Waarom de rente op studieschuld opeens naar 2,56 procent stijgt

De rente die studenten over hun studieschuld betalen, zal volgend jaar vervijfvoudigen. "Logisch als je kijkt naar de inflatie", zegt econoom Bas Jacobs. Hij snapt dan ook niet dat studenten vol verontwaardiging op het Malieveld staan vandaag.

Jarenlang konden studenten tegen een zeer lage rente geld lenen van de overheid. Maar vanaf volgend jaar komt daar verandering in en gaat de rente op studieschuld omhoog.

Vervijfvoudiging van rente

De rente op studieleningen in het hoger onderwijs stijgt van 0,46 procent naar 2,56 procent, maakte de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) begin deze maand bekend. Voor mbo'ers stijgt de rente met een minder grote stap: van 1,78 naar 2,95 procent.

In totaal hebben ruim 1,6 miljoen mensen in Nederland een studieschuld. Het rentepercentage wordt steeds individueel voor een periode van 5 jaar vastgesteld. Dus voor sommigen gaat de verhoging volgend jaar al in. Bij een gemiddelde studieschuld van 17.000 euro gaat het om zo'n 350 euro rente per jaar.

Centrale banken

"De reden dat de rentes stijgen, is dat centrale banken inflatie proberen af te remmen door de rentes te verhogen. Daarmee stijgt ook de rente op de overheidsschuld", legt hoogleraar economie aan de Vrije Universiteit Amsterdam Bas Jacobs uit. De rente op studieschuld is gekoppeld aan de rente die de overheid zelf moet betalen om geld te lenen.

Die leningen hebben een duur van 5 jaar. De rente die de Europese Centrale Bank (ECB) vaststelt, en die van invloed is op de rente in Nederland, is inmiddels opgelopen tot ruim 3 procent. "Omdat alle rentes omhoog gaan, is het daarom normaal dat de rente op je studieschuld ook omhoog gaat", zegt Jacobs.

Rente lager dan inflatie

Hij begrijpt de opwinding van de studenten dan ook niet. "De rente op de studielening is nog altijd lager dan de inflatie." Inflatie wil zeggen dat je meer geld moet uitgeven om dezelfde dingen te kopen. Volgens Jacobs zijn de studenten beter uit dan ze zelf beseffen.

"Iedere spaarder snapt dat je aan het eind van het jaar 4 procent minder te besteden hebt als je 1 procent rente krijgt en er 5 procent inflatie is. Iedere student zou moeten snappen dat je aan het eind van het jaar 4 procent minder schuld hebt als je 1 procent rente betaalt en er 5 procent inflatie is", rekent de econoom voor.

Gemiddelde studieschuld

Vooral de zogenoemde 'pechgeneratie' is duur uit. Dat is de groep studenten die tussen tussen 2015 en 2022 studeerde en toen geen basisbeurs kreeg, maar onder het leenstelstel viel.

De gemiddelde studieschuld liep in die jaren op van 12.600 in 2015 naar 17.100 euro begin dit jaar, blijkt uit cijfers van statistiekbureau CBS. Studenten die dit collegejaar zijn begonnen met studeren ontvangen wel weer een basisbeurs.

2.000 euro extra per jaar

De 26-jarige Arielle maakt deel uit van die pechgeneratie, en hoewel ze begrijpt dat de rente ten opzichte van de inflatie gunstig is, vindt ze het erg oneerlijk. "De hoge rente raakt de pechgeneratie, die een hoge studieschuld hebben opgebouwd, veel harder."

Ze deed een studie waar ze niet veel naast kon werken en haar ouders konden haar financieel niet steunen. Een basisbeurs kreeg ze niet, dus ze moest wel geld lenen. Zelf berekende ze dat de renteverhoging haar zo'n 2.000 euro per jaar extra aan rente gaat kosten.

'Zelfs ik vind het ingewikkeld'

Arielle herinnert het zich nog goed, toen ze ging studeren: het leenstelsel ging toen net in. Ze wilde graag studeren, dus moest wel lenen. "Ik zag politici die riepen dat zo'n lening niet veel voorstelde en we er niet zo bang voor moesten zijn", blikt ze terug.

Ze vindt het onbegrijpelijk hoe er vanuit de politiek destijds over het leenstelsel is gecommuniceerd: "Ik ben universitair opgeleid en zoek veel uit, en zelfs ik vind het ingewikkeld."

Pechgeneratie of testgeneratie?

"Wanneer een bank geld aan jou wil lenen, moet de bank aan allerlei eisen voldoen, zoals aangeven dat geld lenen geld kost", geeft Arielle als voorbeeld. Ze vindt het onbegrijpelijk dat de overheid dat niet hoeft te doen.

"Pechgeneratie? Het is meer een soort testgeneratie en die test is gruwelijk mislukt", vindt ze. "Ook van de belofte dat ze ons geld in het onderwijs zouden stoppen, is niks terecht gekomen."