Het wordt de komende dagen tropisch warm in ons land, en niet iedereen kan daar even goed tegen. Maar hoe kan je zien of iemand hulp nodig heeft?

Om mensen met een kwetsbare gezondheid te beschermen is het Nationaal Hitteplan van het RIVM geactiveerd. Daarin is te lezen: 'Let extra goed op mensen in je omgeving die zorg nodig hebben'. Wanneer weet je dat je moet ingrijpen?

Moe, duizelig of verward

"Mensen kunnen op veel verschillende manieren last krijgen van een hittegolf", zegt Werner Hagens van het RIVM. Iemand kan moe of duizelig worden, een droge mond of hoofdpijn krijgen of een warme, rode huid hebben. In uitzonderlijke gevallen, zoals een hitteberoerte, kan iemand verward of suf overkomen, of zelfs bewusteloos raken.

Volgens Hagens komt het allemaal door één probleem: uitdroging. "De eerste reactie van het lichaam is om te zweten. Als dat niet lukt, bijvoorbeeld door uitdroging, ontstaan klachten." Die klachten variëren van slapeloosheid tot een flauwte of zelfs een zonnesteek. Hagens zegt dat twee dingen helpen om uitdroging tegen te gaan: goed drinken en minder bewegen. "Je moet vooral luisteren naar je lichaam. Wordt het met de hitte te zwaar om iets te doen, doe het dan niet."

Wat je kunt doen

"Bepaalde dingen, zoals een droge mond of duizeligheid kan je bij jezelf opmerken, maar zal je aan een ander moeten vragen", vertelt Nienke Sluis van de GGD in Utrecht. Ze noemt het belangrijk om met jonge kinderen of ouderen te blijven communiceren. Hoe voelen ze zich in de hitte? "Deze kwetsbare groepen hebben sowieso extra zorg en aandacht nodig."

Daar komt bij dat ze niet snel zelf ingrijpen als het te heet wordt. "Kinderen zullen niet zelf bedenken dat ze iets uit moeten trekken." Volgens Sluis kan je daarom af en toe hun lichaamstemperatuur meten. Bij ouderen spelen weer andere dingen mee. "Ouderen voelen minder goed of ze dorst hebben, en zweten minder, dus daar zal je meer aandacht voor moeten hebben."

Bij je huisdier

Niet alleen mensen, maar ook dieren hebben last van de hitte. Volgens de Dierenbescherming lopen alle huisdieren risico op oververhitting en uitdroging. Dieren die kortademig zijn, bijvoorbeeld door overgewicht, hebben het extra zwaar met de warmte. Ook honden met een korte snuit, zoals bulldogs en mopshonden lopen extra risico, omdat ze minder goed kunnen ademhalen.

Bron: ANP

Aan hun vermoeidheid merk je bij huisdieren vooral of ze oververhit of uitgedroogd zijn. Bij honden kan je het ook merken aan hun gehijg. "Honden hebben geen zweetklieren, dus is dat de enige manier waarop ze kunnen afkoelen", zegt een woordvoerder van de Dierenbescherming. "Maar: elk baasje kent zijn eigen huisdier het best. Gedragen ze zich anders dan normaal, dan komt dat misschien door de hitte."

In Berlicum werd afgelopen maand verhit gesproken over een mogelijk azc, met een intimiderend protest tijdens een raadsvergadering als kookpunt. Het plan lijkt hierna in de koelkast gezet: is de gemeenteraad gezwicht voor geweld? "Het is heel complex."

Om het overvolle stroomnetwerk te ontlasten, wordt gezocht naar creatieve oplossingen. Minister Sophie Hermans en staatssecretaris Chris Jansen sluiten vandaag een 'netcongestiedeal' met de ov-sector om netcongestie tegen te gaan.

Elektrische auto's, zonnepanelen, warmtepompen: ons stroomnetwerk is overvol. Netcongestie wordt dat genoemd.

File op het net

"We kunnen spreken van file op het elektriciteitsnet", zegt energieanalist Sanne de Boer van de Rabobank. "Vergelijk het met de de snelweg. Als iedereen tegelijk wil invoegen, dan kan dat niet."

"Hetzelfde gebeurt op het stroomnet. De afgelopen jaren heeft iedereen meer elektriciteit verbruikt, en vaker op hetzelfde moment. Dat past niet."

Deal met de ov-sector

Om deze zogenoemde netcongestie te bestrijden, is de komende 15 jaar een investering van 195 miljard euro nodig, volgens het Rijk. In de tussentijd wordt er gezocht naar creatieve oplossingen.

Minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei en staatssecretaris Chris Jansen van Openbaar Vervoer en Milieu sluiten daarom vandaag een 'netcongestiedeal' met de openbaar vervoerssector. Het idee is dat het openbaar vervoer gaat helpen om de druk op het elektriciteitsnet te verminderen.

Efficiënter gebruikmaken van infrastructuur

"Op deze manier kunnen we efficiënter gebruikmaken van de infrastructuur die er al is", legt De Boer uit. "Openbare vervoersbedrijven maken gebruik van hun eigen elektriciteitsnetten. Op sommige momenten zijn die kabels hard nodig, bijvoorbeeld in de ochtend- en avondspits", legt ze uit.

"Maar wanneer er minder openbaar vervoer rijdt, kunnen de kabels gebruikt worden om auto's of elektrische bussen op te laden. Hier hoef je dus geen extra kabels voor in de grond te leggen."

Idee op een bierviltje

Het Rotterdamse ov-bedrijf RET is al volop bezig met duurzaam gebruik van energie. "Naast het delen van ons stroomnet, hebben we nu ook een batterij in de buurt van de Erasmusbrug geplaatst", vertelt technicus Leo Vliegenthart van de RET.

"5 jaar geleden heb ik het idee op een bierviltje geschreven. Het woord 'netcongestie' bestond toen nog niet eens."

Batterij die werkt als powerbank

"Op het moment dat er een tram voorbij rijdt, en die remt, dan levert die tram energie terug aan de batterij. De batterij wordt op deze manier continu opgeladen en werkt kostenefficiënt", legt Vliegenthart uit. "De batterij fungeert als powerbank."

De opgeslagen stroom kan weer gebruikt worden om andere voertuigen op te laden. "Op deze manier proberen wij de 'file' op het stroomnet te omzeilen en dragen wij 20 tot 25 procent bij aan de laadsector van Rotterdam."

Alleen geschikt voor kleine hoeveelheden

Maar ondanks de voordelen van zo'n batterij blijft energieanalist De Boer sceptisch. "Batterijen zijn zeker functioneel", zegt ze. "Maar ze nemen ook veel ruimte in."

"Bovendien zijn batterijen alleen geschikt om kleine hoeveelheden energie voor korte tijd op te slaan", vervolgt ze. "Helaas kunnen we de overtollige zonnestroom van de zomer niet bewaren tot aan de winter."

Klein deel van de oplossing

Volgens De Boer is het getekende convenant tussen het Rijk en de ov-sector niet de hele oplossing voor netcongestie. "We moeten niet verwachten dat we hierdoor uit de problemen zijn. Het is ook nodig om de netten te verzwaren, maar dit kost veel tijd en geld."

"Slimmer gebruikmaken van de infrastructuur die we hebben, is een 'no-brainer'. Maar het blijft een klein deel van de oplossing."