Met nog 2 weken te gaan tot de verkiezingen, zijn de grote debatten begonnen. Belangrijkste doelwit: demissionair premier Rutte. En die voortdurende aanvallen op hem, hebben effect in de peilingen.

Mark Rutte was het afgelopen jaar bijna onaantastbaar. Als leider in crisistijd haalde hij vertrouwenscijfers van boven de 70 procent, ook bij veel oppositiekiezers. De krassen uit het verleden leken vergeten bij zijn optreden als leider van het coronateam. In staat de VVD al sinds maart 2020 ver boven de concurrentie.

'Leugenaar'

Kritiek uiten op een populaire leider is gewaagd. Toch richtten de meeste lijsttrekkers tijdens de eerste landelijke debatten van deze campagne hun kritiek steeds weer op de demissionair premier. CDA-leider Wopke Hoekstra noemde hem in het RTL-debat van afgelopen zondag 'ongeloofwaardig'. GroenLinks-leider Jesse Klaver noemde hem 'een leugenaar', en ook Sigrid Kaag van D66 en Geert Wilders van de PVV namen de VVD-leider onder vuur.

Die kritiek komt op een moment waarop er nog een factor is waar Rutte last van heeft: het land is coronamoe. De ene helft wil versoepeling van de knellende coronamaatregelen, de andere helft vindt dat juist te ver gaan. Rutte kan op dit moment niemand echt tevreden stellen. Het vertrouwen in hem daalt al een tijdje.

Lees ook

Cijfers dalen

In de cijfers is te zien dat de aanvallen en het voortslepende coronabeleid de premier en VVD-leider beginnen te raken. In de peilingen wordt leden van het EenVandaag Opiniepanel geregeld gevraagd naar hun beeld van alle lijsttrekkers, en lang bleven de cijfers van Rutte consistent vrij hoog.

Maar de laatste 2 weken beginnen ze te dalen. Het aandeel mensen dat Rutte sympathiek vindt, daalt iets, van 68 naar 64 procent. Grotere dalingen zijn te zien bij 'zet zich betrokken in' (van 56 naar 48 procent) en 'heeft voeling met wat er speelt in het land' (daalt met 6 procentpunten naar 30 procent). En in de categorie 'te vertrouwen' scoorde Rutte sowieso al niet hoog: 35 procent. Dat daalde deze week naar 26 procent. In open reacties hebben mensen het niet alleen over de coronamaatregelen, maar ook over de toeslagenaffaire.

info

Peilingtrends

Op woensdag 17 maart gaat Nederland naar de stembus voor de Tweede Kamerverkiezingen. Op onze speciale pagina Peilingtrends zie je met behulp van overzichtelijke grafieken hoe politici en partijen ervoor staan in de aanloop daar naartoe. Wie is de meest en minst betrouwbare lijsttrekker? Op hoeveel zetels kunnen de partijen rekenen en wat betekent dat voor de coalitievorming?

Wel premierwaardig

Bij alle eigenschappen daalden de cijfers, behalve bij één categorie: 'premierwaardigheid'. Als enige haalt Rutte nog steeds een meerderheid als het om die eigenschap gaat: 55 procent vindt hem geschikt als premier, dat is nauwelijks een daling ten opzichte van 2 weken terug (57 procent). Net zoals zijn VVD nog duidelijk boven de andere partijen uitsteekt, staat 'premier' Rutte nog fier bovenaan de lijst van mogelijke premiers.

De aanvallen op hem hebben effect en de premier heeft last van de coronacrisis, maar hij en zijn partij wankelen voorlopig niet. De voorsprong is en blijft groot. En: niet alleen Rutte daalt in de cijfers. Ook zijn directe concurrent Hoekstra staat in veel eigenschappen op verlies.

Wie is volgens kiezers geschikt als premier?

Over het onderzoek

Het is gehouden op 1 en 2 maart, na het RTL-verkiezingsdebat. Aan het onderzoek deden 22.694 leden van het Opiniepanel mee. Het onderzoek is na weging representatief voor zes variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2017. Het Opiniepanel bestaat uit 70.000 leden.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.