radio LIVE tv LIVE
meer NPO start
EenVandaag Opiniepanel

PVV verliest in nieuwe zetelpeiling na bekendmaking ministers, GroenLinks-PvdA in de plus

PVV verliest in nieuwe zetelpeiling na bekendmaking ministers, GroenLinks-PvdA in de plus
PVV-leider Geert Wilders met partijgenoten tijdens de installatie van de Tweede Kamer
Bron: ANP

De PVV verliest deze maand 4 zetels in de peiling van EenVandaag en Ipsos I&O. En hoewel VVD en NSC in zetels gelijk blijven, is de onvrede over het nieuwe kabinet bij kiezers van die partijen groter dan bij de PVV. GroenLinks-PvdA krijgt er 3 zetels bij.

Een week na bekendmaking van de nieuwe ministers van de coalitie met PVV, VVD, NSC en BBB heeft 33 procent van alle kiezers vertrouwen in dat kabinet. Dat is onder kiezers van coalitiepartijen VVD en NSC maar net iets hoger. Nog voordat het kabinet officieel moet beginnen, staat nog niet de helft van de VVD-kiezers achter de coalitie. Bij NSC-kiezers is dat 45 procent, blijkt uit aanvullend onderzoek dat EenVandaag deed onder kiezers in het Opiniepanel.

Vertrouwen van kiezers in het kabinet

'Negatief verrast door PVV-ministers'

Het wantrouwen van VVD- en NSC-kiezers zit onder andere in de ministers die Geert Wilders naar voren heeft geschoven: "Ik ben negatief verrast over de PVV-ministers. Geen enkel vertrouwen dat zij Nederland vooruit gaan helpen", aldus een VVD-kiezer. Uit een eerdere peiling van EenVandaag bleken deze groepen vooral weinig vertrouwen te hebben in Marjolein Faber als asielminister.

Faber was onderwerp van een flinke discussie tussen coalitiepartijen, wat kiezers weer een stuk sceptischer maakt over de stabiliteit van het kabinet. Slechts 23 procent van de VVD-kiezers en 31 procent van de NSC-stemmers verwacht dat de verhoudingen tussen de coalitiepartijen stabiel genoeg zijn om 4 jaar te blijven regeren. Ook een grote groep kiezers van de PVV (41 procent) en BBB (41 procent) zijn door de sfeer tussen de coalitiepartijen niet gerust op een goede afloop.

info

Over dit onderzoek

De zetelverdeling is gebaseerd op onderzoek van Ipsos I&O onder een representatieve steekproef van 1.017 stemgerechtigde Nederlanders. De gegevens zijn verzameld van 21 tot en met 24 juni 2024. Het onderzoek is gewogen op leeftijd, geslacht, opleiding, regio, werkzaamheid en stemgedrag bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen. Voor de zetels gelden statistische marges van +/- 1 procent bij de kleine partijen en +/- 2,5 procent bij de grootste partijen.

Het onderzoek onder het Opiniepanel is gehouden op 24 en 25 juni 2024. Daaraan deden 19.474 mensen mee. Het onderzoek is na weging representatief voor zes variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur, gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2023.

Onafgebroken voor rechts kabinet

Dat er bij deze partijen zo weinig enthousiasme is over de coalitie is opmerkelijk. Sinds de verkiezingen zijn VVD- en NSC-kiezers onafgebroken voorstander geweest van de rechtse coalitie tussen deze partijen.

Hoewel het sentiment over het kabinet nog voor het begin negatief is, staan de meeste coalitiekiezers nog wel achter deelname van 'hun' partij aan de coalitie. Bij PVV- en BBB-kiezers denken bijna alle kiezers er zo over, maar ook de meeste kiezers van VVD (75 procent) en NSC (73 procent) hebben die overtuiging. Een VVD-kiezer zegt daarover: "Het is een rariteitenkabinet, maar we moeten dit keer rechtsaf, dus is het hopen dat ze wat gedaan krijgen voordat ze elkaar de tent uitvechten."

Bekijk ook

PVV (weer) in de min

De PVV levert de afgelopen maand potentiële kiezers in. Met 44 zetels staat de partij van Geert Wilders nog altijd op flinke winst ten opzichte van de verkiezingen in november vorig jaar, maar kan het op 4 zetels minder rekenen dan vorige maand. Een vergelijkbare daling bij de PVV was eind april ook te zien, maar de partij won een maand daarna weer kiezers door het gesloten coalitieakkoord.

Het zijn, net als eind april, mensen die bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen niet stemden, daarna sympathie kregen voor de PVV, maar nu weer afhaken. Ook gaan iets minder NSC-kiezers naar de PVV dan voorheen.

VVD en NSC gelijk en GroenLinks-PvdA in de plus

De frustratie van veel VVD- en NSC-kiezers over het kabinet uit zich niet in het weglopen bij 'hun' partij. De VVD (20 zetels) en NSC (12 zetels) blijven ongeveer gelijk met vorige maand. Door eerdere onvrede over de formatie staan beiden (VVD -4 en NSC -8) wel op flink verlies ten opzichte van de Tweede Kamerverkiezingen.

Opvallende stijger deze maand is GroenLinks-PvdA. Na lange tijd tussen de 22 en 25 zetels te schommelen, klimt de partij van Frans Timmermans in de zetelpeiling van EenVandaag en Ipsos I&O naar 27 zetels. De winst komt niet van één partij, maar komt verspreid van allerlei partijen. Ook D66, dat naast GroenLinks-PvdA, zetels won bij de Europese verkiezingen van juni.

Zetelpeiling juni 2024
PVV verliest in nieuwe zetelpeiling na bekendmaking ministers, GroenLinks-PvdA in de plus

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom zweert de nieuwe president op de bijbel en wat is die belofte waard? Jullie vragen over de inauguratie van Donald Trump beantwoord

Waarom zweert de nieuwe president op de bijbel en wat is die belofte waard? Jullie vragen over de inauguratie van Donald Trump beantwoord
Donald Trump werd 8 jaar geleden voor het eerst beëdigd tot Amerikaans president
Bron: EPA

Hij was al eens 4 jaar president van de Verenigde Staten en vandaag neemt Donald Trump opnieuw de eed af in het Capitool. Met veel ceremonieel wordt hij beëdigd voor een tweede termijn. We vroegen wat jullie wilden weten over zijn inauguratie.

Verslaggever Tom van 't Einde is op dit moment in de Amerikaanse hoofdstad Washington D.C. en geeft antwoord op jullie vragen.

1. Hoe is de inauguratie van de Amerikaanse president ontstaan?

"De inauguratie van de Amerikaanse president is al zo oud als de Amerikaanse democratie zelf", begint Van 't Einde. "George Washington, de eerste president van de Verenigde Staten, begon er ooit mee en sindsdien is iedere president geïnaugureerd. Het is gewoon een ceremonie om het begin van een nieuw presidentschap te markeren."

De Amerika-verslaggever vertelt dat de ceremonie niet altijd in Washington D.C. werd gehouden. Na de Amerikaanse onafhankelijkheid moest het Capitool, het parlementsgebouw, namelijk nog gebouwd worden. De eerste inauguraties waren daarom in New York en Philadelphia. "Thomas Jefferson was de eerste president die in 1801 in Washington werd geïnaugureerd. Dat was toen wel met iets minder pracht en praal dan nu, want hij ging gewoon te voet naar het Capitool."

2. Trump overleefde afgelopen zomer een moordaanslag, hoe goed wordt hij nu beveiligd?

Trump werd in juli vorig jaar tijdens een campagnebijeenkomst beschoten toen hij op een podium een speech gaf. Een kogel schampte het oor van de - toen nog - presidentskandidaat, maar hij raakte verder niet gewond. Bij de moordaanslag kwam een toeschouwer om het leven, de dader werd meteen doodgeschoten door de bewakingsdienst van Trump.

Volgens Van 't Einde wordt Trump op dit moment 'extreem goed' beveiligd. "Hij werd al goed beveiligd en zeker als president wordt hij vanaf vanmiddag nog veel beter beveiligd. Tegelijkertijd doen ze er hier alles aan om herhaling van wat er afgelopen zomer is gebeurd te voorkomen."

Bekijk ook

3. Vanwege het winterweer is de ceremonie naar binnen verplaatst, is het daar echt zo koud nu?

Wat de beveiliging van Trump zal helpen, is dat de ceremonie inderdaad naar binnen is verplaatst. Normaal legt de nieuwe president de eed af op de trappen van het Capitool, maar deze keer zal Trump dat doen in de grote 'rotonde'-zaal van het Amerikaanse parlementsgebouw.

De winterse kou in Washington is de reden voor de locatiewijziging. Volgens de weervoorspellingen ligt de temperatuur rond het middaguur lokale tijd, als Trump de eed aflegt, rond de -4 graden. Temperaturen onder het vriespunt zijn in Washington heel gebruikelijk in januari, maar volgens Van 't Einde is het nu 'toch wel echt behoorlijk koud'.

"Ik draag verschillende laagjes en zelfs een thermoshirt en dat is niet zonder reden, want de gevoelstemperatuur is vooral door de wind heel erg laag", vertelt hij. "Daarom is de ceremonie dus naar binnen verplaatst, om te voorkomen dat toeschouwers urenlang buiten in de vrieskou zouden staan." Het is overigens zeker niet voor het eerst dat een president binnen wordt beëdigd: "De laatste keer was de tweede inauguratie van Ronald Reagan in 1985, ook toen vanwege de kou."

Amerika-verslaggever Tom van 't Einde in Washington D.C.
Bron: EenVandaag
Amerika-verslaggever Tom van 't Einde in Washington D.C.

4. Trump zal met de hand op de bijbel trouw zweren aan de grondwet, waarom is dat en wat is zo'n belofte waard?

Het is inderdaad een traditie dat de nieuwe president de eed aflegt met de hand op de bijbel, zegt de Amerika-verslaggever. "Trump deed dat 8 jaar geleden en zal dat ook straks weer doen. Hij heeft al laten weten dat hij een bijbel zal gebruiken die hij van zijn moeder heeft gekregen."

Bij het uitspreken van de eed zweert een nieuwe president trouw te blijven aan de Amerikaanse grondwet, maar volgens Van 't Einde is het door zijn plannen en uitspraken nog maar de vraag of Trump zich ook aan die belofte zal houden. "Hij zal doen wat hij veel kiezers heeft beloofd, maar of hij dat nou ook met een Bijbelse gedachte in het hoofd zal doen, dat waarschijnlijk niet. We weten namelijk dat Trump niet bepaald de gelovigste man op aarde is."

"Dat is in tegenstelling tot veel Amerikanen, voor wie de Bijbel wel degelijk heel erg belangrijk is. En dat geldt zeker voor veel mensen die in november op hem gestemd hebben", gaat hij verder. "De Bijbel speelt dan ook niet voor niets een hele belangrijke rol bij de inauguratie van de Amerikaanse president, want veel Amerikanen zitten hier nog steeds elke zondag netjes in de kerk."

Bekijk ook

5. Waarom kan een persoon die veroordeeld is president van de Verenigde Staten worden?

"Het is eigenlijk heel simpel", zegt Van 't Einde. "Er zijn maar drie eisen waar iemand aan moet voldoen om president te kunnen worden. Diegene moet Amerikaans staatsburger zijn, moet minimaal 35 jaar oud zijn en moet de afgelopen 15 jaar in de Verenigde Staten hebben gewoond."

"Er staat verder niets in de Amerikaanse grondwet, dus ook niets over een veroordeling of een strafblad. Dat maakt gek genoeg helemaal niets uit om het belangrijkste ambt van de wereld te bekleden", gaat hij verder. Terwijl er wel regels zijn voor bijvoorbeeld ambtenaren en militairen. "Als je een strafblad hebt dan mag je hier vaak niet werken voor de publieke sector. Maar dat geldt niet voor het presidentschap, want dat is een politieke functie en die mag iemand 'gewoon' vervullen met een veroordeling achter zijn naam."

info

EenVandaag Vraagt

In dit artikel zijn antwoorden verwerkt op vragen die zijn ingestuurd via EenVandaag Vraagt. Met EenVandaag Vraagt heb je invloed op wat we maken. Wil je meedoen? Download dan de Peiling-app van EenVandaag, ga dan naar 'Instellingen' en zet je notificaties voor EenVandaag Vraagt aan. Je vindt de vragen en antwoorden terug bij 'Doe mee'. De Peiling-app van EenVandaag is gratis te downloaden in de App Store of Play Store.

6. Trump dreigt met de inlijving van Canada en Groenland, hoe serieus moeten we dit nemen?

Van 't Einde legt uit dat hij van Republikeinen al jaren hoort dat de uitspraken van Trump met een korreltje zout moeten worden genomen. "Zij zeggen dat je 'niet te serieus en vooral niet te letterlijk' moet nemen wat Trump allemaal zegt. Dat doen zijn kiezers volgens hen namelijk ook niet. Die zien dit gewoon als onderdeel van een spel: hij is aan het onderhandelen en voert de druk op om andere landen in beweging te krijgen. En ik denk dat ze daar weleens gelijk in zouden kunnen hebben."

Maar volgens de Amerika-verslaggever zegt Trump niet zomaar dat hij bijvoorbeeld Groenland wil 'kopen'. "Ik denk dat hij vooral wil voorkomen dat China of Rusland daar voet aan de grond krijgt. Groenland is geopolitiek een heel strategisch punt dat de VS, maar eigenlijk het hele Westen, nodig heeft voor veiligheid. Trump zegt, en misschien ook wel terecht, dat daar veel meer aandacht voor zou moeten zijn."

En zijn woorden hebben effect, ziet Van 't Einde. "Binnen een paar dagen kondigde Denemarken al aan om 1, 3 miljard euro extra beschikbaar te stellen voor hun eigen defensie om in ieder geval ook Groenland beter te kunnen beschermen." Dat terwijl Trump officieel nog geen president is. "Hij heeft eigenlijk alleen nog maar wat geroepen en het levert toch al meteen wat op. Stiekem is het fascinerend hoe dat dan gaat."

Bekijk ook

7. Hoe wordt wereldwijd gereageerd op de tweede termijn van Trump, zijn er bijvoorbeeld buitenlandse leiders aanwezig?

"Ik heb het idee dat er wereldwijd wel wat nervositeit is over Trump", zegt de Amerika-verslaggever. "Je ziet dat veel regeringsleiders, maar bijvoorbeeld ook NAVO-baas Mark Rutte, zich toch wel een beetje zorgen maken. Zo van: 'Wat moeten we nou van Trump verwachten? Hij roept van alles, maar gaat hij dat ook waarmaken?' Ze weten niet goed wanneer ze hem serieus moeten nemen."

Tijdens zijn eerste termijn als president werd er door andere leiders nog weleens gelachen om Trump, maar die houding is volgens Van 't Einde verdwenen. "Iedereen neemt hem ontzettend serieus en probeert ook bij hem in een goed blaadje te staan. Dat zag je meteen al na zijn verkiezing: regeringsleiders kwamen toen massaal naar zijn buitenverblijf Mar-a-Lago om met hem te spreken."

Dat is ook te merken aan de gastenlijst van de inauguratie. De ceremonie is traditiegetrouw toch vooral 'een feestje van en voor de Amerikanen zelf', zegt Van 't Einde. "Normaal gesproken zijn daar geen politieke leiders van andere landen bij, hooguit wat buitenlandse diplomaten. Maar nu komen bijvoorbeeld de Italiaanse premier Giorgia Meloni en de Argentijnse president Javier Milei."

Ook onder andere Xi Jinping is uitgenodigd, maar de Chinese leider komt niet, weet hij. "Xi stuurt wel zijn vicepresident, dus er komt deze keer een zware politieke delegatie vanuit Peking naar Washington. Dat is iets wat niet eerder gebeurd is bij een inauguratie. Je ziet daaraan hoeveel er voor veel landen afhangt van de tweede termijn van Trump."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant