Wil je gelukkig leven? Klop aan bij de overheid!

Steeds meer gemeentes zijn geïnteresseerd in een 'geluksbeleid', met bijvoorbeeld geluksbudgetten en geluksambtenaren. Lokale overheden zouden zich vaker moeten afvragen hoe ze het geluk van burgers kunnen bevorderen, vindt gelukscoördinator Laurens Bijl.

"We willen niet alleen kijken wat de meeste economische groei oplevert, maar ook wat inwoners van onze gemeente gelukkig maakt", zegt gelukscoördinator Laurens Bijl van de gemeente Roerdalen. De taak van Laurens is om inwoners van zes dorpen in het noorden van Limburg gelukkiger te maken. Dat doet hij door met zijn geluksauto op de koffie bij inwoners te gaan.

Inwoners praten mee over beleid

"Het geluksbeleid komt tot stand in samenspraak met de inwoners van Roerdalen", vertelt Laurens Bijl. "Het gaat hier niet om een verre overheid die problemen op moet lossen, maar om een overheid die meedenkt met betrokken inwoners." Laurens heeft het over 'inwoners' in plaats van 'burgers'. Want gelijkwaardigheid tussen overheidswerker en particulier vindt hij belangrijk. 

Die gelijkwaardige positie tussen burgers en ambtenaren heeft uiteindelijk een voetbalclub gered in de gemeente Roerdalen. Er waren te weinig leden, vond het bestuur. Daarom werd besloten dat twee voetbalclubs in de regio moesten fuseren. Maar voor leden van de verenigingen voelde een fusie alsof het nationale Nederlandse elftal ineens zou moeten samenspelen met Duitsland. Een groep vrijwilligers liet van zich horen en organiseerde een onderhoudsgroep, die uiteindelijk een flinke kostenbesparing voor de club opleverde. Zo konden beide verenigingen blijven bestaan.

Zoeken naar de beste oplossing

De betrokken vrijwilligers van de voetbalclubs vormen een mooi succesverhaal. Maar kan je er vanuit gaan dat iedereen zo betrokken is? Bijl geeft toe dat dit een zoektocht is: "Het is experimenteren en proberen, waar willen mensen wel betrokken zijn, en waar niet."

Voor de 'geluksaanpak' van de gelukscoördinator is veel animo. Twaalf gemeentes houden zich bezig met geluksbeleid of een soortgelijke beweging onder een andere naam. Regelmatig ontvangt Bijl vertegenwoordigers van gemeentes die zoeken naar een vergelijkbare invulling voor hun beleid. Toch zullen die gemeentes zelf aan de slag moeten. Want het is geen knip-en-plakwerk. "Het wiel hoeft niet helemaal zelf uitgevonden te worden. Maar wat inwoners in Roerdalen gelukkig maakt is vast weer heel anders dan het geluk van mensen in Rotterdam."

De overheid en geluk: een rare combinatie?

Maar waarom zou de overheid zich met ons geluk bemoeien? De directeur van het Erasmus Happiness Economics Research Organisation, Guy van Liemt, is het antwoord eenvoudig. "Voor ons geluk is de overheid cruciaal, want de overheid bepaalt de kwaliteit van onze leefomstandigheden." 

Uit een van de onderzoeken die Van Liemt heeft gedaan blijkt dat de kwaliteit van de overheid een belangrijke factor is in het geluk dat mensen ervaren. Toch hoeft er wat hem betreft niet een totaal nieuwe overheid te komen. Bestuursorganen moeten hun focus wat minder langs de economische meetlat leggen, maar ook kijken naar de impact van besluiten op andere niveaus. "Als je werkloos raakt heeft dat niet alleen een impact op je inkomen maar ook op je zelfbeeld", legt directeur Van Liemt uit. "Hoe zorg je ervoor dat iemand naast inkomen ook een beter zelfbeeld krijgt? Dat is iets waar de overheid zich mee bezig zou kunnen houden."

Nederland loopt achter in de gelukspolitiek

Aan de gelukswetenschap wordt gehoor gegeven. In de Tweede Kamer is in 2016 op verzoek van het kabinet een commissie van welbevingen opgesteld. Die commissie concludeerde dat het CBS de brede welvaart moet monitoren. Dat gebeurt sinds mei dit jaar.

Nederland is vrij laat met de gelukspolitiek. In andere landen houden overheden zich al langer bezig met het geluk van inwoners. Zo heeft India een geluksministerie en meet de Engelse overheid sinds 2010 de vooruitgang van het land aan de hand van de levenskwaliteit.