Mentale problemen, geen geld voor boodschappen en feestjes overslaan: schulden hebben grote gevolgen voor jongeren
Een op de vier jongeren heeft weleens te maken gehad met schulden, anders dan een lening bij DUO. Zij kampen door de schulden met mentale problemen, slaan sociale activiteiten over en kunnen basisbehoeften niet betalen.
Dat blijkt uit onderzoek van 3Vraagt, het jongerenpanel van EenVandaag, onder 1.461 jongeren tussen de 16 en 35 jaar.
Boetes, lenen en achteraf betalen
De meest voorkomende aanleiding van deze schulden is het niet betalen van rekeningen en boetes. "Duidelijke communicatie over zorgtoeslag" had kunnen helpen om deze schulden te voorkomen, stelt een jongere uit het panel. Ook het lenen van geld bij familie of vrienden zorgt ervoor dat jongeren schulden opbouwen.
Andere redenen voor het opbouwen van de schulden zijn onverwachte uitgaven, geen of een te laag inkomen, en achteraf betalen via de populaire buy-now-pay-later diensten zoals Klarna en AfterPay.
Van tientjes tot duizenden euro's
Hoe hoog deze schulden zijn, loopt uiteen. Voor de grootste groep jongeren die op dit moment schulden heeft, blijft de schade nog redelijk beperkt. De grootste groep, bijna de helft, heeft een schuld van 100 euro of minder.
Tegelijkertijd heeft een behoorlijke groep een stuk hogere schuld openstaan. Maar liefst een derde staat of stond 2.000 tot 5.000 euro in het rood.
Gevolgen niet alleen in de portemonnee
De opgebouwde schulden hebben gevolgen voor het dagelijks leven van deze jongeren. Een derde heeft last van mentale klachten en panelleden geven aan er constant mee bezig te zijn. Iemand vertelt: "Ik heb er slecht van geslapen. Ik ervaarde enorm veel druk."
Ook moeten deze jongeren sommige activiteiten laten. Zo vertelt een panellid: "Geen terrasjes, niet uitgaan, geen vakantie en opletten in de supermarkt." En deze persoon is niet de enige. Een kwart van de jongeren met schulden kan of kon basisbehoeften, zoals boodschappen of een ritje met het OV, niet betalen. Ook slaat een kwart feestjes, borrels of etentjes over. Daarnaast gaat ongeveer een kwart niet op vakantie, en ervaren zij schaamte vanwege de openstaande schulden.
(Geen) hulp bij afbetalen
Jongeren die schulden hebben, krijgen lang niet allemaal hulp bij het afbetalen. Ze doen het vaak liever zelf, voelen een drempel om aan de bel te trekken of zoeken wel hulp, maar krijgen het niet.
"Door schaamte vind ik het lastig om bij instanties aan te kloppen", vertelt iemand. "Mijn ouders bieden ook hulp aan, maar ik vind het lastig om hun inzicht te geven in mijn uitgaven omdat ze er misschien wat van vinden."