meer NPO start

Waarom Rusland nu drones inzet in de oorlog met Oekraïne

Waarom Rusland nu drones inzet in de oorlog met Oekraïne
Een drone-aanval in Kiev
Bron: AFP

De Oekraïense hoofdstad Kiev is opnieuw vanuit de lucht aangevallen. Deze keer gebeurde het met drones, waarvan er een aantal explodeerde in de stad. Wat zijn dit precies voor drones en waarom gebruikt Rusland ze nu? Expert Wim Zwijnenburg legt het uit.

Iran gebruikte dit soort drones al eerder toen het Saoedi-Arabië aanviel, vertelt projectleider Humanitaire Ontwapening Wim Zwijnenburg van PAX.

Drones uit Iran

De drones die Rusland gebruikt, komen dan ook uit Iran. Er zijn er een paar honderd gekocht, zegt Zwijnenburg. "Amerikaanse geheime diensten waarschuwden hier een paar maanden geleden al voor. Iran heeft jarenlang ervaring opgebouwd en daarmee kan Rusland nu heel goed doelen raken."

"Rusland gebruikt de laatste 2 tot 3 weken steeds meer van dit soort type wapens", vertelt hij. Een reden daarvoor is een tekort aan raketten in het Russische arsenaal, maar ook omdat ze met Iraanse drones een stuk verder kunnen komen.

Bekijk ook

One way drones

Het zijn kamikaze-drones en worden ook wel one way drones genoemd, omdat ze niet terug kunnen vliegen. "Het zijn een soort vliegende driehoeken met explosieve lading", legt Zwijnenburg uit. "Die kun je heel precies tegen doelwitten aan laten vliegen."

De drones zijn dan ook relatief goedkoop. "Ze zijn ongeveer 20.000 dollar en worden in elkaar gezet met componenten uit China", vertelt de expert. Dat is voor de Russen een stuk betaalbaarder dan een raket. "Die zijn al snel 1 miljoen euro."

Makkelijk te onderscheppen

De drones vliegen relatief laag, waardoor ze moeilijk te zien zijn op de radar. "Maar ze vliegen ook vrij langzaam, waardoor ze makkelijker uit de lucht te halen zijn", zegt Zwijnenburg. "Oekraïne zegt de helft ervan te kunnen onderscheppen."

"Maar ze hebben er ook moeite mee, en juist omdat Rusland zoveel diverse doelen aanvalt is het lastig om overal verdediging op te zetten. Rusland maakt er misbruik van door zoveel mogelijk af te schieten."

Bekijk ook

Burgerdoelen

Een drone is 2.5 meter en er kan naar schatting zo'n 40 kilo aan explosieven in. "Als je die ontploffingen ziet, zie je hoeveel schade je kan aanrichten", zegt Zwijnenburg. Het is opmerkelijk dat Rusland ze gebruikt om burgerdoelen mee aan te vallen, vindt hij.

"Je zou verwachten dat ze militaire doelwitten zouden nemen omdat ze militair zwaar onder druk staan. Maar ze gaan doelbewust Oekraïense burgerdoelen aanvallen om zo terreur te zaaien, en laten eigen burgers zien dat ze Oekraïners terug kunnen pakken."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Nederlandse hulpverleners staan klaar voor Myanmar na aardbeving: 'Alle politieke lijntjes vervallen'

Hulpverleners zijn hard bezig overlevenden te redden in Myanmar na de aardbeving. Ook een Nederlands team met reddingshonden staat klaar om het land, dat midden in een burgeroorlog zit, te helpen. "Ter plaatsen zullen we zien met wie we gaan samenwerken."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom de testlancering van Duitse start-up Isar Aerospace belangrijk is voor Europa

Waarom de testlancering van Duitse start-up Isar Aerospace belangrijk is voor Europa
Ter illustratie: testlancering van een raket in Noorwegen (2023)
Bron: AFP

De eerste raket van de Duitse start-up Isar Aerospace wordt morgen in het noorden van Noorwegen gelanceerd. Als deze slaagt, is het de eerste keer dat een raket vanuit West-Europa in een baan om de aarde wordt geschoten. "Dit is belangrijk voor Europa."

Isar Aerospace is een van de eerste Europese commerciële bedrijven die zich bezighoudt met het bouwen van raketten, vertelt deputy director van het Netherlands Space Office (NSO), Joost Carpay. Europa loopt, vergeleken met Amerika, achter op dit gebied. "Maar nu lijkt er een gat in de markt te zijn waarin een paar commerciële bedrijven springen."

'Mooie ontwikkeling'

"Dit zijn mooie ontwikkelingen voor Europa", benadrukt Carpay. Volgens hem is het belangrijk dat we vanaf ons eigen grondgebied kunnen lanceren. Hij vindt het daarom goed dat het commerciële bedrijf Isar Aerospace, dat de intentie heeft om de Europese concurrent van het Amerikaanse SpaceX te worden, een risico neemt.

"Je ziet dat er op het moment minstens vier bedrijven bezig zijn met het ontwikkelen van raketten", vertelt hij. "En daar wordt dus ook in geïnvesteerd, soms door overheden maar dan zonder de ontwikkeling te sturen. Dus alleen met financiering." Ook zijn er private investeerders die steeds meer interesse tonen. En als de testlancering morgen succesvol blijkt, zal die belangstelling alleen maar groter worden, voorspelt Carpay.

Bekijk ook

Onafhankelijkheid voor Europa

Deze nieuwe ontwikkelingen zijn van groot belang voor Europa. Het is volgens de deputy director belangrijk om onafhankelijk te zijn, van wie dan ook: "Ruimtevaart is strategisch van groot belang. We willen zelf kunnen bepalen welke satellieten we wanneer waarnaartoe lanceren en dat moeten we in eigen hand hebben."

"Dit bedrijf ziet dus een markt naast SpaceX, ook omdat zij een kleine raket hebben. Die heeft SpaceX niet. Dus het is ook een kwestie van marktkansen zien."

Meer raketten en lanceerbases

Maar wat moet er eigenlijk nog gebeuren voordat we op grote schaal dit soort raketten kunnen lanceren, zodat we écht kunnen concurreren met SpaceX van Elon Musk? "Het belangrijkste is het ontwikkelen van de raketten en een lanceerbasis", antwoordt Carpay.

Hij vertelt dat in het ontwikkelen van zulke bases al grote stappen worden gezet. "Er zijn al een aantal in Europa die voor de wat kleinere raketten geschikt zijn. En onze Spaceport in Frans Guiana wordt ook voor die kleinere raketten klaargemaakt." Het is op dit moment een kwestie van de ontwikkelingen blijven stimuleren, stelt hij.

Bekijk ook

'Het blijft een uitdaging'

Maar wat als het morgen dan toch misgaat? "Het blijft een uitdaging", antwoordt Carpay. "Maar ik denk ook dat het bedrijf daar zelf rekening mee houdt. Het blijft altijd een risico, zeker omdat de raket nog nooit gevlogen heeft."

Wel is hij ervan overtuigd dat Isar Aerospace het proces grondig heeft aangepakt. En mocht het toch fout gaan, dan is het een goede les. "Dat betekent alleen maar dat de kans dat het de volgende keer goed gaat, groter is."

Lancering over 1 à 2 jaar

Gaat de testlancering morgen wel goed, dan komt een echte lancering sneller dan gedacht om de hoek kijken, denkt Carpay. "Ik zag dat ze hun eerste lanceringen in 2028 verkocht hebben. Maar als het morgen goed blijkt te gaan dan weet ik zeker dat we al eerder kunnen zeggen dat hij klaar is voor ontwikkeling."

"Dus laten we zeggen, dan verwacht ik dat binnen 1 of 2 jaar echt ook de markt het vertrouwen heeft in de raket om lanceringen in te kopen."

Bekijk ook

Sneller en wendbaarder dan ESA

Ook de European Space Agency (ESA), de Europese variant van de NASA, is al 10 jaar bezig met de bouw van raketten. Waarom duurt het daar veel langer dan wanneer een commercieel bedrijf een poging waagt?

"Die bedrijven zijn vaak wat sneller en wendbaarder dan de ESA", weet de deputy director. "Bij de ESA moeten 23 lidstaten beslissingen nemen."

Kleine raket

Maar ook het gewicht dat de raket van Isar Aerospace heeft, maakt het makkelijker voor het bedrijf om snel een raket te bouwen. "Het is een kleine die precies onder de gewichtsklasse zit van de raketten die ESA heeft ontwikkeld. Dus hij is speciaal voor de wat kleinere satellieten", legt Carpay uit.

"Normaal lanceren we met één raket een heleboel tegelijk. Maar met een kleinere raket gaat het met één of twee tegelijk." Ook hoeven de kleinere satellieten van de Duitse start-up niet te wachten tot ze met een grotere raket mee kunnen, vertelt de expert. "En dat maakt het heel interessant."

Waarom de testlancering van Duitse start-up Isar Aerospace belangrijk is voor Europa

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant