Helft jongeren maakt grensoverschrijdend gedrag mee tijdens bijbaan: vooral in horeca veel slachtoffers

Seksuele opmerkingen, bedreigingen of pesten: de helft van de jongeren die een bijbaan heeft of had (50 procent), maakte vormen van grensoverschrijdend gedrag mee tijdens hun werk. Jonge vrouwen die in de horeca werken zijn het vaakst doelwit.

Van de vrouwelijke horecamedewerksters heeft 72 procent weleens te maken gehad met grensoverschrijdend gedrag, zoals ongewenst aanraken, ongewenste opmerkingen, fysieke agressie of discriminatie. Dat blijkt uit onderzoek van 3Vraagt, het jongerenpanel van het EenVandaag Opiniepanel, samen met het KRO-NCRV-programma Brandpunt+, onder zo'n 1.500 jongeren die een bijbaan hebben of hebben gehad.

Opmerkingen over uiterlijk

Wangedrag komt voor bij mensen die eerder een bijbaan hadden, maar het is zeker ook nu nog aan de orde van de dag. Het vaakst kregen jongeren te maken met ongewenste opmerkingen, bijvoorbeeld over hun uiterlijk, of met een seksuele ondertoon. Zo vertelt iemand uit het onderzoek: "Als ik iets aan het stofzuigen was, zei de eigenaar van het bedrijf: 'Zo, jij kan wel lekker zuigen hè'."

Ook uitschelden en bedreigen kwam vaak voor: zo'n 3 op de 10 maakten dat mee. Iets minder vaak, maar nog steeds 1 op de 7 jongeren in het onderzoek kreeg te maken met fysiek grensoverschrijdend gedrag als slaan, met dingen gooien of met ongewenste aanrakingen.

Collega's, klanten of de baas

De mensen die de grens overgingen, waren meestal collega's (52 procent) of de leidinggevende van de deelnemers (46 procent). "Ik werkte bij een grote pizzaketen als fietsbezorger. Mijn baas werd altijd verbaal agressief als je niet snel genoeg werkte of niet genoeg bezorgde per dag. We kregen ook geen contract, als we daar iets van zeiden werden we geïntimideerd", vertelt een deelnemer.

Deelnemers die in de horeca werken, geven daarnaast vaak aan dat het klanten waren die over de schreef gingen: "In een restaurant waar ik werkte, kwam altijd een vaste klant in z'n eentje, werd dronken en belaagde het personeel. Sloeg op onze billen, probeerde ons te zoenen. Mijn manager keek de andere kant op, omdat die man een vaste klant was. Echt niet normaal."

'Voelde me niet gesteund'

De helft van de deelnemers (47 procent) die grensoverschrijdend gedrag meemaakte, heeft dat niet bij iemand gemeld. De mensen die er wel over praten, doen dat meestal bij vrienden of familie, en niet bij iemand binnen het bedrijf. Het heeft toch geen zin, zeggen deelnemers.

Ook vinden mensen die ongewenst gedrag wél hebben gemeld, dat ze lang niet altijd voldoende beschermd werden door het bedrijf waar ze werkten. "Ik werd buiten werktijd benaderd door klanten, daar voelde ik me helemaal niet goed bij en daardoor wilde ik geen naambordje meer dragen. Mijn leidinggevende vond dat onzin", vertelt iemand in het onderzoek. "Ik vind dat je als leidinggevende een veilige werkomgeving moet creëren, maar ik werd helemaal niet gesteund."

De baas aanspreken

Lang niet alle jongeren durven mensen op hun werk aan te spreken als ze grensoverschrijdend gedrag zien. Ongeveer de helft durft zijn of haar leidinggevende aan te spreken. Vrouwen houden vaker hun mond dan mannen. Gelijken aanspreken, die op hetzelfde niveau werken, dat vinden mensen makkelijker. Ongeveer 1 op de 8 zou helemaal niks durven zeggen als ze grensoverschrijdend gedrag zien of meemaken.

Wel denkt de meerderheid, 7 op de 10 deelnemers, dat het nu makkelijker is om mensen aan te spreken op ongewenst gedrag dan 10 jaar geleden. Iemand in het onderzoek verklaart: "Mensen zijn er nu veel meer mee bezig dan toen. Eerder zagen we dit gedrag als een 'incident' van een 'rotte appel', inmiddels weten we dat het een systematisch probleem is en kunnen we er echt iets aan doen."