Zelfs lichte blootstelling aan fijnstof verhoogt risico op hartziekten

Uit nieuw Brits onderzoek blijkt dat ook bij mensen die in lichte mate aan fijnstof worden blootgesteld, de risico’s op hartziekten groter zijn. Dat betekent dat de fijnstofnormen die nu worden gehandhaafd niet voldoende zijn om ons te behoeden voor gezondheidsrisico’s. “Er kan absoluut meer gedaan worden om de hoeveelheid fijnstof in de lucht terug te dringen,” aldus hoogleraar volksgezondheid Lex Burdorf.

Cardiologen van de Londense Queen Mary University publiceerden hun onderzoek in het vooraanstaande Cardiologie-vakblad Circulation. De laatste jaren zijn er al vaker publicaties geweest over de schadelijkheid van fijnstof voor de gezondheid, maar nog niet eerder is aangetoond dat ook bij kleine hoeveelheden fijnstof de gezondheidsschade aanzienlijk is.

De onderzoekers hebben een MRI-scan gemaakt van het hart van 4000 vrijwilligers tussen de 40 en 67 jaar en die naast de fijnstofgegevens gelegd. Daaruit bleek dat voor elke extra microgram fijnstof het hart met ongeveer een honderdste van zijn oorspronkelijke afmetingen vergroot. Een vergroot hart is volgens de onderzoekers vergelijkbaar met andere risico’s op hartfalen, zoals een hoge bloeddruk.

'We worden zoet gehouden met lapmaatregelen'

De uitkomsten alarmeren Anke Griffioen. Zij is al 12 jaar actief om de lucht in haar straat, de ’s Gravendijkwal in Rotterdam, schoner te krijgen. Ze vindt dat het vele verkeer dat via haar straat de stad doorkruist, omgeleid moet worden en dat de straat een compleet andere inrichting moet krijgen. Een brede fietsstraat bijvoorbeeld, of er moet een tunnel komen.

Tot nu toe heeft ze de handen er nog niet voor op elkaar gekregen in de Rotterdamse politiek. “Het college houdt ons zoet met lapmaatregelen als een beetje extra groen in de berm of geen vrachtwagens meer in de straat. Een milieuzone die door een nieuw college weer wordt afgeschaft”, aldus Griffioen.

Advies Gezondheidsraad

In Januari bracht de Nederlandse Gezondheidsraad al een advies uit aan de Nederlandse overheid om de hoeveelheid fijnstof in de lucht nog verder terug te dringen. Sinds de jaren ’80 is er in Nederland een dalende trend te zien, waardoor Nederland nu bijna overal op de Europese normen zit. Volgens de Gezondheidsraad betekent dit echter niet dat de risico’s voor de volksgezondheid verholpen zijn. De raad adviseert om toe te werken naar de normen van de Wereldgezondheidsraad die nog de helft lager liggen.

Lex Burdorf, professor volksgezondheid aan de Erasmus Universiteit, was betrokken bij het opstellen aan het advies aan de overheid. Volgens hem doet de landelijke overheid nog niet voldoende om de fijnstof terug te dringen. “Er zijn een aantal steden die verder voorop lopen met bijvoorbeeld milieuzones. Het is jammer dat sommige partijen dat nog steeds als pesterij zien, terwijl het hard nodig is voor onze gezondheid,” aldus Burdorf.

De laatste jaren wordt steeds meer duidelijk over de gevolgen van luchtverontreiniging op de gezondheid. Alleen blootstelling aan fijnstof is verantwoordelijk voor zo’n 4% van de ziektelast in Nederland. Na roken is luchtverontreiniging daarmee één van de belangrijkste risicofactoren voor de gezondheid. Daarmee staat het gelijk aan overgewicht en te weinig beweging.