Wacht Groningen hetzelfde lot als de Limburgse mijnstreek?

Groot nieuws voor Groningen: de gaskraan gaat vóór 2030 definitief dicht. Het risico op aardbevingen in Groningen is te groot geworden, aldus premier Rutte. Dat doet denken aan het delven van die andere grondstof: kolen. In 1965 kondigde Joop den Uyl, minister van Economische Zaken, aan de mijnen in Limburg te sluiten. Dat had een enorme impact op het gebied. Gaat Groningen hetzelfde doormaken?

De mijnen zorgden voor veel Limburgers voor veel werk, dat met de sluiting volledig wegviel. Wiel Kusters is zoon van een Limburgse mijnbouwersfamilie en schreef er het boek 'In en onder ons dorp' over. Hij zag de gevolgen van dichtbij: "Duizenden mannen werkten ondergronds in het mijnbedrijf. De sluiting zorgde voor sociale en economische ontreddering."

Verband tussen mijnen en gaswinning Groningen

Wat opvallend is, is dat er een direct verband bestaat tussen de Groningse gaswinning en het sluiten van de mijnen, vertelt Kusters. "Van de onrendabele kolen gingen we afzien, want we hadden nu gas." Van de mijnen in Limburg verplaatste onze energievoorziening zich dus naar Groningen. "Nu doet zich het merkwaardige feit voor dat we meemaken dat de gaswinning stopt."

Kusters verwacht dat het einde van de gaswinning niet dezelfde enorme gevolgen zal hebben. "Er is een groot verschil met Groningen. De mijnsluiting in Limburg is een enorme klap geweest, met enorme aantallen werklozen tot gevolg." Veel minder mensen werken in de gaswinning, aldus Kusters.

Limburg herstelt nog steeds

Tot op de dag van vandaag zijn de gevolgen nog te zien in Limburg. De steden in de kern van de mijnbouw, Kerkrade, Heerlen, Sittard en Geleen, herstelden zich langzaam. Een deel is daar nog steeds niet overheen, volgens Kusters. Het opstarten van werkgelegenheid om de mijnbouw te vervangen bleek lastig. "Dat is geprobeerd", vertelt Kusters. "Maar veel van die bedrijven zijn na een paar jaar ook weer uit Limburg verdwenen." Dat zorgde ervoor dat twee of drie generaties na de sluiting van de mijnen in de economische versukkeling raakten. "Werken in de mijnbouw was echt gespecialiseerd werk, waar je technische en geologische kennis voor nodig hebt", vertelt Kusters. Die kennis konden veel mijnwerkers ergens anders niet toepassen. "Ze konden niet terecht in wat hun vak was." 

Ook de omgeving in Limburg heeft te lijden gehad onder de mijnbouw. Te vergelijken met de schade door gaswinning, was er ook veel mijnschade in de provincie. "Sporen van verzakkingen zie je nog steeds", zegt Kusters. "Huizen en gebouwen verzakten, met het risico op instorting." Herstel daarvan werd volgens Kusters wel goed door de politiek opgepakt: "Mijn ouderlijk huis werd bijvoorbeeld helemaal afgebroken en opnieuw opgebouwd."

Een zelfde politieke strijd 

Er was minder oog voor de pensioenen van de mijnwerkers. Die vielen veel lager uit dan waar ze eigenlijk recht op hadden. Op een vergelijkbare manier als in Groningen is de staat daar in gebreke gebleven, vindt Kusters. "Er is lange politieke druk vanuit de mijnstreek nodig geweest om iets aan de pensioenen te doen. Dat heeft decennia geduurd. Het is herkenbaar om te zien hoe lang Groningen al vecht voor zijn gelijk."

Wiel Kusters vindt het moeilijk om te voorspellen hoe lang de gevolgen van de mijnsluiting nog te merken blijven. "Er zitten allerlei aspecten aan de ontreddering van destijds." Toch gaat het na al die jaren, volgens hem, de goede kant op. "Globaal gezien is de streek zich wel aan het oprichten."