Onderzoek van EenVandaag onder ruim 24.000 leden van het Opiniepanel wijst uit dat de woningmarkt op dit moment nog steeds hét belangrijkste thema is onder kiezers. Daarna volgen, op enige afstand, immigratie en gezondheidszorg. Waar die thema's vlak voor de Tweede Kamerverkiezingen in 2023 ongeveer even belangrijk waren, geven kiezers nu duidelijk de meeste prioriteit aan wonen. En juist bij dit onderwerp lijkt er nog veel te winnen: nog steeds weet geen partij het thema duidelijk aan zich te binden.

Woningmarkt: probleem voor iedereen

Dat er wel degelijk snel iets moet gebeuren op de woningmarkt, daar zijn deelnemers van álle kiezersgroepen het over eens. In totaal ziet ruim de helft (56 procent) het als prioriteit, en bij elke partijvoorkeur komt het thema hoog, zo niet bovenaan, terug op het lijstje. Iets wat in mindere mate ook geldt voor de gezondheidszorg, dat voor 39 procent een aandachtspunt is.

Volgens verschillende deelnemers heeft geen enkele partij op dit moment een 'concrete' of 'geloofwaardige' oplossing voor het gedoe op de huizenmarkt paraat. "Wonen is een probleem voor iedereen, maar de oplossing is niet voor alle groepen hetzelfde", merkt een panellid op. Waar sommige deelnemers het woningtekort linken aan migratie, wijzen anderen op de 'onwil' om de woningbouw te stimuleren door de stikstofuitstoot op andere gebieden te verminderen.

Geen 'woonpartij'

Hoewel de woningmarkt al langere tijd belangrijk is voor kiezers, heeft net als bijna 2 jaar geleden nog geen enkele partij het thema echt naar zich toe getrokken. Bij de vraag aan welke partij deelnemers het eerste denken bij dit onderwerp, moet een vijfde (20 procent) het antwoord schuldig blijven. Daarna kiezen deelnemers het vaakst een van de twee partijen die het laatst een minister voor deze post leverden: BBB (15 procent) of het CDA (12 procent).

Een van de partijen die tijdens deze campagne groot in willen zetten op de woningmarkt is D66. In april presenteerde partijleider Rob Jetten al een plan om de woningbouw te bevorderen, onder andere door tien nieuwe steden te bouwen. Vooralsnog heeft dat nog niet bijgedragen aan het imago van een 'woonpartij': slechts 5 procent van de deelnemers denkt het eerst aan D66 als het om wonen gaat.

Immigratie: minder prioriteit voor PVV-thema

Ook het thema immigratie staat nog steeds hoog op het lijstje van kiezers, al wordt het onderwerp sinds eind vorig jaar steeds minder belangrijk ervaren. Hoewel dat belang weer even steeg vlak na de kabinetsval, nam dat een paar weken later weer iets af, naar nu 42 procent. Ongeveer anderhalf jaar geleden vond 53 procent immigratie nog een belangrijk thema.

De PVV is nog altijd duidelijk de 'issue owner' van immigratie: 62 procent associeert die partij het eerste met dat onderwerp. Veel van de eigen kiezers zien partijleider Wilders als 'de enige die echt iets aan migratie wil doen', maar vanuit andere kiezersgroepen en afgehaakte PVV-stemmers klinkt ook kritiek. "Het is weliswaar hun hoofdthema, maar toen ze de kans hadden, bakte de PVV er niets van", vindt een CDA-kiezer.

Defensie: Brekelmans goed zichtbaar

In tegenstelling tot immigratie, is het thema defensie voor kiezers juist belangrijker geworden ten opzichte van de vorige verkiezingen (van 12 naar 26 procent). Wel zit daar een redelijk verschil in tussen kiezersgroepen. Bij de twee grootste kiezersgroepen, PVV en GroenLinks-PvdA, staat het onderwerp relatief laag op het lijstje. Kiezers van onder andere VVD (53 procent), D66 (42 procent) en CDA (43 procent) hechten er aanzienlijk meer waarde aan.

Kiezers zijn duidelijk welke partij volgens hen bij defensie 'hoort': volgens ruim de helft (55 procent) is dat de VVD. Vanuit verschillende kiezersgroepen klinkt waardering voor Ruben Brekelmans, die het volgens hen 'goed doet' en 'erg zichtbaar' is als VVD-minister. Ook noemen veel mensen Mark Rutte, die volgens sommigen nog 'best een vinger in de pap' zou hebben als oud-partijleider en huidig secretaris-generaal van de NAVO.