radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Waarschuwing voor mentale crisis na corona: 'Je moet je emoties nu vooral niet negeren'

Waarschuwing voor mentale crisis na corona: 'Je moet je emoties nu vooral niet negeren'
Archieffoto
Bron: Pexels

De VN waarschuwt voor een wereldwijde mentale gezondheidscrisis door het coronavirus. Volgens Vera Helleman, oprichter van het Emotie Expertise Centrum, is het de vraag of deze oproep gaat helpen.

Secretaris-generaal António Guterres van de Verenigde Naties heeft gewaarschuwd dat er door corona een grote mentale gezondheidscrisis kan ontstaan. Hij zegt dat er in onze maatschappij sprake is van 'decennia van verwaarlozing en weinig investeren in de geestelijke gezondheidszorg'. Dit zou ons nu gaan achtervolgen, doordat mensen zich zorgen maken om familieleden, hun baan of hun leefomstandigheden.

Verschillende groepen

"We krijgen in deze crisis zo veel op ons bordje", zegt Vera Helleman. Ze legt uit dat dit sterk afhankelijk is van in welke groep je zit en op welke manier je leven veranderd is. "Sommigen moeten knoerthard werken en worden geconfronteerd met witte pakken en maskers. Zij zien schokkende beelden, mensen die geen afscheid nemen. En dan heb je nog de mensen die hun baan of een geliefde kwijt zijn."

"Dat is een heel andere groep dan mensen die van de baas thuis moeten werken. Sommige mensen komen daardoor juist helemaal tot rust. Maar het grootste gedeelte van de mensen leeft in angst: het zijn mensen die aan het overleven zijn."

Vera Helleman
Bron: Wijnand Geuze
Vera Helleman

Echte mentale crisis pas na de noodsituatie

Helleman legt uit dat de echte mentale crisis vaak pas na de moeilijke situatie ontstaat. Tijdens de noodsituatie zijn mensen vooral bezig met erdoorheen komen, met 'overleven'. "Het overleven is daarbij voor de meeste mensen niet eens het grote probleem, maar als het dan even niet meer hoeft, zie je dat het hoofd terug gaat denken."

"Dan zie je hetzelfde als wat er met trauma gebeurt: er is een noodsituatie, die onderga je en je maakt er het beste van, maar daarna gaat het hoofd nadenken, doemdenken en terugspoelen", zegt ze. "En dan krijg je grote problemen."

De eerste stap: erkennen

Helleman vertelt dat, als je in emotionele nood zit, de beste eerste stap is om dat te erkennen. En als je er dan zelf niet uitkomt, kun je actie ondernemen door hulp te zoeken. "Professioneel, of bij mensen die je kent. Kijk in je omgeving bij wie je je prettig voelt om je gevoel uit te spreken. En dat is nu natuurlijk wel lastig, met de coronamaatregelen. Er zijn nu zoveel mensen alleen."

"Het is belangrijk om je niet te verliezen in het slachtofferschap. Op het moment dat je bij de pakken neer gaat zitten, verlies je alle handelingsvaardigheid", vertelt ze. "Dus wat mensen het beste kunnen doen, is zoeken in zichzelf naar de opening om in ieder geval één stap te zetten. Een nieuwe stap naar een ontwikkeling die beter voor je voelt dan de vorige stap."

Lees ook

Emoties een derde van ons bestaan

Helleman denkt dat dit probleem al jaren geleden aangepakt had moeten worden. "We hebben een lichaam, gedachten en emoties: emoties zijn een derde van ons bestaan. En dat is er helemaal uit gerationaliseerd."

"Wat er de afgelopen 100 jaar is gebeurd, is dat emoties geen plek meer hebben gekregen", legt Helleman uit. "Emoties zijn vervelend: je moet ze negeren, je moet door. We willen allemaal trucjes om ervan af te komen. Maar wat eigenlijk nodig is is dat mensen onderricht krijgen over wat emoties zijn en hoe je ermee om moet gaan." Ze zou zelf het liefste zien dat iedereen les krijgt in emotieleer.

Positieve functie van negatieve emoties

Helleman is blij met de oproep van de Verenigde Naties, maar benadrukt dat het nog niet zeker is of het gaat helpen. "Het ligt er helemaal aan welke kant het opgaat. Als ze nu nadere gezondheidszorg instellen en het doel daarvan wordt om af te komen van negatieve emoties, dan ben je alsnog de helft van onze emoties aan het negeren. Want ook negatieve emoties hebben uiteindelijk een positieve functie."

"Het gaat erom dat we uiteindelijk inzien dat emoties erbij horen, dat we begrijpen wat ze betekenen en dat als navigatiemiddel gaan zien en zelf het stuur pakken. Het is een feedbackmechanisme op je brein. Fysieke pijn en emoties zijn allebei signalen van de geest."

Lees ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Sociaal contact en mentale uitdaging: in Kerkrade proberen ze dementie te voorkomen met de 'ontmoetingbus'

Sociaal contact en mentale uitdaging: in Kerkrade proberen ze dementie te voorkomen met de 'ontmoetingbus'
Remco van Vliet van Leger des Heils en wethouder Jo Paas van Kerkrade
Bron: EenVandaag

Voor dementie is geen medicijn, maar door je levensstijl aan te passen kan je je hersenen wel actief houden. Een onderdeel daarvan? Sociaal contact. Daarom rijdt in het Limburgs Kerkrade de 'ontmoetingsbus'.

De bus, waar mensen bij elkaar komen om contact te houden, sluit goed aan bij een campagne van Alzheimer Centrum Limburg die gisteren van start ging. Deze campagne, genaamd 'We zijn zelf het
medicijn', moet mensen
bewust maken van de invloed van een gezonde leefstijl op de hersengezondheid.

Gezonde levensstijl

Het initiatief voor de bus
werd opgestart vanuit een vitaliteitsproject van gemeente
Kerkrade, in samenwerking met inwoners en maatschappelijke
partners zoals het Leger des Heils. Remko van Vliet van Leger des Heils vertelt: "Een medicijn is er niet tegen dementie. Wat je wel kunt doen, dat is een gezonde levensstijl nastreven: voldoende bewegen, goede voeding, mentale uitdaging en voldoende interactie."

Dat laatste is waar de 'ontmoetingsbus', omgebouwde SRV-wagen, in het spel komt. Die staat de hele week op zes verschillende locaties in Kerkrade. Mensen komen er bij elkaar onder het genot van een kop koffie en - op z'n Limburgs - een stuk vlaai. "De bedoeling is dat mensen achter de voordeur uitkomen, participeren, meedoen in de maatschappij en het gezellig hebben", vertelt Van Vliet.

'Ze vinden iets hier'

Een vaste ontmoetingsplek - zoals de bus - kan helpen, vertelt hij. Op die manier kunnen ook ouderen die minder mensen om zich heen hebben contact houden met anderen.

"Als ze hier 2 uur zijn, zeggen ze misschien zes zinnen, maar ze komen iedere week terug." Waarom precies, daar kan hij de vinger nog niet op leggen. "Maar ik denk dat ze iets vinden hier, dat ze erbij mogen horen."

info

Dementie in Nederland

In Nederland waren in 2019 114.000 gevallen van dementie bekend bij de huisarts, deze mensen hebben dus een diagnose. Op basis van bevolkingsonderzoek hadden er naar schatting 290.000 mensen dementie in 2021.

In de gemeente Kerkrade leefden in 2023 naar schatting 1.000 mensen met dementie. Naar verwachting zal dat in 2050 stijgen met 60 procent, volgens gemeente Kerkrade.

Hoogste ziektekosten

Ook wethouder van Integraal Ouderenbeleid in Kerkrade Jo Paas kent deze cijfers. "Alleen al de kosten van dementie van 2020: 10,6 miljard. De hoogste ziektekosten van alle ziektes van Nederland. En in 2040 komen we 50.000 bedden tekort voor mensen die in een verzorgingstehuis opgenomen moeten worden als gevolg van dementie", somt hij op.

"We hebben geen bedden, het kost veel te veel geld en er is geen medicijn." Dus, is de wethouder van mening, moeten we zelf zorgen dat we fysiek en mentaal in beweging blijven. "We zijn zelf het medicijn", herhaalt hij de naam van de campagne.

Bekijk ook

Extra functie

Naast dat de bus zorgt voor sociaal contact, heeft die ook nog een andere functie. Van Vliet: "Wij ontmoeten allerlei soorten mensen uit de samenleving en als wij merken dat mensen extra zorg nodig hebben, dan weten we ook bij wie we terecht kunnen in de gemeente Kerkrade."

Hij gaat verder: "Dus ja, de bus heeft als eerste functie: komen, zijn en ontmoeten. Maar als we zien en proeven dat er meer nodig is, dan weten we naar wie we ze kunnen doorverwijzen. En daar zijn we heel blij mee." Ook wethouder Paas voelt dit: "We hebben zicht op wat er gebeurt en je krijgt dan ook een gevoel dat je weet: hoe zit het nou in onze maatschappij?"

Meer zicht

Ook wethouder Paas voelt dit: "We hebben zicht op wat er gebeurt en je krijgt dan ook een gevoel dat je weet: hoe zit het nou in onze maatschappij?" Hij is dan ook groot voorstander van de campagne en initiatieven zoals de ontmoetingsbus. "Het moet indalen bij mensen dat ze aan het voorkomen of vertragen van het proces van dementie zelf iets kunnen doen." Zelf is hij 71 en probeert zichzelf mentaal uit te blijven dagen, sluit hij af.

De aftrap van de campagne 'We zijn zelf het medicijn' wordt de komende tijd uitgerold over heel Zuid-Limburg.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Eerst Cito, nu de doorstroomtoets: waarom er steeds kritiek is vanuit scholen op de eindtoets

Vier basisscholen die eerder hadden aangekondigd om de verplichte doorstroomtoets niet af te nemen, moeten dat van de staatssecretaris nu alsnog doen. Anders volgen er financiële sancties. De scholen uiten kritiek dat de toets te weinig meet.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant