Weinig mensen denken er komend jaar op vooruit te gaan na presentatie kabinetsplannen: 'Zijn er vooral voor de rijken'

Volgens het kabinet gaan mensen er volgend jaar op vooruit, maar slechts 17 procent gelooft dat. Dat blijkt uit onderzoek onder het Opiniepanel. "Nog geen procent erbij, ik geloof het niet met de inflatie en gestegen zorgpremies."

Uit de Prinsjesdagstukken zou blijken dat huishoudens er komend jaar gemiddeld 0,7 procent op vooruit gaan, maar veel deelnemers geloven dat niet. Bovendien hebben velen het gevoel dat het kabinet vooral de rijkere Nederlanders helpt. Met name de uitgelekte plannen over de zogenoemde 'expatregeling' en overdrachtsbelasting stemmen mensen somber.

Prijsstijgingen

In de tekst bij de Miljoenennota, die gaat over de belangrijkste financiële plannen voor het komende jaar, staat dat werken 'lonender' en 'aantrekkelijker' wordt. Over dat idee zijn mensen positief: ruim driekwart (77 procent) van de deelnemers vindt het een goed plan dat werkenden minder belasting gaan betalen.

Maar mensen verwachten niet dat dat belastingvoordeel opweegt tegen andere oplopende kosten. Vooral het eigen risico dat de komende jaren nog op 385 euro blijft, stijgende zorgpremies en de prijs van boodschappen maken panelleden weinig optimistisch over hun portemonnee. "De verhoging is minimaal en valt in het niet bij alle prijsverhogingen", verwacht een VVD-stemmer.

Kwart verwacht slechtere situatie

Mensen vragen zich bovendien af hoe de uitgelekte begrotingsplannen worden betaald. "Ik zie nergens waar die vooruitgang dan vandaan zou moeten komen, ondertussen zie ik wel nog steeds m'n kosten oplopen", zegt een deelnemer. "Ik ga er voorlopig vanuit dat er niets van terecht komt."

Deze deelnemer is niet de enige met dat gevoel. In totaal denkt 17 procent er komend jaar op vooruit te gaan, maar een grotere groep (27 procent) verwacht dat ze het financieel juist slechter krijgen. Bij deelnemers in de lagere inkomensgroepen is dat nog hoger; van hen verwachten vier op de tien (41 procent) dat ze er het komend jaar op achteruit gaan.

'Voor de rijken'

Op basis van de uitgelekte Prinsjesdagplannen hebben sommigen het gevoel dat het kabinet er vooral voor de rijken is, en niet voor 'de gewone werkende Nederlander'. Zo vindt twee derde (63 procent) het een slecht plan dat het belastingvoordeel voor expats blijft bestaan. Ook kiezers van alle vier de coalitiepartijen zijn hier in meerderheid tegen.

De expatregeling is een belastingvoordeel voor expats, ook wel kennismigranten genoemd. Volgens het bedrijfsleven en universiteiten is deze fiscale regeling heel belangrijk om buitenlands talent naar Nederland te halen. Maar voor veel kiezers voelt dit plan oneerlijk: "Ik heb nooit begrepen waarom wij dat moeten betalen met belastinggeld, in plaats van de bedrijven zelf. Het voelt als een VVD-punt", zegt een NSC-stemmer.

Overdrachtsbelasting tweede huis

Ook het plan om de overdrachtsbelasting te verlagen voor huizenbezitters die zelf niet in het huis wonen, kan op weinig steun rekenen. Het idee is dat de woningmarkt zo wordt gestimuleerd, omdat het dan aantrekkelijk is om huizen te kopen om te verhuren.

Maar veel kiezers, opnieuw ook de grootste groep PVV-, VVD-, NSC- en BBB-stemmers, zijn tegen. Voor hen geeft ook deze maatregel aan dat het kabinet zich te veel richt op rijkere mensen: "Mensen met een tweede huis hebben geld. Die kunnen het juist makkelijk opbrengen", zegt een PVV-stemmer. "Waarom die rijken nog meer verrijken?"

Ook meeste coalitiekiezers tegen btw-verhoging

Waar veel mensen het ook niet mee eens zijn, is de voorgenomen btw-verhoging op onder andere hotels, boeken, sportwedstrijden, festivals en de sportschool. "Wij houden van lezen, uitgaan, musea en theaters en concerten bezoeken. Dat gaat allemaal fors duurder worden dus ik denk dat ik dat niet meer kan betalen", aldus een D66-stemmer die nu net kan rondkomen.

De linkse kiezers zijn niet de enigen die zo over dit plan denken. Zes op de tien (62 procent) van alle deelnemers is tegen de btw-plannen van het kabinet-Schoof. Ook onder kiezers van PVV, VVD, NSC en BBB, is slechts een minderheid voorstander van dit veelbesproken idee. Zo zegt een VVD-stemmer: "Als Nederland voor de Nederlanders is, moet je qua cultuur voldoende middelen inzetten. De btw-verhoging staat daar haaks op!"

Steun voor energiecompensatie en vroegpensioen

Een ruime meerderheid (68 procent) is wel te spreken over het idee om mensen met lagere inkomens vanaf 2025 weer te compenseren voor de hoge energierekening. Dat er ook geld komt voor een vroegpensioenregeling juichen nog meer mensen (84 procent) toe.

Zowel kiezers die op een coalitie- als die op een oppositiepartij hebben gestemd, zijn voorstander van deze plannen.

Grensbewaking verdeelt kiezers

Dat Nederland komend jaar fors meer geld uitgeeft aan Defensie en dat er geld naar de bewaking van de landsgrenzen gaat, vinden de meeste mensen ook goede plannen. Het idee over de grensbewaking verdeelt kiezers wel. De meeste deelnemers (64 procent) zijn voor, maar dat geldt niet voor kiezers van GroenLinks-PvdA (15 procent), D66 (24 procent), de Partij voor de Dieren (17 procent) en Volt (12 procent).

Volgens hen gaat het tegen het beginsel van de Europese Unie in dat mensen vrij moeten kunnen reizen en ze noemen het 'symboolpolitiek'. "Ik denk dat we de landen waar de asielzoekers het eerst overkomen moeten helpen met de grenscontroles. Dan is er ook geen chaos bij de grenzen van de andere landen", aldus iemand die op GroenLinks-PvdA heeft gestemd.

Gepensioneerden

In het onderzoek uiten ook veel gepensioneerden hun onvrede. Zij zouden er volgens de plannen iets minder dan gemiddeld op vooruitgaan: 0,6 procent. "Ik hoor bij de gepensioneerden met een klein pensioen. 0,6 procent is bij lange na niet voldoende om de prijsstijgingen te compenseren. De laatste tijd ga ik er jaarlijks op achteruit", zegt iemand die het gevoel van veel gepensioneerden verwoordt.

Gevraagd naar de verwachtingen over hun portemonnee, geven meerdere arbeidsongeschikten in het onderzoek bovendien aan dat ze zich zorgen maken over hun uitkering. Eerder deze maand bleek dat er, mogelijk bij tienduizenden mensen, fouten zijn gemaakt bij de berekening van de arbeidsongeschiktheidsuitkering. Het is nog niet duidelijk of mensen ook geld moeten terugbetalen en om hoeveel geld dat dan gaat.