 wantrouwen supermarkten

 Zijn de hoge boodschappenprijzen echt onvermijdelijk? Ruim 8 op de 10 wantrouwen supermarkten
Een klant rekent zijn boodschappen af
Bron: ANP

86 procent van de consumenten vertrouwt er niet op dat supermarkten hun best doen om hun prijzen zo laag mogelijk te houden. De langdurige hoge en nog altijd stijgende prijzen van boodschappen zet consumenten bovendien aan tot ongezondere keuzes.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder bijna 30.000 consumenten uit het Opiniepanel. Terwijl lasten als benzine en gas weer goedkoper worden, worden boodschappen ondertussen duurder en duurder. Deskundigen verschillen van mening over de vraag of de prijsstijgingen onvermijdelijk zijn, maar consumenten wantrouwen supermarkten massaal, blijkt uit het onderzoek.

Wantrouwen in supermarkten

Niet begaan met consumenten

Slechts 13 procent heeft de indruk dat supermarkten hun best doen om hun prijzen zo laag mogelijk te houden voor consumenten, 86 procent denkt van niet. En nog minder mensen (7 procent) hebben het gevoel dat supermarkten enigszins begaan zijn met de financiële situatie van consumenten, bijna 9 op de 10 (87 procent) hebben dat niet.

Er leeft een sterk sentiment dat supermarkten alleen commerciële belangen dienen, zoals een ondervraagde zegt: "Supermarkten denken in het belang van hun aandeelhouders, niet van hun klanten."

'Veel winst' van supermarkten

89 procent vindt dat supermarkten momenteel 'veel winst' maken. Dat komt vooral door berichten in de media of verhalen van anderen die wijzen op grote marges van supermarkten. Een ondervraagde: "Ik zie de ene na de andere boer klagen over de verschillen tussen wat zij krijgen en wat supermarkten rekenen. Laatst nog met de eieren."

Een deel snapt dat de hogere prijzen voor boodschappen te maken hebben met ontwikkelingen in de wereld, maar vermoedt dat supermarkten daar ook misbruik van maken: "Eerst corona, nu Oekraïne. Ze maken misbruik van de situatie in plaats van maatschappelijke verantwoordelijkheid te nemen."

Bekijk ook

Boodschappen niet kunnen betalen

Boodschappen zijn op dit moment de grootste kostenpost van mensen in het land, blijkt verder uit het onderzoek van EenVandaag. 3 op de 10 kunnen de boodschappen die ze voor de inflatie deden, nu niet betalen. Dat aandeel is twee keer zo groot als het aantal mensen dat de energierekening (15 procent) of de brandstof voor de auto (15 procent) niet kan opbrengen.

Vooral mensen met lagere inkomens ervaren betaalproblemen met de boodschappen (44 procent). Zoals dit panellid met gezin: "Het is voor ons nu 400 euro duurder dan vorig jaar." Onder hogere inkomens speelt dat een stuk minder, maar ook van hen zegt nog 11 procent dat ze de boodschappen zoals ze die voorheen deden, nu niet meer kunnen doen.

Prijs boven gezondheid

De inflatie hakt er bij consumenten flink in en dus past een flink aantal consumenten zijn koopgedrag aan. Opvallend is dat bijna iedereen (90 procent) op aanbiedingen let sinds de toegenomen inflatie en 70 procent minder luxeproducten in zijn mandje doet dan voorheen. 45 procent laat vlees en vis vaker liggen vanwege de prijs.

Koopgedrag aangepast in supermarkt sinds inflatie

De inflatie heeft niet alleen negatieve gevolgen voor de portemonnee, maar ook voor de gezondheid van mensen. Zo zegt 52 procent de laatste tijd meer op de prijs te letten dan op hoe gezond een product is. Een panellid schrijft daarover: "Ik leef op aanbiedingen en dat zijn bijna nooit groenten en fruit. Niet alles hoeft goedkoper, alleen de basisdingen zou al schelen."

Maatschappelijke verantwoordelijkheid

Een kleine meerderheid (56 procent) pleit dan ook voor overheidsingrijpen, zoals dat met het energieplafond is gedaan. 30 procent ziet dat niet zitten, omdat het de economie zou kunnen schaden of omdat ze vinden dat de overheid niet alle financiële tegenslagen moet vergoeden.

Een grotere meerderheid (83 procent) vindt dat supermarkten verantwoordelijkheid moeten nemen en meer moeten doen om boodschappen betaalbaar te houden voor mensen die weinig te besteden hebben.

Charlotte Nijs presenteert de uitslagen van het onderzoek.
info

Over dit onderzoek

Het onderzoek is gehouden op 27 en 28 maart 2023. Aan het onderzoek 29.508 leden van het EenVandaag Opiniepanel mee. Het onderzoek is na weging representatief voor 6 variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2021. Het Opiniepanel bestaat uit 80.000 leden.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Nabestaanden hopen dat rechtszaak meer duidelijkheid geeft over grafschennis kindergraven: 'Ze hebben mijn gezin kapot gemaakt'

Justitie vervolgt vier vrouwen voor grafschennis op een begraafplaats in Leusden. Zij zouden daar bijna 4 jaar geleden een 'paranormale sessie' hebben gehouden bij kindergraven. Nabestaanden hopen er nu eindelijk achter te komen wat er precies is gebeurd.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Door nieuwe regels Songfestival zijn Palestijnse én Pride-vlaggen straks verboden op podium: 'De EBU is bang'

Door nieuwe regels Songfestival zijn Palestijnse én Pride-vlaggen straks verboden op podium: 'De EBU is bang'
Songfestival-winnaar Nemo stond vorig jaar met de non-binaire vlag op het podium
Bron: Sarah Louise Bennett/EBU

De Palestijnse vlag of een regenboogvlag op het podium van het Eurovisie Songfestival? Dat is deze editie niet toegestaan: artiesten mogen alleen nog hun eigen vlag laten zien om 'politieke statements' te voorkomen. "De EBU is een bange organisatie."

De European Broadcasting Union (EBU) heeft het nieuwe vlaggenprotocol zelf niet bekendgemaakt, maar bevestigde wel berichten van de Deense omroep DR hierover. Hans Laroes, die jarenlang betrokken was bij de EBU als adviseur, vindt het een 'nogal onhandig' van de media-organisatie.

Vlag om identiteit te laten zien

De laatste jaren waren op het podium en in de green rooms - waar deelnemers wachten op de uitslag - nog verschillende vlaggen te zien, waaronder de Palestijnse vlag en de regenboogvlag. En op het podium nam zanger Nemo, die uiteindelijk won voor Zwitserland, vorig jaar de non-binaire vlag mee. Vlaggen zijn dan ook echt onderdeel van het Songfestival, zegt Laroes.

"Het hele Songfestival is erop gericht om mensen en landen en allerlei bevolkingsgroepen met elkaar te verbinden op een vrolijke manier. En dus ook mensen van allerlei identiteiten", legt hij uit. "En ik denk dat daarbij hoort dat die mensen ook hun identiteit laten zien. Dat kan via de vlag van je land, via de regenboogvlag en ook via een vlag waarin je Palestina steunt."

Bekijk ook

'Tegen geest van Songfestival'

Door het besluit van de EBU om alleen nationale vlaggen toe te staan op het podium kunnen deelnemende artiesten hun identiteit straks mogelijk niet volledig uiten. En dat vindt Laroes geen goede zaak: "Het is eigenlijk tegen de geest van het Songfestival in."

Hoe de organisator van het liedjesfestijn precies tot zo'n besluit komt, blijft volgens hem gissen. In principe wordt de uiteindelijke beslissing gemaakt door de producer van het Songfestival in overleg met het gastland, dit jaar dus Zwitserland. Maar de omroepen van andere deelnemende landen hebben volgens hem ook zeker invloed.

Onder hoge druk besloten?

Het zou dus zeker kunnen dat landen in dit geval invloed hebben uitgeoefend op de organisatie, zegt Laroes. "Er zijn ongetwijfeld een aantal omroepen die alvast bezwaar zijn gaan maken of bang zijn geworden." En dan gaan ze onder oplopende druk met elkaar appen, bellen en vergaderen, weet de voormalig EBU-adviseur.

"Het is op dit soort momenten een beetje een bange organisatie", gaat hij verder. "Dus omdat die verschillende standpunten van landen en omroepen eigenlijk boven die hele besluitvorming hangen, wordt er geprobeerd het allemaal zo rustig mogelijk te houden en ieder gedoe waar iemand boos van kan worden te vermijden. Dan ga je dus beslissen om geen vlaggen toe te laten."

'Niet nagedacht over regenboogvlag'

Het 'vlaggenverbod' is volgens Laroes vooral bedoeld om de Palestijnse vlag te weren van het podium. Dat daarmee bijvoorbeeld ook Pride-vlaggen in de ban worden gedaan, heeft de organisatie van tevoren misschien niet helemaal doorgehad, denkt hij.

"Ik denk dat ze vooral geen Palestijnse vlaggen willen laten zien en dat ze toen geaccepteerd hebben dat dan ook andere vlaggen als de regenboogvlag niet meer getoond worden", zegt hij. "Terwijl ik denk dat je daarmee juist een heleboel artiesten - en een heleboel mensen thuis - in hun hart raakt, en dat je daarmee dus ook je eigen Songfestival in het hart raakt."

Door nieuwe regels Songfestival zijn Palestijnse én Pride-vlaggen straks verboden op podium: 'De EBU is bang'

Bekijk ook

Andere manieren zoeken

Overigens verwacht Laroes niet dat de deelnemende zangers zich ook helemaal aan de nieuwe regels gaan houden. "Ik denk dat redelijk wat artiesten op zoek gaan naar manieren om toch iets te laten zien." Als voorbeeld noemt hij Madonna, die in 2019 op het Songfestival in Israël een gastoptreden gaf en toen ook een statement maakte met de Palestijnse én Israëlische vlag.

Het zal hem niet verbazen als meer artiesten op zoek gaan naar manieren om standpunt over de situatie in Israël en de Palestijnse gebieden te laten blijken. "En eigenlijk wordt dat ook uitgelokt door de EBU. Het is dan ook een wedstrijdje van: wie is nu het slimst."

'Onverstandig en niet sympathiek'

In een poging om mogelijk gedoe rond de Palestijnse vlag te voorkomen, veroorzaakt de EBU met deze nieuwe regels juist méér gedoe, constateert Laroes. Het protocol rond de vlagen krijgt nu namelijk heel veel aandacht, ziet hij gebeuren.

En daar zit ook veel negatieve aandacht bij: zo noemde lbhti-belangenverenging COC Nederland het besluit van de EBU afgelopen weekend 'volstrekt belachelijk'. Laroes snapt de verontwaardiging over het vlaggenverbod. "Ik vind het echt een onverstandige en onaardige, niet sympathieke en niet empathische beslissing."

Bekijk ook

AVROTROS 'snapt besluit'

AVROTROS, die namens Nederland meedoet aan het Songfestival, liet eerder in een schriftelijke verklaring weten dat het de nieuwe regels rond vlaggen op het podium snapt. "Het Eurovisie Songfestival is een niet-politiek event en in dat kader begrijpen we deze beslissing."

"Het gaat enkel om de officiële momenten dat het duidelijk moet zijn om welk land het gaat", verduidelijkt de omroep over het doel van het protocol. "Op alle andere momenten staat het ons vrij om te communiceren wat we willen."

Claude zonder Congolese vlag

De omroep voegt daaraan toe dat het het jammer vindt 'dat ook symbolen die verbonden zijn aan inclusiviteit en vrijheid van expressie, zoals de regenboogvlag, nu onderdeel zijn geworden van deze maatregel'. AVROTROS erkent dat een regenboogvlag geen politiek statement is, 'maar het gaat er bij de EBU om dat er één lijn wordt getrokken'.

Zanger Claude doet over 3 weken namens Nederland mee aan het Songfestival. Hij komt uit de Democratische Republiek Congo, maar mag de vlag van zijn geboorteland straks dus ook niet laten zien op het podium en in de green room. Het publiek in de zaal mag wel met elk soort vlag zwaaien, zolang die volgens de Zwitserse wet toegestaan is.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant