radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Voor de derde keer corona! Hoe dan? Waarom de één nooit besmet raakt en de ander steeds weer positief test

Voor de derde keer corona! Hoe dan? Waarom de één nooit besmet raakt en de ander steeds weer positief test
Een positieve coronatest
Bron: Unsplash

Drie keer positief testen op corona, hoe kan dat? We vroegen een viroloog waarom sommige mensen meerdere infecties krijgen, terwijl anderen de dans steeds lijken te ontspringen.

'De uitslag van de test is positief. Dit betekent dat u corona heeft.' Ik klik de pagina dicht en open deze opnieuw. Heb ik voor de derde keer corona? Kan dat überhaupt? Voor zover ik weet ken ik niemand die drie keer besmet raakte met het coronavirus. Vrienden en collega's ook niet.

Niet overdreven onverstandig

Oké, ik zou mezelf niet willen omschrijven als 'ontzettend voorzichtig'. Ik heb onlangs Kerst gevierd met net iets meer familieleden dan werd geadviseerd. En een verjaardag of etentje bij vrienden sla ik niet graag over. Maar als ik mijn tijdlijnen op social media mag geloven doen vrij weinig mensen dat.

Anderzijds (zelf)test ik me een ongeluk; als ik een afspraak heb met iemand buiten mijn huishouden, gaat er doorgaans een staafje mijn neus in. Daarnaast houd ik - als het even kan - anderhalve meter afstand van anderen en bezoek ik geen illegale feestjes onder een viaduct. Al met al gedraag ik me niet overdreven onverstandig, volgens mij.

Klachten

Hoe kan het dan dat ik toch wéér besmet ben, wéér zo'n zeurende hoofdpijn heb en wéér amper mijn ogen open kan houden? De klachten zijn weliswaar minder heftig dan tijdens mijn tweede besmetting, in augustus, maar ze zijn wel degelijk aanwezig.

Om uit te vinden of het inderdaad zo bijzonder is dat ik nu voor de derde keer corona heb, zoek ik contact met arts-viroloog Janke Schinkel van het Amsterdam UMC.

Bekijk ook

Afweersysteem begrijpen

Om te begrijpen wat er gebeurt als je in aanraking komt met een virus zoals corona - en waarom iedereen er anders op reageert - is het belangrijk om eerst te begrijpen hoe het afweersysteem werkt, zegt Schinkel. In elk geval in grote lijnen.

De viroloog onderscheidt drie 'verdedigingslinies'. Ten eerste is er de aangeboren afweer, waar ieder mens over beschikt. "Dat geeft signalen af als een virus je cellen binnen wil dringen, zie het als een inbraakalarm waarmee je je huis kunt beveiligen. Het gaat snel aan het werk bij een bedreiging, maar herkent niet specifiek welke ziekteverwekker er aan zet is."

Verschil per persoon

Die aangeboren afweer verschilt per persoon, waardoor de een beter in staat is een virusinfectie te bevechten dan de ander, weet Schinkel.

"En dan zijn er nog aangeboren ziekten waar sommigen aan lijden, veroorzaakt door gen-mutaties. Daarbij werkt een specifiek deel van het afweersysteem niet goed. Dat kan invloed hebben op alle drie de verdedigingslinies."

Bekijk ook

'Antistoffen moeten passen bij het virus'

De tweede verdedigingslinie bestaat uit antistoffen, die worden aangemaakt bij een infectie met bijvoorbeeld COVID-19 en na vaccinatie. "Antistoffen binden aan de oppervlakte-eiwitten van het virus. Zo belemmeren ze dat het virus je cellen infecteert. Deze antistoffen worden geproduceerd door B-cellen die specifiek tegen een bepaald onderdeel van het virus zijn gericht. Na vaccinatie heb je dus als het ware je afweersysteem 'getraind' tegen het virus. Deze informatie blijft opgeslagen in specifieke afweercellen."

Daar zit wel meteen een moeilijkheid: de antistoffen moeten precies passen bij het virus dat de cellen wil infecteren. "Als het virus steeds een beetje verandert, wat je ziet met de verschillende varianten van COVID-19, wordt het voor de antistoffen moeilijker de cellen nog volledig te beschermen. Uiteindelijk zal het virus winnen, al is dat niet full blown, zoals tijdens de eerste golf, toen niemand nog antistoffen had aangemaakt", legt Schinkel uit.

T-cellen

En dan is er nog een derde linie, die virussen buiten de deur probeert te houden: de zogeheten 'cellulaire immuniteit', die wordt gevormd door T-cellen.

"Die cellen kunnen zich infecties uit het verleden 'herinneren' en ziekteverwekkers aanpakken als ze weer opduiken. Het mooie daarvan is dat ze iets minder afhankelijk zijn van de verandering van het virus."

Bekijk ook

Waar gaat het mis?

Naar die drie niveaus gekeken: ik ben - voor zover ik weet - gezond. Mijn aangeboren afweer zou dus prima moeten werken. Afgelopen maart raakte ik voor de eerste keer besmet met COVID-19, vermoedelijk met de alfa-variant. In augustus voor de tweede keer, met de delta-variant en begin januari voor de derde keer, hoogstwaarschijnlijk met omikron.

In november heb ik mijn tweede vaccinatie gehaald. Aan antistoffen geen gebrek, zou je denken. Is er iets mis met mijn verdedigingslinies? En hoe zit het met mijn vriend, met wie ik samenwoon, een bed deel? Hoe kan het dat hij wel een negatieve testuitslag heeft? Hij is in totaal één keer positief getest op het coronavirus.

Trucje van de evolutie

"Het afweersysteem ziet er bij ieder mens een klein beetje anders uit", verduidelijkt Schinkel. Het verschil zit hem in je genen: "Het ene afweersysteem is van nature beter in staat om de voor dit coronavirus relevante verdedigingslinies snel in stelling te brengen dan het andere. Dat is maar goed ook, want als iedereen hetzelfde zou zijn, zouden we allemaal dezelfde zwaktes hebben. Evolutie-technisch is dat allesbehalve handig."

Het kan dus zijn dat ik van nature bijvoorbeeld minder antistoffen aanmaak dan, bijvoorbeeld, mijn vriend. Waardoor ik kortweg minder goed beschermd ben tegen dit coronavirus. Daarbij komt dat ikzelf de indruk heb dat ik me redelijk aan de maatregelen houd, maar het virus kan daar natuurlijk anders over denken. En dan is er ook nog zoiets als botte pech; op het verkeerde moment op de verkeerde plaats zijn.

Bekijk ook

'Kan bij iedereen gebeuren'

Of het erg is om meerdere keren geïnfecteerd te raken met COVID-19? Als je er niet doodziek van wordt niet, denkt Schinkel. "Grote kans dat het ons allemaal gaat gebeuren, bij de een drie keer binnen 2 jaar en bij de ander duurt het nog 10 jaar."

Uiteindelijk - maar dat is nu nog niet het geval, benadrukt de viroloog, gaan we sowieso toe naar een tijdperk waarin het virus circuleert, maar voor de meeste mensen niet schadelijk is, met van tijd tot tijd een verheffing. "Bij iedereen die dan geïnfecteerd raakt is het afweersysteem als het ware weer up-to-date."

Antilichamen

"Ik ben overigens wel nieuwsgierig naar jouw antilichamenniveaus", zegt Schinkel, wanneer ik haar na het schrijven van dit stuk nogmaals spreek. "Niet dat ik denk dat je een probleem hebt hoor, maar je bent wel flink geboost."

Misschien dat ik me dan toch maar eens ga laten testen...

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Minder zorgstudenten in het mbo, terwijl personeelstekort groeit: 'We moeten ons rot schrikken als samenleving'

Het aantal studenten op mbo-opleidingen voor verpleegkundigen en verzorgenden blijft maar dalen. In de laatste 5 jaar ging het om een daling van 30 procent, terwijl er juist veel vraag is naar zorgpersoneel. De MBO Raad wil nu actie van het kabinet.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn
Bron: Unsplash

Een groep astronomen trekt aan de bel, want de kans dat een asteroïde de aarde gaat raken wordt steeds groter. In 2 weken tijd steeg deze van 2,6 naar 3,1 procent. "Historisch, maar niet te vergelijken met de asteroïde die dinosaurus heeft uitgeroeid."

De asteroïde, die volgens NASA op 22 december 2032 de aarde zou kunnen raken, heeft zelfs al een naam: 2024 YR4. Hij heeft een geschatte doorsnee van tussen de 40 en 90 meter, en verplaatst zich met een snelheid van meer dan 10 kilometer per seconde. Mocht hij de aarde raken, dan krijgen we dus met een flinke klap te maken.

'Neem het met een korrel zout'

Zijn we over 7 jaar in gevaar? Als je het aan ruimtevaartspecialist Angelo Vermeulen vraagt, niet. "Je moet het met een grote korrel zout nemen", merkt hij op. "Het is een vrij relatief hoog cijfer. Maar de gemeenschap van astronomen wereldwijd maakt zich eigenlijk geen zorgen."

"Want wat er meestal gebeurt, is dat naarmate men meer en meer informatie te weten komt over de baan en de snelheid van de asteroïde, door meerdere metingen te doen, ze zich eigenlijk realiseren dat de kans kleiner wordt dat hij de aarde zou raken."

Bekijk ook

Nog geen 'doomsdag'

"Dit is dus zeker nog geen 'doomsday-scenario'", zegt Vermeulen. Op het moment van de eerste observatie is de asteroïde namelijk nog ver verwijderd van de aarde. Het is een klein object in de verre verte. Om hem te spotten hebben astronomen een sterke telescoop nodig.

"Dan probeer je zo goed mogelijk de baan en de snelheid op te meten", legt hij uit. "Het percentage gaat dan vaak schommelen, soms omhoog en dan soms weer omlaag. Wanneer hij dichterbij de aarde zit kunnen we hem veel makkelijker observeren en opmeten." Pas dan kunnen astronomen écht spreken over de kans op een inslag. "Maar in het verleden is eigenlijk altijd gebleken dat die kans dan 0 procent werd en dat het dan langs de aarde heen vliegt."

Meerdere asteroïden in zonnestel

Naast 2024 YR4 vliegen er meer dan een miljoen asteroïden door het zonnestel, weet Vermeulen. Tussen Mars en Jupiter zit een asteroïdengordel waar een groot deel van deze 'mini planeetjes' vliegen. "Die zitten daar eigenlijk vrij veilig, want ze draaien in een baan om de zon. Ze zijn geen bedreiging."

"Maar er zijn dus ook asteroïden die los door het zonnestelsel vliegen." En voor die losse - zoals 2024 YR4 - moeten we uitkijken. "Ze zouden mogelijk op de aarde kunnen neerstorten. En dat is in het verleden al gebeurd, er zijn genoeg voorbeelden. De bekendste is natuurlijk het uitsterven van de dinosauriërs, veroorzaakt is door zo'n inslag."

Bekijk ook

Zeer zeldzame gebeurtenis

Ook in de Amerikaanse staat Arizona sloeg zo'n 50.000 jaar geleden een asteroïde in. Onderzoekers schatten in dat deze een diameter van ongeveer 50 meter had en rond de 300.000 ton woog. "Je kan hem bezichtigen, een prachtige geologische formatie", noemt de ruimtevaartspecialist het.

De aarde blijft dus niet gespaard van zulke inslagen, vertelt Vermeulen. "Maar dat het zal gebeuren in een tijdbestek van een mensenleven is zeer zeldzaam."

DART

Ook vertelt de ruimtevaartspecials dat NASA technologie heeft ontwikkeld om de banen van asteroïden te wijzigen, zodat ze de aarde niet raken. "Tijdens die missie, genaamd DART, heeft men met een ruimte toestel van ongeveer 600 kilo recht op een asteroïde laten inslaan om te zien of we de baan van die asteroïde konden wijzigen."

"En dat is een groot succes geworden", gaat hij verder. De baan is zelfs veel meer veranderd dan gehoopt. "Dus we kunnen asteroïden wel van een baan doen afwijken. En als je dat op tijd doet, zelfs al is het een kleine wijziging, dan heeft het groot effect wanneer het in de buurt van de aarde komt."

Bekijk ook

Tsunami als gevolg

Maar stel het gebeurt wel, hoe zou dat er dan uit zien? "De gevolgen van zo'n inslag zijn niet te overzien", antwoordt Vermeulen. "Maar het zal minder apocalyptisch zijn dan wat je ziet in films."

En dat komt vooral doordat het grootste oppervlak van de aarde, ongeveer 70 procent, bedekt is met water. "In het Los Alamos National Laboratory heeft men een computersimulatie laten maken (van een asteroïde inslag, red.). En zo hebben ze ontdekt dat het best meevalt. Wat je krijgt is een tsunami, en het blijkt dat maar een fractie van de totale energie van die asteroïde omgezet wordt in golven. De golven zullen niet zo heel ver reizen. Dus we kunnen daar ook wel wat wat geruster over zijn."

Aardbevingen en klimaatverandering

Wel kan die eventuele inslag op 22 december 2032 voor seismisch effecten zorgen, zoals een aardbeving. "En in een gebied waar veel vulkanische activiteit is, kan het die activiteit gaan uitlokken. Want je krijgt bij een inslag sowieso een enorme schokgolf als een asteroïde in de atmosfeer ontploft of op aarde neerstort." Hij vergelijkt het met honderdmaal de kracht van een bom van Hiroshima.

"En als zo'n ding in de atmosfeer komt, genereert dat verder ook heel veel hitte waardoor het branden kan veroorzaken", gaat Vermeulen verder. "Dat is een effect dat lang na de inslag nog kan blijven doorwerken, het werpt allerlei stoffen in de atmosfeer op, die dan een deel van het zonlicht kunnen blokkeren en waardoor je het klimaat kan gaan verstoren."

Kans op een asteroïde inslag op aarde wordt steeds groter, maar volgens deze ruimtespecialist hoeven we niet bang te zijn

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant