tv LIVE radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Waarom volgens deze econoom de AOW-leeftijd niet omlaag kan: 'Vroeger met pensioen gaan zet werkenden onder nog meer druk'

Waarom volgens deze econoom de AOW-leeftijd niet omlaag kan: 'Vroeger met pensioen gaan zet werkenden onder nog meer druk'
ANP
Bron: ANP

De AOW-leeftijd blijft in 2030 staan op 67 jaar en 3 maanden, ondanks de recente daling in levensverwachting na de coronaperiode. De vraag is waarom de AOW-leeftijd niet omlaag kan door deze verandering.

"We merken als maatschappij nu al de effecten van de vergrijzing: het wordt steeds lastiger om bijvoorbeeld goede en ook betaalbare zorg te blijven leveren", zegt Nic Vrieselaar, econoom bij de Rabobank. Hij zou het daarom ook een slecht idee vinden om de AOW-leeftijd te verlagen.

Ondanks daling niet omlaag

De AOW-leeftijd blijft in 2030 staan op 67 jaar en 3 maanden. Dat bevestigde minister Eddy van Hijum van Sociale Zaken gisteren aan de Tweede Kamer. Hij zei dat de AOW-leeftijd ondanks de lichte daling van de levensverwachting niet omlaag zal gaan.

Vakbondsbestuurder van FNV Piet Rietman vindt dat de AOW-leeftijd juist omlaag moet. Hij vindt het oneerlijk dat mensen minder lang leven, maar dat de leeftijd waarop je AOW ontvangt niet daalt.

Bekijk ook

Eenmalige verlaging kan 'jojo-effect' veroorzaken

Econoom Vrieselaar denkt dat een verlaging van de AOW-leeftijd nu zou kunnen leiden tot een 'jojo-effect': "De trend wijst erop dat de levensverwachting stijgt. Het is nu alleen door corona een beetje gedaald. Als je het nu aanpast, heb je een generatie die in 2030 dan even een paar maanden eerder met pensioen mag."

"Dat Jojo-effect wil je voorkomen", zegt hij. Hij legt uit dat je wil voorkomen dat mensen voor eventjes eerder met pensioen mogen, terwijl je de AOW-leeftijd daarna weer omhoog ziet gaan.

Levensverwachting gaat weer stijgen

De AOW-leeftijd is gekoppeld aan de levensverwachting, die wordt berekend door het CBS. Op basis van de nieuwste cijfers zou de AOW-leeftijd in 2030 eigenlijk moeten dalen naar 67 jaar. Hoewel de levensverwachting dus voor even daalt, verwachten experts dat deze op de lange termijn weer zal stijgen.

Ook zou de daling volgens Vrieslaar niet veel voorstellen. "De levensverwachting is nu 2 weken lager, dan zou je de AOW-leeftijd met anderhalve week kunnen vervroegen." Ook zou deze daling niet eens kunnen volgens de econoom. "Men heeft afgesproken de AOW-leeftijd pas te veranderen bij een stijging of daling van de levensverwachting met 4,5 maanden of meer. Om te voorkomen dat elke week meer of minder ertoe leidt dat je continu blijft aanpassen."

Bekijk ook

Langere wachttijden en slechtere dienstverlening

Bij de invoering van de AOW in de jaren 50 stond elke 65-plusser tegenover zeven werkenden. Nu zijn er drie werkenden per gepensioneerde, en dat aantal daalt naar verwachting tot twee tegen 2040. "Had je de pensioenleeftijd een-op-een laten meestijgen met elk jaar dat 65-jarigen gemiddeld langer leven, dan zou de AOW-leeftijd nu al ruim boven de 70 jaar zijn. In plaats daarvan hebben mensen nu langer pensioen. Een opsteker voor het welzijn van Nederlanders."

Maar deze demografische verschuiving zorgt voor een structureel tekort aan arbeidskrachten. "Nog langere pensioenen, terwijl het aantal mensen dat met pensioen is ook nog eens hard stijgt, zet de maatschappij onder hoogspanning", vertelt Vrieselaar. De tekorten die nu al bestaan, zouden zorgen voor nog hogere kosten en een tragere economie, terwijl de vraag naar diensten door de steeds oudere bevolking juist groeit. "Nog vroeger met pensioen gaan is voor de Nederlandse economie geen goed idee."

Eén miljoen extra werkende in 2030 nodig

Volgens FNV-bestuurder Piet Rietman kan ook gekeken worden naar manieren om mensen die nu nog niet werken, wel aan het werk te krijgen zodat het totale aantal mensen dat werkt groter is, om de pensioenen om te vangen. "In plaats van mensen door laten werken tot ze niet meer kunnen", zegt hij.

Volgens Vrieselaar kan dat niet: "Zo veel mensen zijn er simpelweg niet. Wanneer je dezelfde verhouding tussen gepensioneerden en werkenden wil als we in 2020 hadden, dan zouden we over 6 jaar pakweg één miljoen extra 20- tot 67-jarigen nodig hebben dan er naar verwachting zullen zijn." In 2040 heb je dan zelfs zo'n 3 miljoen extra nodig. "Om onze economie en maatschappij draaiende te blijven houden, moeten we dus werk maken van het verhogen van de arbeidsproductiviteit, en voorzichtig zijn met het verlagen van de pensioenleeftijd."

Waarom volgens deze econoom de AOW leeftijd niet omlaag kan

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Deze landen steunen Rusland in de oorlog tegen Oekraïne

Na 3 jaar oorlog in Oekraïne heeft Rusland te maken met westerse sancties, maar komt er nog wel steun uit andere landen. Waarom en van wie? In deze video zetten we de militaire en economische hulp die president Poetin krijgt op een rij.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook in West-Duitse Gelsenkirchen wordt links verdrongen door AfD: 'Voel me in de steek gelaten'

Ook in West-Duitse Gelsenkirchen wordt links verdrongen door AfD: 'Voel me in de steek gelaten'
SPD-lijsttrekker Markus Töns en AfD-politica Enxhi Seli-Zacharias
Bron: EenVandaag

Aanstaande zondag zijn er landelijke verkiezingen in Duitsland. Gelsenkirchen, een stad in het Ruhrgebied, was decennialang een links bolwerk maar kan nu een van de eerste steden in West-Duitsland worden met de radicaal rechtse AfD als grootste partij.

Onze verslaggevers waren in Gelsenkirchen, en spraken naast lokale bewoners ook met de lokale lijsttrekkers van de sociaaldemocratische partij SPD en de radicaal-rechtse partij Alternative für Deutschland (AfD).

Voormalig industriegebied

Gelsenkirchen, een stad met 250.000 inwoners, staat bekend als de armste van Duitsland met hoge criminaliteitscijfers. De verloedering is overal zichtbaar: talloze leegstaande huizen zijn dichtgetimmerd of bedekt met graffiti, terwijl afvalbergen met matrassen en koelkasten op vrijwel elke straathoek te vinden zijn.

De SPD was de afgelopen 75 jaar onafgebroken de grootste partij in Gelsenkirchen. Ze kwamen op voor de vele arbeiders in de staalindustrie en de mijnbouw. Maar die tijden zijn door het sluiten van de mijnen allang voorbij. De partij lijkt haar greep te verliezen wat kiezers écht bezighoudt.

Bekijk ook

Verloedering

In Ückendorf, een wijk in het zuiden van Gelsenkirchen, ontmoeten we SPD-lijsttrekker Markus Töns. Volgens hem is het grootste probleem van Gelsenkirchen dat de gemeente te weinig geld ter beschikking heeft.

Hij legt uit: "Straten worden niet opgeknapt, afval wordt te laat opgehaald, we hebben te weinig plekken in de kinderopvang en niet genoeg sociaal werkers. Dat zorgt voor onvrede onder de bevolking."

Oost-Europese migranten

Als tweede punt noemt hij migratie. "Gelsenkirchen kampt met de uitdaging van economische migratie uit Zuidoost-Europa." Lopend door de wijk vertelt hij dat de goedkope arbeiderswoningen in dit stadsdeel vooral Roemenen en Bulgaren aantrekken. Sinds 10 jaar mogen zij zonder vergunning in Duitsland komen werken.

"In de praktijk maken ze vooral gebruik van uitkeringen omdat ze vaak geen opleiding en diploma's hebben", voegt hij toe. "En dat zorgt voor veel problemen."

Bekijk ook

Aanslagen

De solidariteit van de mijnwerkers heeft in Gelsenkirchen plaatsgemaakt voor wantrouwen richting migranten en asielzoekers. De jonge partij AfD voelt deze onvrede feilloos aan.

Enxhi Seli-Zacharias heeft een Albanese achtergrond en is sinds 5 jaar lid van de AfD. In een koffietentje haalt ze de recente aanslagen in Duitsland aan. "Mensen voelen zich niet langer veilig in hun eigen land. Ik vind het onwijs zorgwekkend dat politici hier geen oog voor lijken te hebben."

'Remigration'

Het doel van de AfD is helder. Enxhi Seli-Zacharias: "We moeten de grenzen sluiten, met de 'remigration' beginnen en migranten met een strafblad die hier illegaal wonen terug naar hun land van herkomst sturen." Deze boodschap slaat ook bij mensen met een migratieachtergrond aan. Dit lijkt op het eerste gezicht tegenstrijdig, maar volgens Exhi, die dus zelf een migratieachtergrond heeft, is het dat niet.

De naturalisatie in Duitsland verloopt op dit moment veel te makkelijk, beargumenteert ze: "Ik vind het oneerlijk tegenover migranten die jaren geleden wel aan alle eisen hebben voldaan. Ook ik voel me ongelijk behandeld."

Bekijk ook

'We zijn allemaal Europees'

Het sluiten van de grenzen is volgens SPD'er Markus Töns geen oplossing. "Wij moeten deze groep mensen juist helpen om aan werk te komen door ze op te leiden." Ook de uitvoering is een probleem: er zijn in Duitsland, net als in Nederland, niet genoeg politie-agenten om de grensposten weer te bemensen.

Het plan van de AfD om migranten terug te sturen slaat volgens hem nergens op. "Wie moet er dan terug? Hoe maak je een onderscheid tussen Roemenen, Bulgaren, Fransen en Nederlanders? Wij zijn allemaal Europees."

Debat over partijverbod

De Duitse rechter heeft sommige afdelingen van de AfD als 'rechts-extremistisch' en 'antidemocratisch' bestempeld. Onzin, zegt Enxhi. Zij vindt dat het debat over een verbod op de partij juist ondemocratisch is. Volgens de na-oorlogse Duitse grondwet kan een partij die een bedreiging vormt voor de democratie worden verboden.

Töns ziet ook dat de AfD steeds sterker wordt in West-Duitsland. In het Oosten is het al hard op weg de grootste te worden. Maar hij heeft de strijd nog niet opgegeven. "Ik blijf me samen met de demokraten inzetten voor een betere toekomst in Gelsenkirchen."

Bekijk ook

'Durf 's avonds niet alleen over straat'

Ook op straat horen we het telkens weer: de onvrede is groot. Gelsenkirchen was ooit een fijne plek om te wonen, maar dat is het niet meer. Veel inwoners voelen zich onveilig, maar ze zijn ook teleurgesteld in de politiek.

Een vrouw van in de 60 legt op de lokale markt haar onvrede tegen ons uit. "Ik durf 's avonds niet alleen op straat te lopen. Ik heb echt het gevoel dat politici in een andere wereld leven. Ik voel me echt in de steek gelaten." Ze weet nog niet zeker op wie ze gaat stemmen. "Sowieso geen SPD. Ik ben nog aan het twijfelen, maar het zou zomaar AfD kunnen worden."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant