radio LIVE tv LIVE
meer NPO start
EenVandaag Opiniepanel

Geldzorgen bij lagere én middeninkomens blijven groeien: 'Kabinet wacht te lang met maatregelen'

Geldzorgen bij lagere én middeninkomens blijven groeien: 'Kabinet wacht te lang met maatregelen'
Inkopen doen op de markt in Eindhoven
Bron: ANP

De zorgen over de eigen koopkracht zijn groter dan ooit. Lagere inkomens hebben maandelijks vaak honderden euro’s overheidssteun nodig om rond te komen. Rijk en arm zijn het eens: het kabinet moet nu lagere én middeninkomens compenseren.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder leden van het Opiniepanel. Hoewel het volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) goed gaat met de Nederlandse economie, is dat allerminst zo voor de financiële situatie van veel Nederlanders. Vanavond komt het kabinet bij elkaar om te praten over de verschillende crises in het land. De steeds verder oplopende prijzen moeten met stip bovenaan de agenda, vinden mensen. De koopkracht houdt met afstand de meeste mensen in het land (64 procent) bezig.

Welke crisis houdt men het meeste bezig?

Geldzorgen (weer) gestegen

Het aantal mensen met zorgen over de eigen koopkracht is gestegen van een minderheid (44 procent) in maart, naar twee derde (67 procent) nu. Wat opvalt is dat na de lagere inkomens nu ook een meerderheid van de middeninkomens flinke geldzorgen heeft.

Stijging geldzorgen sinds maart

In de praktijk lopen grote groepen mensen al tegen betalingsproblemen aan. Zo heeft een meerderheid van de lagere inkomens (54 procent) en een kwart van de middeninkomens (26 procent) problemen met het betalen van de boodschappen. Drie op de tien (29 procent) mensen met lagere inkomens kon de energierekening de afgelopen tijd niet betalen. Ook 12 procent van de mensen met middeninkomens hebben recent problemen gehad met dat laatste.

Problemen met betalen van dagelijkse en niet-dagelijkse lasten

Overheidssteun cruciaal

Ondanks recente pogingen om koopkrachtdaling van Nederlanders tegen te gaan, ziet het kabinet deze verder doorzetten. Vanavond houdt het kabinet spoedberaad in het Catshuis. De roep om overheidssteun is luid: driekwart vindt dat het kabinet te lang wacht met ingrijpen. "Ze grijpen zoals altijd pas in als het al te laat is. Dat gebeurde ook met stikstof en de toeslagenaffaire. Gezinnen als die van mij gaan nu al kopje onder", licht iemand toe.

In hoeverre is overheidssteun cruciaal voor inkomensgroepen?

De helft van de lagere inkomens (49 procent) zegt dat overheidssteun voor hen zelfs cruciaal is om rond te komen, of dat zelfs dat waarschijnlijk niet genoeg zal zijn. De helft daarvan zegt minstens 250 euro extra per maand nodig te hebben. "Het gaat zo hard omhoog. Ik moet alleen aan energiekosten al honderden euro's per maand bijleggen. Ik kan het me niet veroorloven om het termijnbedrag nog verder op te hogen, dus de eindejaarsafrekening wordt een ramp", schrijft iemand wanhopig.

info

Minimum en modaal inkomen

  • Een minimuminkomen ligt in 2022 rond 1.700 euro bruto per maand.
  • Een modaal inkomen ligt in 2022 rond 3.100 euro bruto per maand.

'Compenseer lagere en middeninkomens'

De groeiende groep mensen die het lastig heeft moet zo snel mogelijk gecompenseerd worden, vinden ondervraagden. Arm en rijk zijn het erover eens dat dat vooral lagere en middeninkomens moeten zijn. Ook de hogere inkomens vinken in meerderheid die inkomensgroepen aan. Slechts 12 procent van de hogere inkomens vindt dat ook zij steun van de overheid moeten krijgen.

Wie moet de overheid compenseren?

Maar die solidariteit heeft een grens: een ruime meerderheid van de hogere inkomens (69 procent) wil daar niet extra belasting voor betalen. Zij vinden dat zij al genoeg belasting betalen en dat de compensatie ergens anders vandaan moet komen.

Solidariteitsbelasting bedrijven

Hoe moet het kabinet mensen compenseren? Ook al is zijn de implicaties voor mensen soms lastig in te schatten, is overduidelijk waar het kabinet de compensatie volgens leden van het Opiniepanel vandaan moet halen: bedrijven die profiteren in deze crisistijden. 86 procent pleit voor een 'meevalbelasting' voor hen om koopkrachtgaten bij burgers te dichten. Ook het sneller en verder verhogen van het minimumloon of het meer belasten op vermogen in plaats van inkomen zijn populaire opties.

Hoe moet het kabinet compenseren?

Maar of het genoeg is? Slechts een tiende (11 procent) heeft er vertrouwen in dat de overheid nu snel met maatregelen komt om het koopkrachtverlies op te vangen. 84 procent heeft dat niet. De Nederlandse economie mag dan groeien, de zorgen over de eigen portemonnee zullen voorlopig blijven.

info

Over dit onderzoek

Het onderzoek is gehouden op 17 en 18 augustus 2022. Aan het onderzoek deden 24.308 leden van het EenVandaag Opiniepanel mee. Het onderzoek is na weging representatief voor zes variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2021. Het Opiniepanel bestaat uit 80.000 leden.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

'Steun aan Oekraïne staat in regeerprogramma': minister Brekelmans over weigering PVV om troepen te sturen

'Steun aan Oekraïne staat in regeerprogramma': minister Brekelmans over weigering PVV om troepen te sturen
Defensieminister Brekelmans
Bron: EenVandaag

PVV-leider Wilders gaf vandaag aan tegen het sturen van Nederlandse troepen naar Oekraïne te zijn. Defensie-minister Brekelmans reageert hier koeltjes op. "Ik werk met het regeerprogramma. Daarin staat dat we Oekraïne onverminderd zullen steunen."

De plannen tot het vormen van een internationale troepenmacht voor de bescherming van Oekraïne veroorzaken een nieuwe splijtzwam in de regeringscoalitie. PVV-leider Geert Wilders is hier standvastig op tegen en gaat lijnrecht in tegen premier Dick Schoof.

Nog steeds positief over Amerika

Minister van Defensie Ruben Brekelmans (VVD) vertelt tegenover EenVandaag dat het kabinet vasthoudt aan het eigen regeerprogramma. "Dit is het standpunt van de heer Wilders. Ik werk met het regeerprogramma. Daarin staat we Oekraïne onverminderd zullen steunen."

Brekelmans blijft na het tumult van afgelopen week, waarin de Amerikaanse president Donald Trump Europa niet aan de onderhandelingstafel uitnodigde, positief over de Amerikanen. "Ik vertrouw de Amerikanen nog steeds, want ik heb ze ook horen zeggen dat voor hen de NAVO relevanter is dan ooit. En de NAVO is natuurlijk onze belangrijkste veiligheidsgarantie."

'Escalatie-dominantie'

Voor het Nederlandse kabinet blijft de Amerikaanse steun noodzakelijk bij het vormen van een 'robuuste vredesmacht' die Oekraïne moet beschermen. Brekelmans: "De 'backing' van de Amerikanen blijft nodig. Je hebt, om in militaire termen te spreken, altijd een escalatie-dominantie nodig ten opzichte van je tegenstander."

Hij legt uit: "Dus stel dat Rusland een eventueel vredesbestand gaat testen en ze zouden aansturen op een conflict, dan moeten ze weten dat ze bij iedere stap die ze zetten een sterkere tegenstander tegenover zich hebben. En daar hebben we Amerikanen echt voor nodig."

Minister Brekelmans over weigering PVV om troepen naar Oekraïne te sturen

'Europa moet plek aan tafel verdienen'

De defensieminister verwacht overigens dat Europa in een later stadium wel mag plaatsnemen aan de onderhandelingstafel. "Ik heb de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rubio horen zeggen dat als de gesprekken concreter worden, dat dan natuurlijk ook Oekraïne en Europa aan tafel zullen komen."

"Maar we zullen als Europa die plek ook moeten verdienen", gaat hij verder. "En die plek verdien je door duidelijk aan te geven wat wij als Europa militair in te brengen hebben. En vandaar dat wij als Europese landen nu huiswerk te doen hebben om gezamenlijk tot zo'n plan te komen."

Brede puzzel om te leggen

Over wat Nederland concreet aan materieel en troepen kan leveren aan een eventuele vredesmacht, blijft de minister vaag. "Wij kunnen als Nederland natuurlijk in alle domeinen wel iets leveren, maar daar zullen we goed naar moeten kijken."

"Het is niet zo dat wij allerlei F-35's, of schepen, of troepen klaar hebben staan, die ergens staan te wachten. Die zijn ook ingepland om een bijdrage aan de NAVO te leveren. Die brede puzzel moeten we eerst leggen."

Debat

Brekelmans zegt dat er gekeken kan worden wat we kunnen doen, als er een duidelijk mandaat en rugdekking van de VS is. "Ook in het parlement moet dan besloten worden of Nederland wel of geen bijdrage kan leveren."

Morgen debatteert de Tweede Kamer over welke positie Nederland moet innemen bij de onderhandelingen om een einde te maken aan de oorlog in Oekraïne.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom een defensiebudget van 5 procent voor Nederland niet haalbaar is

Waarom een defensiebudget van 5 procent voor Nederland niet haalbaar is
Een Nederlandse militair in Rukla bij de Russische grens
Bron: ANP

Trump wil dat we 5 procent van ons bbp uitgeven aan defensie. En ook de de Europese leiders vinden dat er nog meer geld naar defensie moet, nu we niet meer op onze Amerikaanse 'vrienden' kunnen vertrouwen. Maar het ophogen van het budget, heeft gevolgen.

Elke euro kan je natuurlijk maar een keer uitgeven, zegt financieel journalist van de Telegraaf Martin Visser. Dus een verhoging van het defensiebudget zou niet zonder gevolgen zijn.

Duizelingwekkende bedragen

1 procent meer of minder klinkt misschien als niet zoveel, maar het gaat om duizelingwekkende bedragen legt Visser uit. "1 procent van het bbp is ongeveer 10 miljard. We geven nu ongeveer 2 procent uit, dus dat is iets meer dan 20 miljard. Wanneer dat 5 procent wordt, moet er dus nog 30 miljard bij."

Dat is ongeveer evenveel als wat we aan onderwijs uitgeven, zegt Visser. "Ter vergelijking: het meeste geld gaat naar de zorg en de sociale zekerheid, daar wordt jaarlijks boven de 100 miljard aan uitgegeven."

Bezuinigingen of staatsschuld

Willen we meer aan defensie uitgeven, dan zijn er eigenlijk twee opties, volgens Visser. "Of je haalt het ergens anders vandaan, dus bezuinigen, of je laat de staatsschuld oplopen."

Beide opties zijn ingewikkeld. Bezuinigen wil eigenlijk niemand en de vraag is dan vooral: waarop? "Dat is een politieke keuze, maar je zag bij de bezuinigingen op het onderwijs bijvoorbeeld al dat er veel weerstand is."

Bekijk ook

Hoge bedragen

Ook de hoogte van de bedragen zorgt daarbij voor gevoeligheid. "In Den Haag gaat het al weken over een btw-verhoging. Dat gaat om 1 miljard", vergelijkt hij.

"Bij zulke forse verhogingen in de defensie-uitgaven wordt dat alleen maar lastiger, want dan gaat het om grotere bedragen die ergens weggehaald moeten worden."

Ongemak

De andere optie, een hogere staatsschuld, is ongemakkelijk voor Nederland, vindt Visser. "Wij zijn het land dat altijd anderen de les lezen op het gebied van staatsschuld. Wij zijn daar zelf erg strikt op."

Wanneer wij de staatsschuld op laten lopen, zijn we niet meer geloofwaardig naar andere landen, gaat Visser verder. "En dan geven we hen eigenlijk een vrijbrief."

Bekijk ook

Tussenkop

Minister van financiën Heinen zei maandag in Brussel dat hij het ook niet ziet zitten om met Europese landen samen geld te lenen voor defensie-investeringen. "Deze opgave loopt echt via de nationale begrotingen", zegt Heinen. "Landen zullen daar zelf moeilijke keuzes moeten maken."

Visser roept politici op die keuzes wel te maken. "NAVO-baas Rutte heeft geopperd om het via de 'kaasschaafmethode' te doen en het overal een beetje weg te halen, maar het kan ook zijn dat er minder geld naar uitkeringen gaat omdat er meer naar defensie moet." Het zal dus een lastige afweging zijn om te kijken waar het geld precies vandaan moet komen.

Haalbaarheid

Visser zelf ziet het niet gebeuren dat we 5 procent gaan uitgeven aan defensie. Los van de vraag waar het geld vandaan moet komen, is het ook de vraag waar je het aan uitgeeft, zegt hij.

"Het geld gaat vooral zitten in mensen en materiaal. Defensie heeft behoefte aan mankracht, zowel militairen als niet-militairen. Het probleem is momenteel dat je het geld niet uitgegeven krijgt. Al maak je het geld vrij, er is ook nog een personeelstekort", zegt hij tot slot.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant