Na bijna 2 jaar leven met verdeeldheid snakken veel mensen naar een hechtere samenleving. EenVandaag vroeg leden van het Opiniepanel naar manieren om de 'coronakloof' te dichten. Wat ze van anderen verwachten en wat ze zelf willen doen.

Niet alleen in de hele samenleving leidde corona tot verdeeldheid, maar ook binnen families en vriendengroepen. Tegelijkertijd vindt 94 procent het belangrijk dat mensen in Nederland goed met elkaar samenleven, ongeacht hun overtuigingen. "Het is zoveel fijner leven als we weer wat begrip, verdraagzaamheid en vriendelijkheid tonen", zegt iemand daarover.

Nauwelijks zelf verantwoordelijk

Wat we zelf willen en kunnen doen? Het valt vooral op dat veel mensen zichzelf nauwelijks verantwoordelijk voelen: een kwart (26 procent) vindt zichzelf een grote rol hebben bij het verkleinen van de kloof.

Deels is er een reflex om naar anderen te wijzen voor oplossingen. Terecht of onterecht, mensen lijken hun aandeel in de oplossing laag in te schatten. "Ze zeggen altijd: het begint bij jezelf, maar ik werk niet mee aan tegenstellingen", zegt een ondervraagde.

Eigen kring goed houden

Maar dat betekent niet dat ze niks willen doen. Mensen vinden het vooral belangrijk om de gemoederen in eigen kring goed te houden. Zo is 82 procent bereid familie en vrienden te blijven zien, hoe sterk ze ook van mening verschillen over corona.

Verder wil de grootste groep (53 procent) bewust met andersdenkende familieleden of vrienden in gesprek blijven over corona. En in een gesprek met familie en vrienden wil 59 procent meer vragen stellen dan een eigen mening uiten.

Wel of geen maatregelen nemen

De politiek heeft een grotere verantwoordelijkheid dan het individu. Natuurlijk wijzen veel mensen (58 procent) naar het kabinet, dat de leiding heeft in de crisis, maar ook het aandeel van Tweede Kamerleden is volgens een meerderheid (55 procent) groot.

Wat kan de politiek concreet doen volgens ondervraagden? Ze hebben daar uiteenlopende ideeën over. Een flink deel denkt dat de overheid vooral kan bijdragen in de vorm van het wel of niet nemen van maatregelen, zoals 2G.

Waan van de dag

Voorstanders denken dat ongevaccineerden zich dan zo snel mogelijk laten inenten en er minder algemene, polariserende maatregelen nodig zijn.

Tegenstanders denken dat het juist averechts werkt. Überhaupt zeggen veel ondervraagden 'dat het zou helpen als het kabinet minder zou zwalken als het gaat om het coronabeleid'. "Ze laten zich continu verrassen door de waan van de dag. Neem ons meer mee in het grotere idee. Het beleid is nu wisselvalliger dan het Nederlandse weer", zegt een panellid.

Langetermijnplan

Ook buiten de maatregelen kan het kabinet meer doen, zoals het geven van het goede voorbeeld. Niet alleen zou een meer consistente corona-aanpak helpen, ook zou het goed zijn om een langetermijnplan voor de samenleving te bedenken.

"Polarisatie is bijna een groter probleem dan corona zelf. Ik wil wel eens weten wat het idee daarachter is, voordat we echt uit elkaar vallen", zegt iemand.

Wantrouwen

Verder denken veel mensen dat corona niet de echte oorzaak is van wantrouwen in de overheid en anderen. Dat mensen zich afzetten komt, volgens sommige ondervraagden, eerder door onderliggende problemen. "Mensen die zich in deze crisis afzetten tegen de overheid en anderen hadden het vaak voor de coronacrisis al lastig, financieel of nare ervaringen met de overheid en naasten."

Daar zou volgens deze groep naar gekeken moeten worden. Mensen vinden ook eerder dat de overheid in gesprek moet blijven met aanjagers van wantrouwen (48 procent) dan dat zij hen moet negeren (37 procent).

Media

Andere belangrijke spelers in het tegengaan van polarisatie zijn gevestigde media, alternatieve media en social media. Eerstgenoemde moeten zich, volgens sommigen, minder hechten aan de waan van de dag en meer bewust zijn van het effect van hun verslaglegging.

"Een polariserende uitspraak in een talkshow of een krantenkop is gauw gemaakt. Of dat erbij hoort of niet, het brengt mensen vaak niet dichterbij elkaar", schrijft een panellid.

Alternatieve kanalen

Als reactie op de manier waarop gevestigde media de coronacrisis verslaan, hebben alternatieve media voet aan de grond gekregen.

"Het was te voorspellen dat er vraag kwam naar alternatieve nieuwskanalen, voor mensen met wantrouwen. Allemaal prima als ze objectief kritisch zijn, maar uiteindelijk zijn die praktisch alleen maar nepnieuws gaan verspreiden."

Social media

Tot slot vinden mensen dat sociale mediabedrijven veel kunnen doen in het verkleinen van de kloof. Platforms als Facebook, Twitter en Instagram blijken in de coronacrisis vruchtbare platforms voor het aanwakkeren van verdeeldheid.

Veel mensen vinden het een taak van sociale mediabedrijven om als strengere beheerders op te treden.

Accounts sneller schorsen

Zo vindt 59 procent dat accounts die verdeeldheid zaaien op sociale media sneller geschorst moeten worden dan nu het geval is. Anonieme accounts moeten dan ook verleden tijd zijn. Iemand die een account wil aanmaken, moet zich verplicht identificeren, vindt een meerderheid (63 procent).

"Sommige idioten wanen ze zich achter hun computer veel te veilig om anderen te bedreigen. Als dat niet meer anoniem kan, zullen ze denk ik wel twee keer nadenken", aldus een panellid. Ook het geven van een voorlichtingscampagne over fatsoensnormen op sociale media lijkt veel mensen (71 procent) een goed idee.

Als Rusland geen wapenstilstand met Oekraïne sluit, kan het mogelijk extra sancties vanuit de Verenigde Staten verwachten. President Donald Trump probeert zo zijn ambtgenoot Vladimir Poetin onder druk te zetten. "Alleen stelt het niet zo heel veel voor."