radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Wat betekent de rechtszaak van Nederland tegen Syrië in het Internationaal Gerechtshof? 'Het zal geen verschil uitmaken voor de burger in Syrië'

Wat betekent de rechtszaak van Nederland tegen Syrië in het Internationaal Gerechtshof? 'Het zal geen verschil uitmaken voor de burger in Syrië'
Het Internationaal Gerechtshof in Den Haag
Bron: ANP

Morgen start Nederland een rechtszaak tegen Syrië bij het Internationaal Gerechtshof, in de hoop een einde te maken aan martelingen van het Syrische volk. Wat dit precies inhoudt bespreken we met hoogleraar internationaal recht André Nollkaemper.

Nederland daagt, samen met Canada, Syrië voor het Internationaal Gerechtshof in Den Haag. Dit omdat het land haar burgers onmenselijk zou hebben behandeld en zou hebben gemarteld. Het is voor het eerst dat Nederland een andere staat voor de rechter sleept zonder er zelf belangen bij te hebben.

1. Wat gebeurt er nou eigenlijk morgen?

Nollkaemper: "Allereerst moet het Hof bevoegd geacht worden en de zaak ontvankelijk verklaard, maar ik verwacht daar geen problemen bij. Syrië heeft het VN-Verdrag tegen foltering ondertekend, maar leeft dit niet na. Daar is genoeg bewijs voor en daarom kan Syrië daarop aangesproken worden."

"Nederland heeft gevraagd om twee procedures: een bodemprocedure en een procedure om voorlopige maatregelen. Bij de bodemprocedure moet er vastgesteld worden of er sprake is van schending van het antifolterverdrag. Schriftelijke stukken en mondelinge verhandelingen worden dan bekeken. Die procedure kan 1 tot 3 jaar duren."

Nederland heeft aangegeven daar niet op te willen wachten en heeft daarom de procedure voor voorlopige maatregelen aangevraagd. "Dat kan allemaal heel snel, in 1 week zelfs. En op basis van de informatie die er nu ligt, zal het Hof het waarschijnlijk achten dat er sprake is van foltering."

In dat geval kan Syrië worden gedwongen per direct maatregelen te nemen en zich, terwijl de bodemprocedure loopt, te onthouden van verdere overtredingen. Nollkaemper: "Morgen wordt gestart met het verzoek van Nederland om op zo'n kort mogelijke termijn een voorlopige maatregel te gelasten tegen Syrië."

Bekijk ook

2. Komt Syrië überhaupt naar Den Haag?

"Je weet pas op de dag zelf of er iemand van Syrië gaat komen. Er moet een agent worden benoemd die voor het land optreedt. Meestal is dat iemand van de ambassade, aangevuld met een team van juristen en externe hoogleraren. En iemand van de Syrische overheid die hiervoor naar Nederland overkomt."

"Eigenlijk zou de hoorzitting over deze voorlopige maatregelen al in juli hebben plaatsgevonden, maar op verzoek van het Syrisch regime is de zaak 3 maanden uitgesteld. Je zou daaruit kunnen afleiden dat Syrië wel in procedure is, ze heeft het niet totaal genegeerd. Ze is wel met het Hof in gesprek gegaan voor een nieuwe datum."

3. En wat als Syrië niet komt opdagen?

"Het is niet ongebruikelijk dat staten niet komen opdagen, maar de procedure gaat in dat geval toch gewoon door. Nederland en Canada zullen hun kant belichten en Syrië heeft dan geen inbreng in die voorlopige maatregel procedure. Het Hof zal vervolgens uitspraak doen, alleen gebaseerd op informatie gegeven door Nederland en Canada. Dat is niet ideaal, maar wel de procedure zoals het gaat."

André Nollkaemper
Bron: EenVandaag
André Nollkaemper

4. Hoe kansrijk is deze zaak?

"Gezien alle feiten die ik ken, denk ik dat de procedure behoorlijk kansrijk is. In een eerdere zaak, België-Senegal, ging het ook over dit antifolterverdrag. Toen heeft het Hof ook bepaald dat België een procedure kon beginnen."

"Uiteindelijk zal het gaan om de bewijzen die worden gevonden tegen Syrië. Maar op grond van alle rapporten die er al liggen over de afgelopen 10 jaar, waar het Hof doorheen zal gaan, acht ik de kans toch heel aanzienlijk dat het Hof op grond van die bewijzen zal vaststellen dat er sprake is van schending van het antifolterverdrag."

5. Wat voor gevolgen zal dat hebben? Komt Assad in de gevangenis terecht?

"Nee, want het gaat hier om een veroordeling van de staat Syrië, niet om gevangenisstraf voor individuen. De staat wordt opgedragen om een aantal maatregelen te nemen. Nederland vraagt om acht verschillende aspecten."

Zo moet er schadevergoeding komen voor de slachtoffers van misdrijven, moeten de folterhandelingen gestopt worden en moet er vanuit Syrië medewerking komen aan strafprocedures van individuele verdachten in Syrië of het buitenland.

"Dat is ook een belangrijk lijntje, omdat er ook procedures gaan lopen tegen individuen in Syrië die zich schuldig hebben gemaakt aan foltering. Die strafprocedures zouden dan ook kunnen gaan plaatsvinden, als Syrië meewerkt aan de overdracht van verdachten."

Bekijk hier te tv-reportage.

6. Maar dat gaat Syrië met een Assad als leider toch nooit doen?

"Het is natuurlijk de vraag of Syrië dat ook zal doen met Assad aan het roer. Het Hof heeft geen politiemacht beschikbaar om dat af te dwingen. We moeten wel realistisch zijn. De werkelijkheid in Syrië zal niet van vandaag op morgen veranderen en het zal geen verschil uitmaken voor de burger in Syrië."

"Maar ik ben eerder van het glas halfvol dan halfleeg: zo'n uitspraak van het Gerechtshof kan dan ook een bouwsteen zijn om de procedures tegenover individuele verdachten te versterken. Er is al veel gezegd over de wandaden van Assad, maar als nu het hoogste juridische orgaan van de VN meldt dat er sprake is van foltering, en dat er een plicht ligt op Syrië om zich van bepaalde praktijken te onthouden, dan is dat een uitspraak die extra gewicht in de schaal legt."

"Om in het totale politieke krachtenveld van staten, die toch elke dag weer hun houding moeten bepalen naar Assad, een uitspraak van de hoogste rechter van de VN te hebben dat Syrië zich niet aan bepaalde plichten houdt, vind ik hoe dan ook een juridische en politiek relevant feit. Bovendien gaat er een voorbeeldfunctie van uit voor andere landen."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Poeptransplantatie om van darmziekte af te komen? Rinneke deed mee aan onderzoek: 'Is niets vies aan'

Poeptransplantatie om van darmziekte af te komen? Rinneke deed mee aan onderzoek: 'Is niets vies aan'
Rinneke onderging een poeptransplantatie om van haar darmziekte af te komen
Bron: EenVandaag

Het klinkt vies: een poeptransplantatie, waarbij je andermans uitwerpselen krijgt toegediend om je ziekte te verhelpen. Toch heeft het veel potentie, denkt Rinneke. Zij lijkt van haar ziekte af. "Kan weer wandelen zonder de bosjes in te hoeven."

Rinneke Kamminga heeft colitis ulcerosa, een chronische ontstekingsziekte van de darm. "Ik heb heel veel moeite om mijn ontlasting op te houden. Als ik aandrang krijg moet ik eigenlijk al op de wc zitten", vertelt ze. Op slechte dagen moet ze meer dan tien keer per dag naar het toilet en ervaart ze allerlei pijnen. Het beheerst haar hele leven.

Fecestransplantatie

Maar er gloort ook hoop, want Rinneke is proefpersoon voor wetenschappelijk onderzoek naar een nieuwe behandelmethode die goed lijkt te werken. Haar ontstekingswaarden zijn enorm gedaald en de stoelgang is genormaliseerd.

Rinneke kreeg 5 maanden geleden een zogenoemde fecestransplantatie in het Amsterdam UMC. Daarbij krijgen patiënten de darmmicrobiota van een gezonde donor toegediend via hun poep.

Bekijk ook

'Je proeft en ruikt het niet'

"Een vriendin had me erover getipt", vertelt Rinneke over het ontdekken van de behandeling. "Ik ben gaan lezen en dacht: nou ja, als die andere medicijnen allemaal niet werken, wil ik dit wel proberen."

Ze vindt er zelf niets vies aan, zegt ze beslist. "Ik ben verpleegkundige, dus ben wel wat gewend. En je proeft het niet en je ruikt het niet."

Nieuwe gezonde ontlasting

"Bij mensen met colitis ulcerosa spoelen we hun eigen ontlasting weg en we geven we ze nieuwe, verse ontlasting van een supergezonde donor", vertelt maag-darm-leverarts Cyriel Ponsioen. Hij leidt het onderzoek TURN2 waar Rinneke aan meedoet.

"In Nederland lijden zo'n 50.000 mensen aan colitis ulcerosa", weet hij. "Deze chronische darmontsteking leidt tot klachten als diarree, krampen, bloedverlies en vermoeidheid. Daardoor kun je ook je werk niet goed meer doen."

De darmziekte van Rinneke werd behandeld met een experimentele poeptransplantatie

Natuurlijke balans

Veel mensen hebben baat bij medicijnen, maar de ontsteking genees je daar niet mee, legt Ponsioen uit. "Wij denken dat als we de natuurlijke balans tussen bacteriën, virussen, schimmels, al die micro-organismen in je darm kunnen herstellen, dat de ziekte dan tot rust kan komen en misschien wel helemaal over is."

10 jaar geleden startte Ponsioen een eerste studie, met veelbelovende resultaten. Van de 25 behandelde patiënten leken er zes genezen. Maar deze resultaten waren niet wetenschappelijk significant.

Vervolgonderzoek

Er kon niet met zekerheid worden gezegd dat de verbetering door de poeptransplantatie kwam en niet door toeval. Daarom kwam er een vervolgonderzoek, waar Rinneke aan meedoet. Deze studie is 'dubbelblind': er is een groep die echt de poeptransplantatie krijgt, en een placebo-groep.

Rinneke vermoedt dat ze in de eerste groep zit. "Na de eerste behandeling hielp het al een beetje en hoefde ik minder vaak naar het toilet. Na de vierde ging het nog veel beter."

Bekijk ook

Hoge verwachtingen

Ponsioen verwacht veel van zijn onderzoek. "Het onderzoeksteam kan binnenkort de resultaten gaan analyseren. Wij hopen dat ongeveer 40 procent van de mensen die we behandelen blijvend goed op de poeptransplantatie reageert."

Hij benadrukt dat de TURN2 studie vol zit en patiënten zich dus niet meer kunnen aanmelden. Uiteindelijk hoopt Ponsioen zoveel kennis op te doen dat hij straks precies weet welke bacteriën gunstig zijn en bijdragen aan een gezond microbioom in de darmen.

Therapie in pilvorm

"Dat wil zeggen dat je naar het laboratorium gaat en heel erg goed gaat kijken om welke bacteriën het gaat, om welke virussen en om welke schimmels, zodat je weet welke je moet terugbrengen."

Met die kennis hoopt Ponsioen uiteindelijk een therapie te ontwikkelen die mogelijk in de toekomst in pilvorm beschikbaar kan worden. "Dan hoef je tenminste niet meer opgeloste ontlasting via een slangetje naar binnen te brengen", zegt hij tot slot.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom Israël juist nu meer militairen naar de Westelijke Jordaanoever stuurt

Israël treedt steeds harder op in de Westelijke Jordaanoever. Volgens de Israëlische defensie-minister gaat het om een 'langdurige operatie'. En dat veroorzaakt niet alleen spanningen daar, maar vergroot ook de druk op het staakt-het-vuren in Gaza.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant