Wie zijn de 'Oath Keepers' die nu voor de rechter staan voor de Capitool-bestorming? En 4 andere vragen over deze 'hoofdverdachten'

Deze week is de rechtszaak begonnen tegen de zogenoemde Oath Keepers over hun rol in de opstand in het Capitool op 6 januari 2021. Ze worden verdacht van samenzwering tegen de staat. Amerika-verslaggever Tom van 't Einde beantwoordt 5 vragen over de zaak.

1. Wie zijn de mensen die zichzelf de Oath Keepers noemen?

"Het gaat om een extreemrechtse burgermilitie die vooral bestaat uit oud-militairen met een diep wantrouwen tegen de overheid. De groep is in 2009 opgericht door Stewart Rhodes. Omdat hij meestal met een ooglapje rondloopt, is het een markante verschijning. Dat ooglapje heeft hij overgehouden aan een ongeluk waarbij zijn pistool viel en hij zijn eigen oog er per ongeluk uitschoot."

"De Oath Keepers vinden het hun plicht om de Amerikaanse grondwet te beschermen. Het recht op wapens is heilig voor ze en ze komen gevraagd en ongevraagd opdagen om 'bijstand' te bieden."

"In 2014 zorgden ze voor veel ophef door zwaarbewapend op te dagen bij de rechtszaak tegen de agent die de zwarte Michael Brown in Missouri doodschoot. Na de verkiezingsnederlaag van Donald Trump in 2020 sloten ze zich aan bij de grote groep Amerikanen die ervan overtuigd is dat er gefraudeerd is met de verkiezingsuitslag."

2. Waarom waren juist zij zo belangrijk bij de bestorming?

"Ze worden door de Amerikaanse justitie gezien als de architecten achter de bestorming van het Capitool. Samen met andere milities als de Proud Boys hebben ze maanden voorbereidingen getroffen om het heft in eigen hand te kunnen nemen."

"Zo heeft het OM bewijs gevonden voor geheime ontmoetingen in een ondergrondse parkeergarage. Ook hadden ze tijdens de bestorming uitgebreid radiocontact met elkaar en werd er gebruik gemaakt van militaire tactische strategieën om binnen te komen."

"Maar nog opvallender: zwaarbewapende leden van de groep bevonden zich tijdens de opstand op een paar kilometer afstand van het Capitool om met zware wapens hoofdstad Washington D.C. binnen te trekken. De Oath Keepers zijn daarnaast een inspiratiebron voor veel andere Amerikanen die overal in het land lokale milities beginnen."

3. Wat voor straffen hangt ze boven het hoofd?

"Er zijn al honderden mensen aangeklaagd voor de bestorming. Meest bekend is de gehoornde 'Sjamaan' die halfnaakt met een bontmuts op binnen wist te komen. Hij heeft wel celstraf gekregen. De straffen voor anderen lopen uiteen van kleine werkstraffen tot celstraffen van 7 jaar."

"Dat is niets vergeleken bij wat de Oath Keepers boven het hoofd hangt. De aanklacht van de openbaar aanklager is samenzwering tegen de staat. Als het OM dat kan bewijzen kunnen de hoofdverdachten tot 20 jaar achter de tralies verdwijnen."

4. Hoe zit het met de hoorzittingen over de bestorming?

"Tegelijkertijd met deze strafzaak is ook het Amerikaanse Congres nog steeds bezig met haar eigen onderzoek. Er zijn voor de zomer 8 publieke hoorzittingen geweest die live werden uitgezonden op televisie. Miljoenen Amerikanen hebben dat toen op de voet gevolgd."

"Het is de bedoeling dat de parlementaire onderzoekscommissie het onderzoek dit najaar afrondt. De laatste hoorzitting stond oorspronkelijk voor vorige week woensdag gepland, maar kon niet doorgaan vanwege orkaan Ian. Een nieuwe datum is er nog niet, maar de hoorzitting zal wel nog plaatsvinden voor de tussentijdse verkiezingen op 8 november."

5. Kan dit ook gevolgen hebben voor oud-president Trump?

"De Amerikaanse justitie is huiverig om Trump te vervolgen. Er is nog nooit een president vervolgd en juist nu het land zo diep verdeeld is, ligt het nog eens extra gevoelig. Het is duidelijk dat hij als president een rol heeft gespeeld bij de bestorming van het Capitool."

"Maar wil je hem vervolgen, dan moet het OM onomstotelijk kunnen bewijzen dat Trump wist dat er niet gefraudeerd is met de verkiezingsuitslag. Kan hij aannemelijk maken dat hij echt geloofde dat er gefraudeerd is, dan zijn zijn acties te rechtvaardigen en wordt het heel erg moeilijk om de zaak juridisch rond te krijgen."