Jeuk, huiduitslag en irritatie aan de ogen. Vorige zomer domineerde de eikenprocessierups. Om een situatie als vorig jaar te voorkomen, wordt nu van alles geprobeerd om hem te bestrijden. Maar het ei van Columbus is nog niet gevonden.

Het nieuwste op het gebied van de bestrijding van de rups? De plakstrip. Maar die plakstrip vangt helaas niet alleen de eikenprocessierups, maar ook andere dieren. Zo werden foto's van een dode vleermuis en angstige specht op een plakstrip de afgelopen weken veel gedeeld op sociale media.

Plakstrips maken het erger

Volgens insectendeskundige Silvia Hellingman is deze plakstrip zeker niet de oplossing. "Plakstrips en folie maken het alleen maar erger. Voor de vogels en vleermuizen, maar ook voor de mens."

"Als de leider van een processie rupsen vast komt te zitten in zo'n strip, raken de andere rupsen gespannen. Normaal klitten ze allemaal bij elkaar: neus aan kont. Maar als de leider, die altijd voorop loopt, in de lijm vast komt te zitten, raakt de rest in paniek. Om hun leider te verdedigen, schieten ze dan extra brandharen af. Dus ze worden er voor de mens alleen maar gevaarlijker van", legt Hellingman uit.

Bron: EenVandaag

Vogeljongen verhongeren

Ook Kars Veling van de Vlinderstichting ziet de plakstrips liever verdwijnen. "Eikenprocessierupsen vang je niet met de plakstrips en folie, want die rupsen blijven hoog in de boom. Maar alle andere dieren vang je wél. Er wordt zo een enorme hap uit de biodiversiteit genomen. Al die insecten zijn namelijk voedsel voor vogels, die nu hun nestjes hebben. Als die jonkies verhongeren, neemt de vogelpopulatie af. En dan krijgen wij als mens over een paar jaar weer last van een ander plaaginsect."

Dus de plaktrips kunnen wat deze experts betreft de deur uit. Wat heb je dan nog meer? Meer dan de helft van de gemeenten gebruikt spuitkanonnen met het middel Xentari. Maar ook dat baart Veling grote zorgen.

Insecten

"Dat middel is dan wel 'biologisch', maar biologisch is niet altijd gezond," legt Veling uit. "Op een eik leven wel 250 verschillende insectensoorten, die sterven ook allemaal door het middel. En de natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups gaan er ook aan dood, zoals mieren en wantsen."

Hellingman, die werkzaam is bij het Kenniscentrum Eikenprocessierups, is minder kritisch op het veelgebruikte Xentari, en ziet dat het op sommige plaatsen juist wel kan helpen. "Je moet Xentari ook niet in een bos te spuiten, zoals nu gebeurt, maar heel gericht in woonwijken waar we niet alleen op de vogels kunnen vertrouwen."

Nestkastjes

En die vogels kunnen nog wel een flinke duit in het zakje doen als het om de bestrijding van de eikenprocessierupsen gaat. Hellingman heeft in haar dorp Wapserveen al veel succes met het verminderen van het aantal nesten van de eikenprocessierups, onder andere door de inzet van vogels en insecten.

"We hebben planten gezaaid die sluipwespen en sluipvliegen aantrekken. Dat zijn natuurlijke vijanden van de rups. En we hebben overal nestkastjes opgehangen. Met groot succes, want we hebben hier nu 80 procent minder eikenprocessierupsen."

Rupsenval

Ook is Hellingman bezig met een heuse rupsenval. De val wordt door de producent aangewezen als dé oplossing voor het probleem. Het is een laagje potgrond in een zak aan een eik, die de rupsen de zak in moet lokken. Maar tot nu toe heeft Hellingman nog geen eikenprocessierups gevangen. "Wel veel roofkevers en andere rupsen. Elke morgen ga ik langs de zakken om die dieren weer vrij te laten."

Er bestaan dus ontzettend veel verschillende methoden om de eikenprocessierups te bestrijden, maar geen van deze lijkt echt dé ideale manier. Wat we nog wel kunnen doen? Minder eiken planten, zegt Hellingman. "Drenthe heeft de hoogste eikendichtheid van Europa. Waarom niet iets meer naaldbomen en minder loof?"

In optocht de boom uit

Daarnaast hebben mensen zelf ook een verantwoordelijkheid, vindt Kars Veling van de Vlinderstichting. "Zie je een rood-wit lintje om een stam, loop er dan met een boog omheen. Is dat op die plek onmogelijk? Dan kan de gemeente de nesten wegzuigen met een stofzuiger. Zo pak je niet de andere insecten."

Verder pleit de Vlinderstichting voor meer onderzoek. "Er is bijvoorbeeld ontdekt dat je met feromonen een spoorvolgstof kunt maken," zegt Veling. "De rupsen volgen elkaar dan in een optocht de boom uit. Het is jammer dat daar nooit iets mee is gedaan."

De druk van China op Taiwan wordt steeds groter. Met grootschalige militaire oefeningen rondom het eiland groeit de vrees voor een invasie. Gaat China nu echt proberen Taiwan zich opnieuw toe te eigenen? "Dit moeten we zien als het nieuwe normaal."

'Eenheid van kabinetsbeleid': voor en tijdens het Kamerdebat over de lintjesaffaire gaat het er veel over. Meerdere politici vinden dat minister Marjolein Faber aan deze eenheid morrelt. Maar wat betekent het precies? "Ze moeten met één mond spreken."

Afgelopen weekend werd duidelijk dat minister Marjolein Faber van de Asiel en Migratie weigert te tekenen voor koninklijke onderscheidingen voor vrijwilligers die zich hebben ingezet voor vluchtelingen en asielzoekers. Als oplossing zullen premier Dick Schoof en minister van Binnenlandse Zaken Judith Uitermark hun handtekening zetten. Maar volgens critici staat de 'eenheid van kabinetsbeleid' hierdoor op het spel.

Met één mond spreken

Het kabinet moet met één mond spreken, legt politiek commentator Joost Vullings uit. Dat is volgens hem een van de kernwaarden van het Nederlands staatsbestel. "Je moet het eigenlijk zo voor je zien: je mag als minister best je eigen mening hebben, maar die bespreek je dan alleen in de ministerraad met alle ministers achter gesloten deuren."

"Maar als er dan uiteindelijk een besluit wordt genomen, dan sta je daar met z'n allen achter en draag je dat ook uit", gaat hij verder. "Want anders heb je als kabinet natuurlijk buitengewoon weinig gezag als vervolgens iedere minister alsnog zijn eigen mening gaat geven. En dat is dus hier het geval."

Niet de eerste keer

Toch is het niet voor het eerst dat een minister uitspreekt dat hij of zij het niet eens is met de rest van het kabinet. Zo keerde Mona Keijzer, toen nog staatssecretaris van Economische Zaken, zich in 2021 tegen een in de ministerraad genomen besluit over het coronatoegangsbewijs. Zij stapte uiteindelijk niet zelf op, maar werd ontslagen door toenmalig premier Mark Rutte: een uitzonderlijk besluit.

Het Kamerdebat vandaag gaat dan ook niet alleen om een eventueel excuses van minister Faber, maar ook om leiderschap van premier Schoof, vertelt Vullings. "Het is de bedoeling dat hij tegen zijn minister zegt: 'Luister, wij willen dat deze lintjes worden uitgedeeld aan die mensen. En we willen ook dat iedereen dat uitdraagt en er niet één iemand zegt het er niet mee eens te zijn.'"

'Kabinet is als voetbalteam'

Partijleider Mirjam Bikker van de ChristenUnie vergelijkt het kabinet met een voetbalteam. "Als je gaat spelen in verschillende stijlen, wordt het geen wedstrijd. En een belangrijke regel is: het kabinet regeert, en gaat als het goed is aan de slag met wetsvoorstellen, en de Kamer controleert."

"Maar als de ene minister zegt 'ik vind het een goede wet' en de andere 'ik vind het een slechte wet', dan kan de Kamer dat niet meer controleren", benadrukt ze over het belang van 'eenheid van kabinetsbeleid'. "Wat je persoonlijk op een verjaardag vindt, is tot daaraan toe. Maar als minister spreek je dezelfde woorden als je collega's, want je bent het met elkaar eens."

'Niet alleen excuses, ook tekenen'

Ook GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans is niet te spreken over de huidige situatie. Volgens hem is eenheid juist nu nodig. "Kijk eens in wat voor tijd we leven: op 2 uur vliegen is er een oorlog gaande, vandaag kondigt Trump handelsmaatregelen aan die Nederland hard kunnen raken", somt hij op. "Dan moet je een eensgezind landsbestuur hebben en dat hebben we niet, ze maken alleen maar ruzie."

Het is volgens hem dan ook belangrijk dat Faber niet alleen haar excuses aanbiedt, maar ook zelf de aanvragen voor de lintjes ondertekent. "Dat moet ze beloven, want dat is dan eenheid van kabinetsbeleid. En dat ze iedere volgende aanvraag - die ongetwijfeld zal komen - ook zal tekenen. Daarmee herstel je het vertrouwen in het decoratiestelsel."

Herhaling voorkomen

Chris Stoffer van de SGP sluit zich hierbij aan en benadrukt hoe belangrijk die eenheid is. "Het is altijd zo geweest en zie in wat voor rommeltje we nu terechtkomen." Daarom vindt hij het ook belangrijk dat premier Schoof uiteindelijk toch aanwezig is bij het Kamerdebat. "Het gaat nu over het hele kabinet", zegt Stoffer. "Hij moet ingrijpen en zorgen dat het niet nog een keer gebeurt."

Ook Vullings ziet dat alle ogen nu op de premier gericht zijn, zegt de politiek commentator tot slot. "Vijf lintjes zijn misschien een kleine kwestie, maar als je nu niet optreedt, dan kan het nog een keer gebeuren."