Het zal je maar gebeuren: dat je, zonder dat je het weet, een prijs wint in de loterij en je die nooit claimt. Zulke prijswinnaars zijn er elk jaar. Wat gebeurt er eigenlijk met die overgebleven prijzen en hoeveel prijzen blijven er jaarlijks liggen?

Prijswinnaars van de Oudejaarsloterij van vorig jaar, kunnen hun prijs nog ongeveer een week ophalen. Om middernacht op 31 december 2019 is hun kans voorbij. Om bij de zogenaamde 'weesprijzen' een winnaar te vinden, worden elk jaar complete zoektochten opgestart. Toch blijven er prijzen liggen die nooit worden opgehaald.

Hele auto's en halve auto's

"Op dit moment gaat het alleen om hele auto's en twee halve auto's die nog niet zijn opgehaald", vertelt Sander van de Vooren van de Nederlandse Loterij. Halve auto's? Ja, want mensen met een half Oudejaarslot krijgen ook maar de helft van de waarde van de auto die ze winnen.

Op de vraag waarom mensen die auto's niet ophalen zou Van de Vooren heel graag antwoord willen. "Dat vragen we ook altijd meteen als eerste zodra we een prijswinnaar vinden." Van de Vooren kreeg ooit antwoord van iemand uit Vlissingen. "Hij vertelde dat hij zo in de veronderstelling was dat hij nooit iets zou winnen, dat hij het ook niet geloofde toen hij wél had gewonnen. Hij was vol ongeloof en haalde zijn prijs dan ook niet op."

Spectaculaire zoektocht

Naar de prijswinnaars die nu nog hun auto's moeten ophalen wordt een zoektocht gestart. "Dat doen we samen met de winkels in het land. We weten waar de winnende loten zijn verkocht en samen met de winkeliers vragen we dan aandacht, in de hoop dat mensen toch nog eens in die ene verdwaalde keukenla op zoek gaan."

Van de Vooren wil de prijswinnaars iedere keer graag vinden. "Voor ons is het net zo spannend als voor iedereen", zegt hij. "We krijgen dan een telefoontje binnen bij onze klantenservice en dan nodigen we de mensen uit in onze prijswinnaarskamer. En dan het lot eerst controleren, natuurlijk."

Wat er gebeurt als prijzen niet worden opgehaald

En als de prijzen echt niet meer worden opgehaald? "Dan gaat het geld van de waarde van de auto's terug naar de Nederlandse Loterijen, waar ook de Staatsloterij onderdeel van is. Dat kunnen we dan weer terugstoppen in de sport, de 18 goede doelen en in de samenleving. Dat doen we via het ministerie van Financiën. Daarmee zeggen we eigenlijk: 'Zo heeft iedereen er nog iets aan.'"

Dus, heb je nog ergens een verdwaalt lot liggen van de afgelopen eindejaarstrekking? Zoek hem snel op, want je hebt nog minder dan een week om die (halve) auto op te halen. Zoals Sander van de Vooren het zegt: "Het is zonde om welke prijs dan ook te laten liggen."

Steeds meer gemeenten bouwen ze: speciale containerwoningen voor huurders die overal overlast veroorzaken. Maar buurtbewoners komen hier volop tegen in protest. "We weten niet wat deze mensen op hun kerfstok hebben."

Het is een wat afgelegen plek, aan de rand van Hilversum Zuid. Gelegen aan de rand van een industrieterrein staan de zes containerwoningen van Keerpunt Zuid: speciale woningen voor daklozen met een drank- of drugsverslaving. Het gaat om mensen die op straat kwamen te staan, omdat ze in hun huurwoning voortdurend overlast veroorzaakten in de buurt.

'Het is een fijne plek'

Dit geldt ook voor Hennie. Jarenlang ging ze van kliniek naar kliniek en belandde ze uiteindelijk weer op straat. 9 jaar geleden kwam ze hier wonen.

Hennie: "Het is een fijne plek. Er komen ook geen mensen meer langs. Die heb ik er allemaal uitgeflikkerd. Als je niemand binnen laat, is het een hele fijne plek."

Bewoners mogen drinken en gebruiken

Een poging om van de drank en drugs af te komen, doet Hennie niet meer, vertelt ze terwijl ze een slokje bier neemt. "Ik lig een beetje op de bank. Ik drink en gebruik ook af en toe. Maar soms ook een paar dagen niet. Ik doe wat ik wil."

En dat is precies de kern van wat dit project volgens initiatiefnemer Harrie Koeleman - manager van Kwintes - tot een succes maakt. "De bewoners mogen hier gewoon de hele dag drinken en gebruiken. Hiervoor gingen ze steeds de afkickkliniek in en uit. En hier mag je gewoon zijn wie je bent. Verslaving is een ernstige ziekte en we accepteren dat ze drinken en gebruiken. En dan zie je dat er een soort rust ontstaat bij deze bewoners."

Regel: geen overlast veroorzaken

De bewoners moeten zich wel aan een paar basisregels houden. Ze moeten accepteren dat ze onder bewindvoering worden geplaatst, en ze moeten een paar uur begeleiding per week accepteren.

En tot slot het belangrijkste: ze mogen geen overlast in de buurt veroorzaken. En daar is Koeleman heel streng op: "Deze afspraken zijn heel duidelijk, en die worden er ook echt in geramd. Je krijgt deze kans, maar dan moet je je wel aan de voorwaarden houden. En dat blijkt goed te werken. De bewoners zien dit ook echt als een laatste kans, want ze zijn overal uitgegooid. Dus ze weten waar ze het voor doen."

Onrust en protest

Uit een inventarisatie van EenVandaag blijkt dat steeds meer gemeenten heil zien in deze onorthodoxe aanpak. In tientallen gemeenten zijn ze bezig met plannen om dit soort speciale container-woningen voor overlastgevers uit de grond te stampen.

Maar alleen de aankondiging van deze speciale woningen, leidt in bijna iedere gemeente al tot onrust en protest onder buurtbewoners.

'Hoe gevaarlijk zijn deze mensen?'

Zo ook in Amersfoort. Het gemeentebestuur heeft besloten dat in de wijk Vathorst ook containers moeten komen voor overlastgevende huurders. Iets waar de buurt volgens Jacco de Feijter, voorzitter van de bewonersvereniging Belang van Vathorst, bepaald niet blij mee is.

De Feijter: "Het zijn mensen die veel drinken en gebruiken. Die soms verzamelwoede hebben. Het is niet zo dat wij als buurt vinden dat deze mensen geen woning moeten krijgen, maar er wonen hier veel gezinnen met jonge kinderen. En om wat voor mensen gaat het eigenlijk? Zitten er ook bewoners tussen die gevaarlijk kunnen zijn? We krijgen amper informatie van de gemeente hierover. En daardoor ontstaat onrust."

Geen duidelijke communicatie

Wat de Feijter ook stoort is dat gemeente vanaf het begin in zijn ogen niet eerlijk hierover heeft gecommuniceerd. "We kregen in eerste instantie een brief van de gemeente. Daarin stond dat het om mensen gaat die rust nodig hebben en ruimte. Dan denk je in eerste instantie: dat klinkt goed en dat is een nobel streven."

Hij gaat verder: "Maar dan blijkt het om huurders te gaan die in hun eigen buurt vanwege overlast niet meer te handhaven waren. Dan wordt het wel een totaal ander plaatje."

'Laat je niet afschrikken'

Koeleman - die veel gemeenten adviseert op dit terrein - erkent dat het heel belangrijk is dat gemeenten open en eerlijk communiceren met burgers. En dat het ook 'moed en lef'-bestuurders vergt.

Koeleman: "Je moet er als gemeentebestuur echt voor gaan staan. En alles goed uitleggen. En je krijgt in het begin alles en iedereen over je heen. Maar daar moet je je niet door laten afschrikken, want dan kom je nergens."

Minder overlast

In Hilversum merkte hij dat er ook veel onrust was toen de plannen werden aangekondigd, maar dat dit protest snel verdween.

Koeleman: "Zes van de negen mensen die hier nu wonen op dit terrein, waren goed voor 150 meldingen van overlast bij de politie per jaar. Nu zijn er amper meldingen. Nu is er weinig overlast en dat scheelt een hoop ellende hier in Hilversum. En dat beeld zie ik ook in andere gemeenten."

'Heb eindelijk rust gevonden'

Hij begrijpt de bezorgde buurtbewoners ook, vertelt hij. "Ik snap heel goed dat het spannend is, mensen in je buurt hebben die verslaafd zijn. Die wil je niet in je achtertuin. Maar mijn ervaring is ook dat het weinig problemen in de buurt geeft. Sterker, dat het rustiger wordt in de buurt."

Hennie woont inmiddels al 9 jaar in haar containerwoning en denkt er voorlopig nog niet aan om weg te gaan. Hennie: "Ik heb het fijn hier, samen met mijn hondje. Ik ga hier niet meer weg. Ik heb eindelijk rust gevonden."

Na een urenlang spoedoverleg tussen de coalitiepartijen en premier Dick Schoof gisterenavond, gingen de overleggen vandaag verder. En daarbij worden de ergernissen tussen de partijen steeds groter, ziet ook politiek commentator Joost Vullings.