Weer een zomer vol eikenprocessierupsen? Waarom geen enkele oplossing écht lijkt te werken

Jeuk, huiduitslag en irritatie aan de ogen. Vorige zomer domineerde de eikenprocessierups. Om een situatie als vorig jaar te voorkomen, wordt nu van alles geprobeerd om hem te bestrijden. Maar het ei van Columbus is nog niet gevonden.

Het nieuwste op het gebied van de bestrijding van de rups? De plakstrip. Maar die plakstrip vangt helaas niet alleen de eikenprocessierups, maar ook andere dieren. Zo werden foto's van een dode vleermuis en angstige specht op een plakstrip de afgelopen weken veel gedeeld op sociale media.

Plakstrips maken het erger

Volgens insectendeskundige Silvia Hellingman is deze plakstrip zeker niet de oplossing. "Plakstrips en folie maken het alleen maar erger. Voor de vogels en vleermuizen, maar ook voor de mens."

"Als de leider van een processie rupsen vast komt te zitten in zo'n strip, raken de andere rupsen gespannen. Normaal klitten ze allemaal bij elkaar: neus aan kont. Maar als de leider, die altijd voorop loopt, in de lijm vast komt te zitten, raakt de rest in paniek. Om hun leider te verdedigen, schieten ze dan extra brandharen af. Dus ze worden er voor de mens alleen maar gevaarlijker van", legt Hellingman uit.

Bron: EenVandaag

Vogeljongen verhongeren

Ook Kars Veling van de Vlinderstichting ziet de plakstrips liever verdwijnen. "Eikenprocessierupsen vang je niet met de plakstrips en folie, want die rupsen blijven hoog in de boom. Maar alle andere dieren vang je wél. Er wordt zo een enorme hap uit de biodiversiteit genomen. Al die insecten zijn namelijk voedsel voor vogels, die nu hun nestjes hebben. Als die jonkies verhongeren, neemt de vogelpopulatie af. En dan krijgen wij als mens over een paar jaar weer last van een ander plaaginsect."

Dus de plaktrips kunnen wat deze experts betreft de deur uit. Wat heb je dan nog meer? Meer dan de helft van de gemeenten gebruikt spuitkanonnen met het middel Xentari. Maar ook dat baart Veling grote zorgen.

Insecten

"Dat middel is dan wel 'biologisch', maar biologisch is niet altijd gezond," legt Veling uit. "Op een eik leven wel 250 verschillende insectensoorten, die sterven ook allemaal door het middel. En de natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups gaan er ook aan dood, zoals mieren en wantsen."

Hellingman, die werkzaam is bij het Kenniscentrum Eikenprocessierups, is minder kritisch op het veelgebruikte Xentari, en ziet dat het op sommige plaatsen juist wel kan helpen. "Je moet Xentari ook niet in een bos te spuiten, zoals nu gebeurt, maar heel gericht in woonwijken waar we niet alleen op de vogels kunnen vertrouwen."

Nestkastjes

En die vogels kunnen nog wel een flinke duit in het zakje doen als het om de bestrijding van de eikenprocessierupsen gaat. Hellingman heeft in haar dorp Wapserveen al veel succes met het verminderen van het aantal nesten van de eikenprocessierups, onder andere door de inzet van vogels en insecten.

"We hebben planten gezaaid die sluipwespen en sluipvliegen aantrekken. Dat zijn natuurlijke vijanden van de rups. En we hebben overal nestkastjes opgehangen. Met groot succes, want we hebben hier nu 80 procent minder eikenprocessierupsen."

Rupsenval

Ook is Hellingman bezig met een heuse rupsenval. De val wordt door de producent aangewezen als dé oplossing voor het probleem. Het is een laagje potgrond in een zak aan een eik, die de rupsen de zak in moet lokken. Maar tot nu toe heeft Hellingman nog geen eikenprocessierups gevangen. "Wel veel roofkevers en andere rupsen. Elke morgen ga ik langs de zakken om die dieren weer vrij te laten."

Er bestaan dus ontzettend veel verschillende methoden om de eikenprocessierups te bestrijden, maar geen van deze lijkt echt dé ideale manier. Wat we nog wel kunnen doen? Minder eiken planten, zegt Hellingman. "Drenthe heeft de hoogste eikendichtheid van Europa. Waarom niet iets meer naaldbomen en minder loof?"

In optocht de boom uit

Daarnaast hebben mensen zelf ook een verantwoordelijkheid, vindt Kars Veling van de Vlinderstichting. "Zie je een rood-wit lintje om een stam, loop er dan met een boog omheen. Is dat op die plek onmogelijk? Dan kan de gemeente de nesten wegzuigen met een stofzuiger. Zo pak je niet de andere insecten."

Verder pleit de Vlinderstichting voor meer onderzoek. "Er is bijvoorbeeld ontdekt dat je met feromonen een spoorvolgstof kunt maken," zegt Veling. "De rupsen volgen elkaar dan in een optocht de boom uit. Het is jammer dat daar nooit iets mee is gedaan."