Na een dipje van 3 zetels vorige week veert de PVV nu weer terug van 31 naar 34 zetels. Voormalig coalitiegenoot BBB zakt en staat op 2 zetels. Ruim een week voor de verkiezingen neemt het aantal twijfelende stemmers nog niet af.
Bijna de helft (47 procent) van de mensen die gaat stemmen, weet nog niet zeker waarop. Dat blijkt uit de zetelpeiling van EenVandaag en Verian, die grotendeels is uitgevoerd voor het RTL-debat van afgelopen zondag.
Strategische stem op PVV
De PVV schommelt al een paar maanden tussen de 30 en 34 zetels. Na het stilleggen van zijn campagne door een terreurdreiging schoof Geert Wilders afgelopen vrijdag aan bij praatprogramma Vandaag Inside. Dat mediaoptreden wordt door een enkele PVV-stemmer genoemd als reden om deze week weer op Wilders te willen stemmen.
Vaker noemen kiezers dat ze zich, nu de verkiezingen naderen, realiseren dat ze strategisch op de PVV willen stemmen. Uit onderzoek onder het Opiniepanel blijkt dat ruim een kwart (28 procent) van de mensen die nu PVV zou stemmen, dat om strategische redenen doet.
Strijd op rechts
Zo zijn er kiezers die eigenlijk op JA21 of FVD wilden stemmen, maar het belangrijk vinden dat de PVV de grootste partij wordt. Sommigen willen daarmee een 'signaal afgeven' of hopen dat er dan alsnog een rechts kabinet komt. Anderen vrezen dat JA21 in een 'middenkabinet' stapt, terwijl zij dat niet willen. Ook zijn er wat kiezers afgeknapt op JA21 nadat afgelopen week bleek dat de plannen die de partij heeft laten doorrekenen door het Centraal Planbureau, afwijken van het partijprogramma.
De strijd om de rechtse kiezer is in volle gang, en BBB lijkt daar op dit moment de dupe van. De partij zakt in een week van 4 naar 2 zetels. De partij staat al bijna een jaar op minder dan 5 zetels in de peiling. Kiezers vrezen nu dat de partij te klein wordt om invloed uit te oefenen.
D66 als grootste partij?
De stijgende lijn bij D66 zet deze week door. De partij staat op 16 zetels. Eind september, nog geen maand geleden, waren dat er 11. Jetten zei afgelopen week dat hij gelooft dat zijn partij bij de verkiezingen de grootste kan worden.
De meeste van zijn eigen kiezers denken ook dat dat kan. 6 op de 10 (60 procent) denken dat D66 een serieuze kans maakt om de meeste stemmen te halen.
Waarom publiceert EenVandaag zetelpeilingen?
Stabiliteit
Een week voor de verkiezingen zijn er verder weinig verschuivingen in de peiling. GroenLinks-PvdA (25) en het CDA (23) blijven stabiel. Ook bij de VVD (15, +1 sinds de vorige zetelpeiling) en JA21 (12, -1 sinds de vorige zetelpeiling) verandert weinig.
50PLUS haalt voor de derde peiling op rij minstens één zetel. De partij die met voormalig politiechef Jan Struijs meedoet aan deze verkiezingen, haalt in dit onderzoek net 1 zetel.
Veel zwevende kiezers
De afgelopen weken neemt het aantal zwevende kiezers amper af. Een maand voor de verkiezingen twijfelde precies de helft (50 procent) nog. Nu, ruim een week voor de verkiezingen, weet 47 procent van de mensen die gaat stemmen, nog niet zeker waarop.
Zwevende kiezers gaan de komende week nog letten op de plannen van partijen en houden actuele gebeurtenissen in de gaten. Dat blijkt uit aanvullend onderzoek onder het Opiniepanel.
Strategische stem
Daarnaast laten twijfelaars zich vooral nog beïnvloeden door debatten, de uitslag van een kieswijzer én laat een deel zich leiden door de stand in de peilingen.
Peilingen worden bijvoorbeeld gebruikt door mensen die een strategische stem uitbrengen. Ruim een kwart (28 procent) is op dat op dit moment van plan. Dat zijn lang niet alleen PVV-stemmers: vooral GroenLinks-PvdA- (38 procent), JA21- (34 procent) en CDA-stemmers (33 procent) kiezen tactisch. Zij stemmen niet op hun favoriete partij, maar willen een bepaald doel bereiken met hun stem.
Coalitie mogelijk maken
Zo willen 4 op de 10 strategische stemmers een bepaalde coalitie mogelijk maken. Partijen als GroenLinks-PvdA, VVD, D66 en JA21 worden vooral om die reden strategisch gekozen.
3 op de 10, vooral PVV-stemmers, gebruiken hun stem juist om een coalitie ónmogelijk te maken. Voorkomen dat een bepaalde partij de grootste wordt, is voor 1 op de 3 strategische stemmers, van links tot rechts, reden voor hun keuze.