NSC verliest in een maand tijd 6 zetels. In de nieuwe peiling van EenVandaag en Verian heeft de partij nu 3 virtuele zetels. Bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen haalde NSC er nog 20. Verder zijn er weinig verschuivingen in de zetelpeiling.
Een groep voormalig Omtzigt-stemmers zou thuisblijven als er nu verkiezingen zouden zijn. Andere weggelopen NSC-stemmers zijn sinds de verkiezingen overgestapt naar de PVV en het CDA. En veel kiezers die nu nog wel op NSC zouden stemmen, zijn niet helemaal zeker van die keuze: 46 procent kiest voor NSC, maar overweegt ook andere partijen, vooral het CDA, de VVD en BBB zitten ook in het hoofd van de overgebleven NSC'ers.
Vertrouwen in Omtzigt gedaald
NSC was de afgelopen weken veelvuldig in het nieuws. Partijleider Pieter Omtzigt zit sinds half september tijdelijk ziek thuis met vermoeidheidsklachten en NSC kwam onder vuur te liggen vanwege de noodwet die het kabinet wil invoeren om de asielinstroom te beperken.
Het vertrouwen in Pieter Omtzigt is sinds de verkiezingen hard gekelderd. In december 2023, vlak na de Tweede Kamerverkiezingen, had 94 procent van de mensen die op NSC hadden gestemd, nog vertrouwen in Omtzigt als partijleider. Inmiddels is nog maar 45 procent van die NSC-kiezers positief, blijkt uit onderzoek onder het Opiniepanel.
Partijleider of Kamerlid?
Veel kiezers vinden Omtzigt een integere en betrokken politicus met veel dossierkennis, maar in de maanden na de verkiezingen raakten ze teleurgesteld in hem. De politicus twijfelde volgens zijn eigen stemmers te veel, had moeite met het sluiten van compromissen en kon op verschillende momenten de spanning niet aan. "Daar hoef je geen psycholoog of psychiater voor te zijn", verklaart iemand die bij de verkiezingen op NSC stemde.
Over zijn kwaliteiten als Kamerlid zijn de meeste mensen wel te spreken. Ze noemen hem in die rol 'ijzersterk' en 'in zijn kracht'. Een grote groep kiezers (48 procent) wil daarom het liefst dat Omtzigt in de toekomst geen fractievoorzitter meer wordt, maar terugkomt als Kamerlid. "Dan heeft hij het minder druk en kan hij toch leveren op inhoud", licht een deelnemer toe.
Fractievoorzitter NSC
3 op de 10 (30 procent) van de mensen die op NSC hebben gestemd, zien wel het liefst dat Omtzigt terugkeert als fractievoorzitter. "Hij ís de partij", zegt iemand die nu op NSC zou stemmen. "Alleen hij kan dit tot een succes maken."
Omtzigt wordt nu vervangen door Nicolien van Vroonhoven, de nummer twee van de kieslijst. Ook over haar zijn NSC-stemmers verdeeld: 45 procent van de NSC-kiezers heeft redelijk tot veel vertrouwen in haar als fractievoorzitter, 43 procent heeft weinig tot geen vertrouwen.
Verdeeld over noodwet
Van Vroonhoven werd tijdens de Algemene Beschouwingen aangevallen omdat het kabinet, waar NSC onderdeel van uitmaakt, een noodwet wil invoeren om de asielinstroom te beperken. Wetten kunnen dan worden ingevoerd voordat de Eerste en Tweede Kamer ermee hebben ingestemd. Partijen vinden dat dit niet past bij NSC, omdat die partij zou staan voor goed bestuur. De Raad van State gaat er eerst een advies over uitbrengen.
Mensen die op NSC hebben gestemd, zijn verdeeld over de kwestie. Als de Raad van State negatief adviseert over de noodwet, kan het kabinet dat advies naast zich neerleggen. 44 procent van de NSC-stemmers vindt dat het kabinet dat dan ook moet doen, en de noodwet hoe dan ook moet doorvoeren. Een iets grotere groep, 50 procent, vindt juist dat het kabinet, als de Raad van State negatief adviseert, moet zoeken naar andere manieren om de asielinstroom in te perken.
Zetelpeiling
Verder verandert er weinig in de zetelpeiling van deze maand. De PVV blijft met 41 zetels met afstand de grootste partij. GroenLinks-PvdA volgt op enige afstand. De partij van Frans Timmermans staat, net als in augustus, op 27 zetels. Timmermans wordt door de leden van het Opiniepanel het meest genoemd als oppositieleider; mensen vinden hem 'betrokken' en 'op dreef'.
De VVD staat met 23 zetels op gelijke hoogte met vorige maand, en met de verkiezingen. Toen haalde de partij onder Dilan Yeşilgöz 24 zetels. Ook coalitiepartij BBB blijft, vergeleken met een maand geleden, stabiel. De partij staat nu op 7. Het CDA staat op 10 zetels, een verdubbeling van de 5 die de partij er bij de verkiezingen haalde. De winst is vooral toe te schrijven aan het optreden van partijleider Henri Bontenbal: vrijwel alle mensen die nu op het CDA willen stemmen of dat bij de verkiezingen hebben gedaan, hebben vertrouwen in hem als partijleider.